سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه اجسام سخت کوچکی هستند که از مواد معدنی موجود در ادرار تشکیل می شوند. به طور معمول، بدن شما این مواد معدنی را از طریق ادرار دفع می کند. با این حال، گاهی اوقات بیش از حد از این مواد وجود دارد، در حالی که آب بسیار کمی برای حمل آنها وجود داشته دارد.
وقتی این اتفاق می افتد، کریستال ها شروع به تشکیل می کنند. این اجسام مواد دیگری را در کلیه ها جذب می کنند و باعث رشد آنها می شوند.
بعضی اوقات، سنگ در ادرار دفع می شود. گاهی اوقات بدون درد زیاد می گذرند، اما گاهی اوقات به دلیل گیر کردن در لوله بین کلیه ها و مثانه، درد زیادی ایجاد می کنند. سنگ کلیه بسته به اندازه آنها معمولا در عرض چند روز تا چند هفته دفع می شود.
سالانه حدود ۵۰۰،۰۰۰ نفر در ایالات متحده برای سنگ کلیه به دنبال مراقبت های پزشکی هستند. مردان تقریباً دو برابر زنان در معرض ابتلا به سنگ کلیه هستند.
نشانه های سنگ کلیه
علائم سنگ کلیه عبارتند از:
- ادرار مکرر
- درد شدید در کمر، پهلو، شکم یا کشاله ران
- ناتوانی در ادرار کردن
- ادرار بد بو
- سوزش هنگام ادرار کردن
- خون در ادرار
- نیاز شدید به ادرار کردن
- ادرار تیره
- تهوع
- استفراغ
- درد در نوک آلت تناسلی (در مردان)
انواع سنگ کلیه
چهار ماده معدنی ممکن است سنگ کلیه را تشکیل دهند. روش درمان هر چهار نوع سنگ کلیه یکسان است. انواع سنگ کلیه عبارتند از:
- اگزالات کلسیم
- اسید اوریک
- استروویته
- سیستین
علل ایجاد سنگ کلیه
سطوح بالاتر مواد معدنی که قبلا ذکر شد در ادرار باعث سنگ کلیه می شود. برخی از عوامل سبک زندگی می توانند سطح این مواد را در ادرار شما تحت تاثیر قرار دهد. خوردن کمتر از این غذاهای زیر می تواند به کاهش احتمال ابتلا به سنگ کلیه کمک کند:
- گوشت
- محصولات لبنی
- تخم مرغ
- آجیل
- اسفناج
- سبوس گندم
- ریواس
- نمک (سدیم)
پزشکان همچنین توصیه می کنند که روزانه ۱.۵ تا ۲ لیتر آب بنوشید تا خطر سنگ کلیه را کاهش دهید.
چه زمانی برای سنگ کلیه به پزشک مراجعه کنید
برخی از سنگ های کلیه بدون مداخله پزشکی به خودی خود منتقل می شوند. با این حال، اگر درد شما همراه به موارد زیر باشد باید به پزشک مراجعه کنید:
- تب یا لرز
- ناتوانی در ادرار کردن
- سردرگمی شدید و خستگی
- تهوع و استفراغ شدید
علاوه بر این، اگر فقط یک کلیه دارید، باید به دنبال مداخله پزشکی برای سنگ کلیه خود باشید. همچنین، اگر نزدیک به شش هفته است که سعی دارید سنگ خود را دفع کنید اما موفق نشده اید، به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
تشخیص سنگ کلیه
اگر علائم سنگ کلیه دارید، پزشکان ممکن است اشعه ایکس، سونوگرافی یا اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن یا CT scan) را برای تشخیص مشکل شما انجام دهند.
افرادی که سنگ کلیه بدون علامت دارند ممکن است تشخیص غافلگیر کننده ای داشته باشند اگر به دلیل دیگری اشعه ایکس شکمی داشته باشند.
درمان سنگ کلیه
درمان سنگ کلیه بستگی به وضعیت خاص شما دارد.
پزشکان ممکن است داروهای ضد درد را تجویز کنند و به شما بگویند که اگر فکر می کنند می توانید سنگ را به تنهایی دفع کنید، مقدار زیادی آب بنوشید. این می تواند از چند روز تا چند هفته طول بکشد تا سنگ دفع کند.
هنگامی که شما آن سنگ را دفع کردید، ممکن است پزشکان از شما بخواهند که آن را جمع آوری کنید تا بتوانند آن را آزمایش کنند تا بفهمند چه نوع سنگی است.
اگر درد باعث استفراغ شما شود، ممکن است دچار کم آبی شوید و نیاز به هیدراتاسیون داخل وریدی داشته باشید.
اگر سنگ، حالب شما را مسدود کرده یا باعث درد شدید شما شده است، گزینه های درمانی دیگری وجود دارد:
- سنگ شکنی موج شوک: پزشکان از امواج صوتی برای شکستن سنگ های بزرگ کلیه به قطعات کوچکتر استفاده می کنند.
- سیستوسکوپی: پزشکان از دستگاهی برای مشاهده داخل سیستم ادراری برای یافتن سنگ کلیه استفاده می کنند. سپس می توانند آن سنگ را حذف کنند.
- اورتروسکوپی: شبیه سیستوسکوپی است، با این تفاوت که ابزاری بلندتر و نازک تر است.
- نفرولیتوتومی از راه پوست: در طی این روش، پزشکان برش کوچکی در کمر شما ایجاد می کنند تا به کلیه شما دسترسی پیدا کنند. سپس سنگ را مستقیماً از کلیه خارج می کنند.
دفع سنگ کلیه چقدر طول می کشد؟
مدت زمانی که ممکن است برای دفع هر سنگ کلیه طول بکشد با سنگ کلیه دیگر متفاوت باشد. سنگی که کوچکتر از ۴ میلی مترباشد ممکن است در عرض یک تا دو هفته دفع شود. سنگی که بزرگتر از ۴ میلی متر است ممکن است حدود دو تا سه هفته طول بکشد تا کاملاً عبور کند.
هنگامی که سنگ به مثانه می رسد، معمولا در عرض چند روز دفع می شود، اما ممکن است بیشتر طول بکشد، به خصوص در یک مرد مسن با پروستات بزرگ.
با این حال، حتی اگر سنگ هنوز در حالب باشد، درد ممکن است کاهش یابد، بنابراین اگر سنگ را طی چهار تا شش هفته دفع نکردید، مهم است که با پزشک خود پیگیری کنید.
