پزشکان می توانند از MRI یا سی تی اسکن برای کمک به تشخیص زوال عقل یا حتی تشخیص علائم زوال عقل قبل از ظاهر شدن دیگر علائم استفاده کنند. اما آن ها برای تشخیص زوال عقل به تنهایی کافی نیستند.
انواع اسکن مغز
اسکن مغز یکی از چندین تست تشخیصی است که پزشکان می توانند برای تشخیص زوال عقل از آن استفاده کنند. برخی از انواع رایج اسکن مغز عبارتند از:
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی یا MRI)
- توموگرافی کامپیوتری (CT/CAT)
- توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)
به طور کلی، اسکن های تصویربرداری, تصویری از مغز ارائه می دهند که پزشکان می توانند آن ها را برای علائم سازگار با زوال عقل تجزیه و تحلیل کنند.
این مقاله به بررسی این موضوع می پردازد که زوال عقل در اسکن مغز چگونه به نظر می رسد. همچنین مزایا، معایب و مراحل مربوط به انواع مختلف اسکن تصویربرداری برای زوال عقل را بررسی خواهیم کرد.
دمانس در مقابل آلزایمر
زوال عقل یک وضعیت خاص نیست. به گروهی از علائم اشاره دارد که به توانایی فرد برای به خاطر سپردن، فکر کردن، حل مسئله و برقراری ارتباط آسیب می رساند. همچنین می تواند باعث تغییرات خلقی و شخصیتی شود.
آلزایمر عامل اصلی زوال عقل است. بر اساس گزارش موسسه ملی پیری، بیش از ۶ میلیون نفر از افراد مورد اعتماد تنها در ایالات متحده با آلزایمر زندگی می کنند.
انواع دیگر زوال عقل شامل زوال عقل عروقی و زوال عقل لووی است.
چگونه زوال عقل در اسکن مغز خود را نشان می دهد؟
علائم زوال عقل با تغییراتی در ساختارها و عملکردهای مغز مرتبط است که پزشکان می توانند با استفاده از تکنیک های تصویربرداری مانند MRI، CT و PET مشاهده کنند. اما تغییرات از یک نوع زوال عقل به نوع دیگر کمی متفاوت است.
کوچک شدن مغز(آتروفی مغز) در اکثر انواع زوال عقل شایع است. پزشک ممکن است بتواند با جستجوی الگوی خاصی از آتروفی، نوع زوال عقل را شناسایی کند. به عنوان مثال، دمانس فرونتومپورال معمولاً باعث آتروفی نواحی پیشانی و گیجگاهی مغز می شود.
بیماری آلزایمر ممکن است به دلیل تغییرات در هیپوکامپ، بخشی از مغز شما که در حافظه و یادگیری نقش دارد، باشد. هیپوکامپ فرد مبتلا به آلزایمر معمولاً در اسکن مغز کوچک شده (آتروفی شده) به نظر می رسد.
از سوی دیگر، زوال عقل عروقی ناشی از بیماری طولانی مدت عروق خونی در مغز شما است. این می تواند باعث سکته های متعدد شود که منجر به تجمع آسیب و کاهش عملکرد شناختی می شود. پزشکان ممکن است ازام آر آی یا سی تی اسکن در طول فرآیند تشخیصی برای جستجوی شواهدی از سکته مغزی استفاده کنند.
در نهایت، زوال عقل با اجسام لوی, اغلب در کنار بیماری پارکینسون رخ می دهد. در این مورد، مطالعات تصویربرداری از اسکن PET میتواند تغییراتی را در مناطق تولیدکننده دوپامین مغز شما نشان دهد.
آیا ام آر آی برای تشخیص زوال عقل بهتر است یا سی تی اسکن؟
پزشکان از ام آر آی و سی تی اسکن برای تشخیص تغییراتی که ممکن است در تشخیص زوال عقل کمک کند، استفاده می کنند. هر روشی مزایا و معایب خود را دارد. در اینجا چند تفاوت کلیدی وجود دارد:
- خطرات: MRI از امواج رادیویی برای تشخیص ساختارهای مغز استفاده می کند. امواج رادیویی هیچ خطری ندارند. سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده می کند، بنابراین شامل قرار گرفتن در معرض دوز کمی از اشعه است. بنابراین ام آر آی خطر کمتری دارد.
- مدت زمان: انجام MRI بیشتر از سی تی اسکن طول می کشد. ام آر آی معمولاً برای افرادی که نمی توانند برای مدت طولانی بی حرکت بمانند و از نظر پزشکی ناپایدار هستند، بهترین گزینه نیست.
- تصویر: MRI تصاویر دقیق تری از مغز نسبت به سی تی اسکن می گیرد. هنگامی که تغییرات مغزی کمتر آشکار هستند، مانند زوال عقل در مراحل اولیه یا پس از یک سکته مغزی، ام آر آی ممکن است گزینه بهتری باشد.
- موارد منع مصرف: اسکن MRI لزوما برای افرادی که ایمپلنت های پزشکی خاصی مانند مفاصل مصنوعی و ضربانساز قلب (یا پِیسمیک)ر دارند مناسب نیست.
- هزینه: MRI نسبت به سی تی گرانتر است. در صورتی که هزینه آن مشکل باشد، سی تی اسکن ممکن است انتخاب بهتری باشد.
همچنین ممکن است پزشک شما نوع دیگری از اسکن را برای کمک به تشخیص زوال عقل توصیه کند.
اسکن PET کمی با MRI و CT متفاوت است. آنها به پزشکان کمک می کنند تا عملکردهای مغز را برخلاف ساختارها تجسم کنند. آن ها ممکن است تغییراتی را در عملکرد مغز مشاهده کنند که ممکن است در مراحل اولیه زوال عقل ایجاد شود.
پزشکان میتوانند اسکنهای PET را با دستگاهی تنظیم کنند که جنبههای مختلف عملکرد مغز را تشخیص میدهد. گاهی اوقات، آنها می توانند ماده ای را تزریق کنند تا اسکن عملکرد را در ناحیه خاصی از مغز نشان دهد.
آیا اسکن مغز می تواند زوال عقل را زود تشخیص دهد؟
تغییرات مغزی مرتبط با زوال عقل ممکن است در اسکن های تصویربرداری در مراحل اولیه بیماری قابل مشاهده باشد. در برخی موارد، حتی ممکن است قبل از ظاهر شدن علائم قابل توجه باشند.
پزشکان می توانند از اسکن PET آمیلوئید برای تشخیص زودهنگام زوال عقل استفاده کنند. اسکن PET پلاک های آمیلوئیدی را در مغز، یکی از اجزای اصلی بیماری آلزایمر، شناسایی می کند. پزشکان از این روش برای تایید تشخیص آلزایمر در فردی که علائم اولیه را تجربه می کند استفاده می کنند.
اما آزمایشهای دیگری برای تشخیص آلزایمر در فردی که پلاکهای آمیلوئیدی دارد اما بدون علامت است، ضروری است. این به این دلیل است که برخی از افراد مبتلا به پلاک های آمیلوئیدی هرگز علائمی ندارند. برخی از افراد نیز تشخیص بالینی آلزایمر دارند اما این تغییرات را در اسکن PET ندارند.
روش اسکن مغز چیست؟
اسکن مغز یک روش غیرتهاجمی است. متخصصان مراقبت های بهداشتی معمولاً آن ها را به صورت سرپایی در بیمارستان ها یا مراکز رادیولوژی انجام می دهند.
قبل از اسکن مغز، کارکنان پزشکی ممکن است از شما بخواهند که لباس بیمارستان بپوشید. اگر رنگ کنتراست مورد نیاز باشد، یک متخصص مراقبت های بهداشتی آن را از طریق یک خط IV وارد می کند.
برای اکثر اسکنها، روی یک میز بلند دراز میکشید که به جلو میچرخد تا اسکنر بالای سر شما باشد. سپس دستگاه یا یک تکنسین تصاویر مورد نیاز از مغز شما را در حالی که شما ثابت میمانید میگیرد.
اکثر سی تی اسکن ها در عرض چند دقیقه تمام می شوند. MRI مغز بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می کشد.
پزشکان چگونه زوال عقل را تشخیص می دهند؟
اسکن مغز معمولاً برای تشخیص زوال عقل به تنهایی کافی نیست. پزشکان از اسکن مغز و سایر آزمایشها برای تأیید تشخیص زوال عقل استفاده میکنند.
برخی دیگر از منابع اطلاعاتی مورد استفاده برای تشخیص و تشخیص زوال عقل عبارتند از:
- علائم و تاریخچه: یک پزشک از شما یا یکی از نزدیکانتان میخواهد که علائم و نحوه تأثیر آنها بر روی شما را روزانه توضیح دهید. آن ها همچنین در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی شما می پرسند.
- معاینه فیزیکی: پزشک بدن شما را معاینه می کند تا سایر علل بالقوه علائم شما را رد کند.
- تستهای توانایی ذهنی: پزشک ممکن است آزمایشهایی را انجام دهد که توانایی شما را در حل مسئله، توجه یا به خاطر سپردن اندازهگیری میکند. این تست ها می توانند به آشکار شدن تغییرات مرتبط با زوال عقل در شناخت کمک کنند.
- بررسی های آزمایشگاهی: ممکن است پزشک از سایر آزمایشهای استاندارد آزمایشگاهی مانند نمونههای خون یا ادرار برای جستجوی علت علائم شما استفاده کند. آزمایش مایع مغزی نخاعی (CSF) می تواند با تشخیص تغییرات منطبق با سایر بیماری ها، مانند مننژیت یا آنسفالیت، به رد زوال عقل کمک کند.
نشانه های اولیه زوال عقل
دمانس می تواند اشکال مختلفی داشته باشد. اگرچه از دست دادن حافظه یک علامت شناخته شده است، اما همیشه اولین علامت زوال عقل نیست. و اکثر مردم هر از گاهی دچار نقص در حافظه می شوند.
برخی دیگر از علائم اولیه زوال عقل عبارتند از:
- بی تفاوتی
- گیجی
- مشکل در برقراری ارتباط
- نا امیدی
- انجام ناقص وظایف
- تغییرات خلقی یا شخصیتی
- ضعف در توجه
- قضاوت ضعیف
- حس جهت یابی ضعیف
اگر شما یا یکی از عزیزانتان یک یا چند مورد از علائم ذکر شده در بالا را تجربه می کنید، با پزشک مشورت کنید.
کلام پایانی
اسکن مغز ابزاری مفید برای تشخیص زوال عقل است که اسکنهای سیتی و امآرآی در میان تکنیکهای پرکاربرد هستند.
هر دو نوع اسکن می توانند تصویری از مغز ارائه دهند که به پزشک شما اجازه می دهد مناطق آتروفی، سکته مغزی یا سایر آسیب ها را تشخیص دهد.
اسکن PET فعالیت مغز را بررسی می کند. آن ها در عمل بالینی کمتر رایج هستند اما ممکن است به تشخیص زوال عقل در مراحل اولیه کمک کنند.
متخصص مغز و اعصاب می تواند بهترین اسکن را برای شما یا عزیزتان توصیه کند.