افسردگی غیر معمول نوعی افسردگی است که با علائمی تظاهر می کند که از معیارهای سنتی انحراف دارد، که آن را از افسردگی «معمولی» متمایز می کند. در حالی که هر دو شرایط شامل احساس غم و اندوه و ناامیدی است، تفاوت های مشخصی وجود دارد. تمایزات اولیه در پاسخ به رویدادهای مثبت و علائم فیزیکی همراه آن نهفته است.
افسردگی اساسی با ویژگی های غیر معمول
افسردگی غیر معمول اغلب به عنوان “افسردگی اساسی با ویژگی های غیر معمول” شناخته می شود. اصطلاح “غیر معمول” به این معنا نیست که این وضعیت غیرعادی یا نادر است. در عوض، به سادگی نشان می دهد که با افسردگی معمولی متفاوت است. مشخصه بارز افسردگی غیر معمول، بهبود موقت خلق و خو در پاسخ به رویدادهای مثبت است که به عنوان واکنش خلقی نیز شناخته می شود. سایر علائم قابل توجه عبارتند از افزایش اشتها منجر به افزایش وزن و افزایش حساسیت به انتقاد یا طرد شدن، که می تواند منجر به اختلالات اجتماعی و شغلی شود.
تفاوت بین افسردگی معمولی و غیر معمول
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های بین افسردگی معمولی و غیر معمول در نحوه واکنش‌پذیری خلقی است. در افسردگی معمولی، خلق افسرده به طور معمول ثابت می ماند، در حالی که در افسردگی غیر معمول، می تواند به طور موقت در طول رویدادها یا موقعیت های مثبت بهبود یابد. علاوه بر این، علائم فیزیکی همراه با افسردگی غیر معمول از علائم افسردگی معمولی متفاوت است. در حالی که دومی بیشتر با از دست دادن اشتها و بی خوابی همراه است، افسردگی غیر معمول اغلب منجر به افزایش اشتها و احساس خواب آلودگی با وجود خواب کافی می شود، وضعیتی که به عنوان پرخوابی شناخته می شود.
عوامل خطر و شیوع افسردگی غیر معمول
افسردگی غیر معمول تقریباً ۱۵ تا ۳۶ درصد از مبتلایان به اختلالات افسردگی را تحت تأثیر قرار می دهد که به حدود ۱۲۱ میلیون نفر در سراسر جهان می رسد. زنان و افرادی که در بدو تولد به آنها زن اختصاص داده شده است، دو برابر بیشتر از مردان و افرادی که در بدو تولد مرد هستند، در معرض ابتلا به افسردگی غیر معمول هستند. در طول سال های نوجوانی یا اوایل دهه ۲۰ ظاهر می شود و اغلب برای مدت طولانی ادامه می یابد و به طور بالقوه تبدیل به یک بیماری مزمن می شود.
علائم افسردگی غیر معمول
علامت اولیه افسردگی غیر معمول که آن را از افسردگی معمولی متمایز می کند، واکنش خلقی است. افراد مبتلا به این عارضه ممکن است در واکنش به رویدادها یا موقعیت های مثبت، خلق و خوی خود را به طور موقت افزایش دهند. علاوه بر این، افسردگی غیر معمول با علائم زیر همراه است:
۱. افزایش اشتها: افراد مبتلا به افسردگی غیر معمول ممکن است متوجه شوند که به طور قابل توجهی بیشتر از حد معمول غذا می خورند که می تواند منجر به افزایش وزن شود.
۲. پرخوابی: این علامت شامل خواب آلودگی یا خواب آلودگی بیش از حد با وجود خواب کافی یا حتی پرخوابی است.
۳. فلج سرب: افراد مبتلا به افسردگی غیر معمول ممکن است احساس سنگینی در بازوها و پاهای خود داشته باشند که می تواند مانع حرکت و ایجاد ناراحتی شود.
۴. حساسیت به طرد: این شامل یک واکنش عاطفی شدید به انتقاد، طرد یا رها شدن درک شده یا واقعی است. این حساسیت می تواند به طور قابل توجهی عملکرد اجتماعی و شغلی را مختل کند.
علل افسردگی غیر معمول
علل دقیق افسردگی غیر معمول هنوز نامشخص است، اما چندین عامل موثر شناسایی شده است:
- عدم تعادل انتقال دهنده های عصبی و گیرنده های عصبی: اعتقاد بر این است که افسردگی از اختلال در عملکرد انتقال دهنده های عصبی (پیام رسان های شیمیایی که سیگنال ها را بین سلول های مغز ارسال می کنند) و گیرنده های عصبی (گیرنده هایی که این سیگنال ها را دریافت می کنند) ایجاد می شود.
- ژنتیک: سابقه خانوادگی اختلالات خلقی، مانند اختلال دوقطبی یا اختلال افسردگی مداوم، می تواند خطر ابتلا به افسردگی غیر معمول را در فرد افزایش دهد.
- تروما: تجربه وقایع نامطلوب زندگی، مانند سوء استفاده یا غفلت، ممکن است به ایجاد افسردگی غیر معمول کمک کند.
- استرس مزمن: استرس طولانی مدت می تواند شیمی و عملکرد مغز را مختل کند و منجر به اختلالات خلقی مانند افسردگی غیر معمول شود.
عوامل خطر اضافی
- سابقه اختلال دوقطبی یا اضطراب.
- تجربیات منفی دوران کودکی
- تجارب سوء استفاده عاطفی، فیزیکی یا جنسی.
- بیماری یا جراحت قابل توجه.
- غم و اندوه پس از یک فقدان بزرگ
- استفاده از مواد، از جمله الکل و مواد مخدر تفریحی.
تشخیص و درمان افسردگی آتیپیک
افسردگی غیر معمول از طریق ارزیابی کامل علائم و سوابق پزشکی و روانی فرد تشخیص داده می شود. یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی همچنین ممکن است آزمایش خون را برای رد علل فیزیکی علائم افسردگی مانند اختلالات تیروئید تجویز کند. بسته به شدت بیماری، گزینه های درمانی برای افسردگی غیر معمول ممکن است شامل روان درمانی، دارو درمانی یا ترکیبی از هر دو باشد.
روان درمانی (گفتار درمانی)
روان درمانی شامل تکنیک های درمانی مختلفی است که با هدف کمک به افراد در شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای ناسالم انجام می شود. این درمان توسط یک متخصص بهداشت روان آموزش دیده و دارای مجوز ارائه می شود. از طریق روان‌درمانی، افراد می‌توانند حمایت، آموزش و راهنمایی برای ارتقای رفاه و بهبود توانایی عملکرد خود دریافت کنند.
درمان شناختی رفتاری (CBT) یک نوع رایج روان درمانی است که برای درمان افسردگی غیر معمول استفاده می شود. در CBT، درمانگر به فرد کمک می کند تا افکار و عواطف خود را بررسی کند و آنها را قادر می سازد تا بفهمند این افکار چگونه بر اعمال خود تأثیر می گذارند. با اتخاذ الگوها و عادات فکری سالم تر، افراد می توانند الگوهای افکار و رفتار منفی را کاهش دهند و خلق و خوی خود را بهبود بخشند.
داروهای ضد افسردگی
داروهای مختلفی برای درمان افسردگی در دسترس هستند، از جمله افسردگی غیر معمول. بهترین داروی ضد افسردگی برای یک فرد به علائم و نیازهای خاص او بستگی دارد. شش دسته اصلی از داروهای ضد افسردگی وجود دارد:
- مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs): SSRI ها به تعادل انتقال دهنده های عصبی در مغز، به ویژه سروتونین کمک می کنند.
- مهارکننده های بازجذب سروتونین و نورآدرنالین (SNRIs): SNRI ها برای متعادل کردن انتقال دهنده های عصبی سروتونین و نورآدرنالین در مغز عمل می کنند.
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs): TCA ها بر چندین انتقال دهنده عصبی از جمله سروتونین، نوراپی نفرین و دوپامین تأثیر می گذارند.
- مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs): MAOI ها از عملکرد آنزیم مونوآمین اکسیداز که مسئول شکستن انتقال دهنده های عصبی است، جلوگیری می کنند. این داروها در حالی که از نظر تاریخی برای افسردگی غیر معمول موثر هستند، عوارض جانبی شدیدتر و محدودیت های غذایی دارند.
- مهارکننده های بازجذب نوراپی نفرین و دوپامین (NDRIs): NDRI ها بازجذب نوراپی نفرین و دوپامین را در مغز هدف قرار می دهند.
- آنتاگونیست های غیررقابتی گیرنده N-Methyl-D-Aspartate: این داروها از عملکرد گلوتامات، یک انتقال دهنده عصبی، در یک گیرنده خاص جلوگیری می کنند.
پیشگیری از افسردگی غیر معمول
در حالی که همیشه نمی توان از افسردگی غیر معمول جلوگیری کرد، افراد می توانند اقداماتی را برای کاهش خطر انجام دهند. برخی از استراتژی ها عبارتند از:
- مدیریت استرس از طریق مکانیسم های مقابله ای سالم
- در صورت بروز علائم افسردگی، به موقع به دنبال کمک پزشکی باشید.
- صحبت کردن در مورد احساسات با یک فرد قابل اعتماد.
چشم انداز افسردگی غیر معمول
چشم انداز افسردگی غیر معمول بستگی به این دارد که آیا این بیماری به طور مناسب درمان شود یا خیر. با درمان مناسب، ۷۰ تا ۸۰ درصد از افراد مبتلا به افسردگی بهبود قابل توجهی را در علائم خود تجربه می کنند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که حدود ۵۰ درصد از افراد ممکن است به درمان اولیه پاسخ ندهند، که بر لزوم تداوم در یافتن یک برنامه درمانی مؤثر تأکید می‌کند.
غفلت از پرداختن به افسردگی غیر معمول می تواند منجر به عوارض جدی شود، مانند:
- پرخوری و افزایش وزن به دلیل افزایش اشتها.
- افزایش خطر خودکشی.
- بدتر شدن شرایط پزشکی همزمان.
- افزایش تعارض در روابط.
- افزایش خطر مصرف مواد.
- افزایش زمان از دست رفته و از دست دادن تلاش در محل کار یا مدرسه.
در نتیجه، افسردگی غیر معمول یک نوع متمایز از افسردگی است که با واکنش‌پذیری خلقی و سایر علائم فیزیکی و عاطفی مشخص می‌شود. درک تفاوت بین افسردگی غیر معمول و معمولی برای تشخیص دقیق و درمان موثر بسیار مهم است. در حالی که علل دقیق افسردگی غیر معمول نامشخص است، عوامل موثر عبارتند از عدم تعادل انتقال دهنده های عصبی و گیرنده های عصبی، ژنتیک، تروما و استرس مزمن. درمان معمولاً شامل روان درمانی، دارو درمانی یا ترکیبی از هر دو، با تأکید بر مداخله زودهنگام و مراقبت مداوم برای به حداقل رساندن عوارض و بهبود کیفیت زندگی است.
سوالات متداول
۱. افسردگی غیر معمول چیست و چه تفاوتی با افسردگی معمولی دارد؟
افسردگی غیر معمول نوعی افسردگی است که با واکنش خلقی (بهبود موقت خلق و خو در طی رویدادهای مثبت)، افزایش اشتها و خواب آلودگی و افزایش حساسیت به طرد شدن مشخص می شود. این با افسردگی معمولی متفاوت است، جایی که خلق و خو ثابت می ماند و ممکن است با از دست دادن اشتها و بی خوابی همراه باشد.
۲. چه چیزی باعث افسردگی غیر معمول می شود؟
دلایل دقیق افسردگی غیر معمول به خوبی شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که عواملی مانند عدم تعادل در انتقال دهنده های عصبی و گیرنده های عصبی، عوامل ژنتیکی، تروما و استرس مزمن را شامل می شود.
۳. علائم افسردگی غیر معمول چیست؟
علائم اصلی افسردگی غیر معمول شامل واکنش‌پذیری خلقی (افزایش موقت خلق و خو در پاسخ به رویدادهای مثبت)، افزایش اشتها و افزایش احتمالی وزن، پرخوابی (خواب‌آلودگی بیش از حد)، فلج سرب (احساس سنگینی در بازوها و پاها)، و حساسیت به طرد (افزایش هیجانی) است. واکنش به انتقاد یا رد درک شده یا واقعی).
۴. افسردگی آتیپیک چگونه تشخیص داده و درمان می شود؟
افسردگی غیر معمول معمولاً از طریق ارزیابی کامل علائم و سابقه پزشکی و سلامت روان، اغلب با کمک یک متخصص سلامت روان، تشخیص داده می شود. گزینه‌های درمانی می‌تواند شامل روان‌درمانی (گفتار درمانی)، مانند درمان شناختی رفتاری، و/یا داروها، مانند داروهای ضد افسردگی مانند SSRIs، SNRIs، TCAs و غیره باشد.
۵. پیش آگهی افسردگی آتیپیک چیست؟
با درمان مناسب، حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از افراد مبتلا به افسردگی غیر معمول بهبود قابل توجهی را در علائم خود تجربه می کنند. با این حال، حدود ۵۰ درصد از افراد ممکن است به درمان اولیه پاسخ ندهند، که بر اهمیت پشتکار در یافتن برنامه درمانی مناسب تاکید دارد. عدم توجه به افسردگی غیر معمول می تواند منجر به عوارض شدید شود.
