نوسانات هورمونی یک اتفاق رایج در طول چرخه قاعدگی زنان است و گاهی اوقات می تواند باعث ناراحتی فیزیکی جزئی یا اختلالات عاطفی شود. با این حال، اگر علائم تجربه شده قبل از قاعدگی و در طول آن به اندازه کافی شدید باشد که به طور قابل توجهی بر زندگی کاری، تحصیلی و اجتماعی یک زن تأثیر بگذارد، ممکن است نشان دهنده وضعیت جدی تری باشد که به نام اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) شناخته می شود.
اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی (PMDD) شکل شدیدی از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) است که بین ۱.۳ تا ۵.۳ درصد از افراد در حال قاعدگی را تحت تأثیر قرار می دهد. و خستگی این علائم می تواند به قدری شدید باشد که می تواند در زندگی روزمره زن اختلال ایجاد کند و باعث ناراحتی قابل توجهی شود.
اگر مشکوک هستید که ممکن است اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی (PMDD) را تجربه کنید، مهم است که به دنبال مراقبت های پزشکی و دریافت تشخیص مناسب باشید. یک متخصص مراقبت های بهداشتی علائم و سابقه پزشکی شما را ارزیابی می کند تا مشخص کند که آیا معیارهای تشخیصی PMDD را دارید یا خیر.
چندین عامل خطر وجود دارد که ممکن است احتمال ابتلا به اختلال بی‌قراری پیش از قاعدگی (PMDD) را در زنان افزایش دهد، از جمله سابقه خانوادگی اختلالات خلقی، سابقه افسردگی یا اضطراب، و سابقه حوادث آسیب زا. با این حال، توجه به این نکته مهم است که همه زنان مبتلا به این عوامل خطر به اختلال بی‌قراری پیش از قاعدگی (PMDD) مبتلا نمی شوند و همه زنان مبتلا به PMDD این عوامل خطر را ندارند.
علاوه بر جستجوی درمان پزشکی، چندین گزینه خودمراقبتی وجود دارد که ممکن است به کاهش علائم اختلال بی‌قراری پیش از قاعدگی (PMDD) کمک کند. اینها می تواند شامل ورزش منظم، رژیم غذایی سالم، فعالیت های کاهش دهنده استرس مانند یوگا یا مدیتیشن و حفظ یک برنامه خواب ثابت باشد.
علائم اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD)
اختلال دیسفوریک قبل از قاعدگی در طول تخمک گذاری (مرحله لوتئال) شروع می شود و مدت کوتاهی پس از پایان قاعدگی برطرف می شود. ممکن است در هر سنی از اولین قاعدگی تا یائسگی رخ دهد. علائم PMDD شامل موارد زیر است (منبع مطلب):
- احساس تنهایی، غمگینی، بدخلقی، اضطراب، تحریک پذیری، بی قراری، یا افزایش انتقاد از خود
- خلق افسرده و علاقه به فعالیت های معمولی
- احساس ناامیدی
- احساس خستگی
- تغییرات اشتها (به عنوان مثال، پرخوری یا هوس غذایی)
- بی خوابی یا پرخوابی (خوابیدن بیش از حد)
- فراموشی
- گیجی
- مشکل در تمرکز
- احتباس آب
- افزایش وزن
- سینه های دردناک یا حساس
- تورم یا نفخ سینه یا شکم
اگر هفته قبل و در طول قاعدگی خود چنین علائمی را تجربه کردید، با یک پزشک و یا متخصص زنان صحبت کنید.
تفاوت PMS و PMDD
سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) شرایطی هستند که زنان را در طول تخمک گذاری تا پایان قاعدگی تحت تاثیر قرار می دهند. PMS مجموعه ای از علائم فیزیکی و احساسی است که می تواند شامل نفخ، حساس شدن سینه ها و نوسانات خلقی باشد، و در حالی که این علائم می توانند ناراحت کننده باشند، معمولاً به طور قابل توجهی بر کیفیت کلی زندگی یک زن تأثیر نمی گذارند. از سوی دیگر، PMDD شکل شدیدتری از PMS است که تعداد کمتری از زنان را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند طیف وسیعی از علائم جسمی و روانی از جمله افسردگی، اضطراب و تحریک پذیری را ایجاد کند که می تواند به طور قابل توجهی بر عملکرد روزانه و کیفیت کلی زن تأثیر بگذارد. از زندگی PMDD به عنوان یک اختلال خلقی طبقه بندی می شود، در حالی که PMS این گونه نیست.
چرا برخی افراد اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) را تجربه می کنند؟
علت دقیق اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) همچنان یک راز باقی مانده است. برخی از محققان پیشنهاد کرده‌اند که نوسانات استروژن و پروژسترون، که هورمون‌های مهم درگیر در قاعدگی هستند، ممکن است باعث واکنش نامطلوب در مغز و در نتیجه علائم فیزیکی و احساسی مرتبط با PMDD شود.
با این حال، مطالعات هیچ تفاوت قابل توجهی در سطح استروژن یا پروژسترون در افراد مبتلا به PMDD در مقایسه با جمعیت عمومی نشان نداده است. علاوه بر این، فقدان شواهد علمی برای حمایت از این تصور وجود دارد که افراد مبتلا به PMDD نسبت به تغییرات چرخه‌ای استروژن و پروژسترون حساس‌تر هستند.
مطالعات علمی نشان داده است که PMDD می تواند به روش های زیر ایجاد یا بدتر شود:
- تعاملات استروژن و پروژسترون با هورمون های تنظیم کننده خلق و خو (سروتونین، اسید y-آمینو بوتیریک و دوپامین)
- نوسانات استروژن و پروژسترون سیستم هورمونی را تغییر می دهد (که می تواند باعث نفخ و تورم شود)
- تفاوت های ژنتیکی در نحوه پردازش ژن ها برخی هورمون های جنسی نشان می دهد که PMDD می تواند ارثی باشد.
- واکنش‌های مغزی به آلوپرگنانولون (ALLO، محصول جانبی پروژسترون) ممکن است باعث افزایش بی‌قراری، اضطراب و تغییرات خلقی منفی در افراد مبتلا به PMDD شود.
PMDD می تواند علائم بیماری های دیگر را تقلید کند اما هیچ یک از شرایط زیر را ایجاد یا بدتر نمی کند:
- اندومتریوز
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- اختلالات سیستم آدرنال
- هیپرپرولاکتینمی
ارتباط PMDD و سلامت روان
اختلال پیش از قاعدگی (PMDD) وضعیتی است که برخی از زنان را قبل از دوره قاعدگی تحت تاثیر قرار می دهد. با علائم عاطفی و جسمی مشخص می شود که می تواند در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند. در حالی که PMDD باعث ایجاد شرایط سلامت روان نمی شود، می تواند شرایط زمینه ای سلامت روان مانند اختلال افسردگی اساسی، اختلال پانیک، اختلال افسردگی مداوم یا اختلال اضطراب فراگیر را تشدید کند.
توجه به این نکته مهم است که اگر یک بیماری روانی دارید، بسیار مهم است که از یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برای تعیین اینکه آیا علائم شما نتیجه یک بیماری زمینه ای یا PMDD است، مشاوره بگیرید. هیچ مدرک علمی معتبری برای حمایت از تأثیر PMDD بر اختلالات دوقطبی، اختلال استرس پس از سانحه، فوبیای اجتماعی، اختلالات خوردن یا اختلالات مصرف مواد وجود ندارد.
معیارهای تشخیصی برای PMDD
هیچ آزمایش آزمایشگاهی یا تصویربرداری خاصی برای تشخیص PMDD وجود ندارد، اما یک پزشک ممکن است آزمایش‌های آزمایشگاهی را برای رد هر گونه مسائل پزشکی زمینه‌ای تجویز کند. برای تشخیص PMDD، یک ارائه دهنده ممکن است به بیمار دستور دهد که علائم روزانه خود را در دو دوره قاعدگی دنبال کند. این تشخیص بر اساس علائمی است که در سه دوره قاعدگی قبلی ادامه دارند.
زمان بروز علائم به اندازه خود علائم مهم است. یک پزشک می خواهد بداند که آیا علائم در طول هفته قبل از پریود وجود دارند، در چند روز اول بهبود می یابند و در هفته پس از پریود کاهش می یابند یا برطرف می شوند. معیارهای تشخیص PMDD شامل حداقل پنج علامت پایه یا علائم اضافی است که باعث اختلال قابل توجه در عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا کاری یا روابط بین فردی می شود.
معیارهای تشخیص PMDD شامل حداقل پنج علامت پایه یا علائم اضافی است که به عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا کاری یا روابط بین فردی شما آسیب می رساند.
علائم پایه
- نوسانات خلقی، افزایش حساسیت به طرد شدن، یا غمگینی یا گریه
- افزایش تحریک پذیری یا عصبانیت یا درگیری های بین فردی
- افزایش خلق و خوی افسرده، احساس ناامیدی یا انتقاد از خود
- افزایش احساس هیپ یا بی قراری، اضطراب یا تنش
علائم اضافی
- علاقه کمتری به فعالیت های معمولی مانند مدرسه، کار، سرگرمی ها یا دوستان
- مشکل در تمرکز
- کاهش انرژی و افزایش خستگی یا بی حالی
- تغییرات قابل توجه در اشتها (به عنوان مثال، پرخوری یا هوس)
- بی خوابی یا پرخوابی
- احساس غرق شدن یا خارج شدن از کنترل
- علائم فیزیکی، از جمله درد مفاصل یا عضلانی، احساس نفخ، افزایش وزن و حساسیت یا تورم سینه
بهبود مشکل اختلال بی‌قراری پیش از قاعدگی (PMDD)
خودمراقبتی در خانه
PMDD می تواند علائم فیزیکی و عاطفی ایجاد کند. شما می توانید برخی از علائم را از طریق تکنیک های مراقبت از خود مدیریت کنید، از جمله موارد زیر (منبع مطلب):
- درمان شناختی رفتاری
- ورزش هوازی
- مکمل (کلسیم)
سایر اقدامات حمایتی به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته اند، اما خطر کمتری دارند و ارزش بررسی دارند، از جمله موارد زیر:
- اصلاحات غذایی مانند نمک کم، کافئین کم و بدون الکل
- مدیریت استرس
- ثبت علائم خود
- بحث در مورد علائم با اعضای خانواده و دوستان
درمان پزشکی PMDD
شدت علائم فیزیکی و عاطفی، که اغلب به مدیریت دارویی نیاز دارد، PMDD را از PMS متمایز می کند.اگر مبتلا به PMDD هستید، یک پزشک ممکن است دارویی برای تسکین علائم فیزیکی و احساسی مرتبط با این اختلال تجویز کند.
هدف از داروهای PMDD مدیریت علائم با افزایش اثربخشی انتقال دهنده های عصبی (پیام رسان های شیمیایی در مغز) مرتبط با تنظیم خلق و خو است. هدف سایر داروها مدیریت فعالیت هورمونی با سرکوب تخمک گذاری است. (منبع مطلب):
- مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) : SSRI ها داروهای تایید شده اولیه برای PMDD هستند. برخی از موثرترین SSRIها برای PMDD عبارتند از: سرترالین (Zoloft)، پاکسیل (پاروکستین)، پروزاک (فلوکستین)، سلکسا (سیتالوپرام) و لکساپرو (اس سیتالوپرام).
- مهارکننده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs) : اگرچه کمتر رایج است، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی استفاده غیرقانونی از ونلافاکسین (Effexor) را برای افراد دارای علائم روانی قابل توجه در نظر می گیرند.
- کوتیاپین (Seroquel) : برخی از افراد از داروی کوتیاپین در ترکیب با SSRI یا SNRI برای بهبود اثربخشی با علائمی مانند تغییرات خلقی، اضطراب و تحریک‌پذیری سود می‌برند.
- داروهای ضد بارداری خوراکی : چندین مطالعه نشان می دهد که داروهای ضد بارداری خوراکی می توانند علائم فیزیکی و احساسی مرتبط با PMDD را تسکین دهند (منبع مطلب).
- آگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (آگونیست های GnRH) : آگونیست GnRH تولید استروژن را سرکوب می کنند که قاعدگی (خونریزی دوره) را متوقف می کند یا باعث یائسگی می شود. از آنجا که استفاده طولانی مدت از آگونیست های GnRH خطرات قلبی عروقی و پوکی استخوان را افزایش می دهد، آنها برای استفاده طولانی مدت توصیه نمی شوند.
یائسگی چگونه بر اختلال نارسایی پیش از قاعدگی تأثیر می گذارد؟
اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) به دلیل نوسانات سطح هورمون های استروژن و پروژسترون در طول تخمک گذاری و قاعدگی ایجاد می شود. این هورمون ها با هم کار می کنند تا چرخه قاعدگی را تنظیم کرده و بدن را برای بارداری آماده کنند.
در دوران یائسگی، تخمدان ها ترشح تخمک را متوقف می کنند و سطح هورمون های استروژن و پروژسترون در بدن به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. در نتیجه، نوسانات در سطوح هورمونی که باعث PMDD می شوند، دیگر رخ نمی دهند. افراد در دوران یائسگی از اثرات PMDD رنج نمی برند زیرا سطح هورمون آنها پایدارتر است.
توجه به این نکته ضروری است که در حالی که PMDD در دوران یائسگی تجربه نمی شود، سایر علائم مرتبط با یائسگی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه و تغییرات خلقی همچنان ممکن است رخ دهد.
در نتیجه، PMDD ناشی از نوسانات سطح هورمون های استروژن و پروژسترون در طول تخمک گذاری و قاعدگی است. این هورمون ها با هم کار می کنند تا چرخه قاعدگی را تنظیم کرده و بدن را برای بارداری آماده کنند. در طی یائسگی، تخمدان ها ترشح تخمک را متوقف می کنند و سطح هورمون های استروژن و پروژسترون در بدن به میزان قابل توجهی کاهش می یابد، به این معنی که نوسانات در سطوح هورمونی که باعث PMDD می شود، دیگر رخ نمی دهد. افراد در دوران یائسگی از اثرات PMDD رنج نمی برند، اما سایر علائم مرتبط با یائسگی همچنان ممکن است رخ دهد.
به طور کل نگر درباره PMDD فکر کنید
رویکردهای کل نگر برای مدیریت علائم فیزیکی و عاطفی PMDD در دسترس است:
- درمان شناختی رفتاری (CBT) : مختلفمطالعات علمی نشان داده است که CBT کیفیت زندگی و نمرات افسردگی را برای افراد مبتلا به PMDD بهبود می بخشد. اگرچه این مطالعات فرکانس یا مدت زمان را تعریف نکردند، اما نشان دادند که تمرینات مبتنی بر ذهن آگاهی و CBT مبتنی بر پذیرش ممکن است در مدیریت علائم PMDD مفید باشد.
- داروهای گیاهی و طب سوزنی :برخی از افراد ممکن است از گیاهان دارویی یا طب سوزنی برای تسکین علائم خود استفاده کنند. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تعیین اثربخشی این رویکردها ضروری است.
کلام پایانی
- اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) وضعیتی است که بر تعداد قابل توجهی از افرادی که پریود می شوند تأثیر می گذارد. تخمین زده می شود که بین ۱.۳ تا ۵.۳ درصد از افراد پریود به PMDD مبتلا هستند. این وضعیت باعث ایجاد طیفی از اختلالات جسمی و عاطفی می شود که می تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
- PMDD می تواند علائم مختلفی از جمله نوسانات خلقی، تحریک پذیری، اضطراب، افسردگی، نفخ، حساسیت سینه ها و خستگی ایجاد کند. این علائم می تواند شدید باشد و می تواند در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کند و انجام فعالیت های معمول او را دشوار کند.
- چندین گزینه درمانی برای مدیریت PMDD وجود دارد، اما رایج‌ترین درمان، مدیریت دارویی با مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) است. SSRI ها نوعی داروی ضد افسردگی هستند که می توانند با تنظیم سطح سروتونین در مغز به کاهش علائم PMDD کمک کنند.
- اگر با PMDD دست و پنجه نرم می کنید، همکاری نزدیک با یک پزشک یا متخصص، مانند متخصص زنان، برای تعیین بهترین درمان برای مدیریت علائم مهم است. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا گزینه‌های درمانی مختلف موجود را درک کنید و می‌تواند راهنمایی‌هایی در مورد مناسب‌ترین اقدام برای نیازهای فردی شما ارائه دهد.
