حفره های دندانی که به عنوان پوسیدگی نیز شناخته می شوند، اساساً سوراخ های ریزی هستند که به دلیل پوسیدگی در دندان های شما ایجاد می شوند. این پوسیدگی ناشی از باکتری‌های موجود در دهان شما است که اسید تولید می‌کنند که لایه محافظ خارجی دندان‌ها به نام مینای دندان را می‌خورد و به مرور زمان این مشکل را تشدید می‌کند و در نتیجه حفره ایجاد می‌کند.
هنگامی که با یک حفره مواجه می شوید، دندانپزشک شما ممکن است درمان های مختلفی را برای ترمیم آسیب و جلوگیری از بدتر شدن آن پیشنهاد دهد. این می تواند شامل پر کردن، روکش یا روش های دیگر برای بازگرداندن یکپارچگی دندان باشد. در موارد جدی تر، ممکن است برای رفع مشکل و جلوگیری از عوارض بیشتر، نیاز به ریشه یا کشیدن کانال باشد. مراقبت خوب از دندان ها، مانند مسواک زدن منظم و معاینات دندانی، می تواند به پیشگیری از پوسیدگی و حفظ سلامت لبخند شما کمک کند.
ریزحفره ها چیست؟
حفره های کوچک که به عنوان مرحله اولیه پوسیدگی دندان نیز شناخته می شوند، زمانی رخ می دهند که دندان ها با یورش مداوم اسید مواجه می شوند که مواد معدنی ضروری را از بین می برد. با این حال، بزاق، آب حاوی فلوراید و خمیردندان ما با هم کار می کنند تا این مواد معدنی مانند فلوراید، کلسیم و فسفات را دوباره پر کنند و به تقویت مینای دندان کمک کنند. هنگامی که دمینرالیزاسیون به بیرونی ترین لایه مینا محدود می شود، یک حفره ریز یا حفره اولیه ایجاد می کند که معمولاً به حداقل درمان نیاز دارد. تنها زمانی که حفره مینای دندان را می شکند و به عاج می رسد، تهدیدی جدی برای دندان است.
برای جلوگیری از پوسیدگی بیشتر و از دست دادن احتمالی دندان، رسیدگی به این ریزحفره ها در مراحل اولیه بسیار مهم است. تکنیک‌های معدنی‌سازی مجدد، شامل درمان‌های فلوراید و محصولات دندانی حاوی فلوراید، اغلب می‌توانند روند پوسیدگی را معکوس کنند و از نیاز به درمان‌های تهاجمی‌تر مانند پر کردن، کانال‌های ریشه یا کشیدن دندان جلوگیری کنند.
هدف دندانپزشک ایجاد تعادل بین پیشگیری و ترمیم، یافتن زمان مناسب برای درمان بدون اینکه خیلی پیشگیرانه یا واکنشی باشد، است. انتظار برای درمان درد اغلب می تواند منجر به اقدامات گسترده و پرهزینه تر از حد لازم شود. عوامل فردی مانند تاریخچه حفره، رژیم غذایی، و بهداشت دهان نقش مهمی در این که دندانپزشک به شدت یا محافظه کارانه ممکن است درمان را توصیه کند، بازی می کند. ویزیت های منظم دندانپزشکی برای نظارت و درمان حفره ها قبل از پیشرفت بسیار مهم است، زیرا حفره های کوچک می توانند به سرعت به مسائل جدی تر تبدیل شوند.
در نهایت، بهتر است که یک حفره کوچک را زودتر با پر کردن درمان کنید تا اینکه خطر روش‌های تهاجمی‌تر را در پی داشته باشید.
چه چیزی باعث ایجاد حفره های دندانی می شود؟
دو عامل اصلی در ایجاد پوسیدگی دندان نقش دارند: باکتری های موجود در دهان و رژیم غذایی سرشار از قند و نشاسته.
- بیش از ۵۰۰ نوع مختلف باکتری وجود دارد که به طور معمول در دهان وجود دارد. این باکتری ها با غذا و بزاق ترکیب می شوند و ماده چسبنده ای به نام پلاک تشکیل می دهند که به دندان ها می چسبد.
- غذاهای غنی از نشاسته به چسبندگی پلاک می افزایند که اگر بعد از چند روز روی دندان باقی بماند و تبدیل به جرم یا جرم شود شروع به سفت شدن می کند.
- باکتری های موجود در پلاک، قند را به اسید تبدیل می کنند که ساختار دندان را حل می کند و باعث ایجاد سوراخ یا حفره می شود. به دلیل این دو عامل، پوسیدگی دندان به عنوان یک بیماری “باکتریایی رژیم غذایی” توصیف شده است.
مناطقی از دندان های شما که بیشتر در معرض خطر پوسیدگی دندان هستند، مناطقی هستند که به راحتی پلاک در آنها ایجاد می شود. پلاک معمولاً در شیارها و شکاف‌های بالای دندان‌ها، بین آنها و اطراف خط لثه جمع می‌شود. هنگامی که پلاک وجود دارد، باکتری های مضر و اسید به دنبال آن می آیند که در نهایت منجر به آسیب به سطح دندان می شود. این آسیب معمولاً از لایه خارجی دندان به نام مینای دندان شروع می شود و با پیشرفت می تواند به لایه داخلی نرم تری به نام عاج برسد. معمولاً تنها زمانی که پوسیدگی به عاج می رسد ممکن است علائم و نشانه های تشکیل حفره را تجربه کنید.
چه عواملی در ایجاد پوسیدگی دندان نقش دارند؟
بزاق با عمل به عنوان یک مکانیسم دفاعی طبیعی در برابر تجمع پلاک روی دندان ها، نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان ایفا می کند. این نه تنها به دفع ذرات غذا کمک می کند، بلکه به فرآیند هضم نیز کمک می کند. هنگامی که تولید بزاق کاهش می یابد که به عنوان خشکی دهان شناخته می شود، خطر ابتلا به پوسیدگی دندان به طور قابل توجهی افزایش می یابد. این وضعیت اغلب در افراد مبتلا به شرایط پزشکی که بر عملکرد غدد بزاقی تأثیر می گذارد، مانند سندرم شوگرن، دیده می شود.
در شرایطی که تولید بزاق ناکافی وجود دارد، سد محافظی که بزاق در برابر باکتری های مضر ایجاد می کند به خطر می افتد. بدون بزاق کافی برای شستشوی بقایای غذا و خنثی کردن اسیدهای موجود در دهان، خطر پوسیدگی و بیماری لثه افزایش می یابد. بنابراین، برای کسانی که خشکی دهان را تجربه می کنند، مهم است که مراقبت بیشتری از بهداشت دهان و دندان خود را برای جلوگیری از مشکلات دندانی انجام دهند.
عوامل ژنتیکی موثر بر پوسیدگی دندان عبارتند از:
- اندازه و شکل دندان: دندان‌های کوچک با حفره‌ها و شیارهای عمیق‌تر نسبت به دندان‌های بزرگ با شیارهای کم‌تر و کم‌تر در برابر ایجاد حفره آسیب‌پذیر هستند. شیارها و گودال ها مناطقی را برای ایجاد پلاک فراهم می کنند و مسواک زدن کامل آنها دشوار است.
- ضخامت مینا: مینای دندان دفاع اصلی دندان در برابر حفره ها است، بنابراین هرچه فرد بیشتر داشته باشد، مدت بیشتری طول می کشد تا یک حفره به داخل دندان نفوذ کند.
- موقعیت دندان و نیش: دندان های کج و روی هم قرار گرفته، مناطق بیشتری را برای تجمع پلاک ایجاد می کنند و تمیز نگه داشتن آنها سخت تر است. در صورتی که گزش به درستی تنظیم نشده باشد، مشکلات زیادی ممکن است رخ دهد. تراز نادرست بایت می تواند باعث شود مینای دندان های خاص به سرعت از بین برود و عاج نرم را در معرض دید قرار دهد. ارتودنسی یک اقدام عالی برای پیشگیری از پوسیدگی است زیرا دندان های صافی که در موقعیت بایت مناسب قرار دارند در طول زندگی فرد تمیزتر و بدون حفره باقی می مانند.
- زمان و توالی رویش دندان: افرادی که زودتر دندان های دائمی خود را در می آورند، بیشتر در معرض خطر پوسیدگی هستند، زیرا ممکن است اقدامات بهداشت دهان و دندان هنوز توسعه نیافته باشد.
علائم پوسیدگی دندان چیست؟
از آنجایی که حفره به عمق دندان نفوذ می کند، می تواند آن را به غذاهای سرد، گرم یا شیرین حساس تر کند. با این حال، همه حفره ها منجر به دندان درد نمی شوند. برخی ممکن است مورد توجه قرار نگیرند تا زمانی که دندانپزشک آنها را در یک معاینه معمولی کشف کند. حفره های واقع در دندان های جلویی به راحتی قابل مشاهده هستند و به صورت لکه های قهوه ای روشن یا تیره روی مینا ظاهر می شوند.
این لکه ها نشان می دهد که ساختار دندان در اثر فرسایش اسیدی باکتریایی نرم شده است. لکه های قهوه ای روشن نشان دهنده حفره ای است که به سرعت در حال رشد است، در حالی که لکه های قهوه ای تیره نشان دهنده پیشرفت آهسته تر است. در صورت عدم درمان، حفره ممکن است در نهایت باعث کنده شدن بخشی از دندان و ایجاد سوراخ در دندان شود.
علائم و نشانه های حفره بسته به شدت و محل پوسیدگی می تواند متفاوت باشد. برخی از علائم و نشانه های رایج عبارتند از:
- دندان درد یا حساسیت به غذاها و نوشیدنی های گرم، سرد یا شیرین.
- سوراخ ها یا حفره های قابل مشاهده در دندان ها.
- لکه های تیره یا لکه روی سطح دندان.
- درد یا ناراحتی هنگام گاز گرفتن یا جویدن.
- بوی بد دهان یا طعم نامطبوع در دهان.
- تورم یا چرک اطراف دندان آسیب دیده (در موارد پیشرفته).
توجه به این نکته ضروری است که همه حفره ها در مراحل اولیه خود باعث درد یا علائم قابل توجهی نمی شوند، به همین دلیل است که معاینه و تمیز کردن منظم دندانپزشکی برای تشخیص و درمان زودهنگام حفره ها ضروری است.
چگونه حفره های دندان تشخیص داده می شوند؟
دندانپزشک می تواند با استفاده از یک ابزار تیز حفره را تشخیص دهد تا ساختار دندان را که در اثر پوسیدگی دندان نرم شده است، حس کند. اگر حفره ای در بین دندان ها ایجاد شود، ممکن است فقط با اشعه ایکس قابل مشاهده باشد.
سایر ابزارهای تشخیصی که برای تشخیص حفره استفاده می شوند عبارتند از:
- سونوگرافی
- فلورسانس
- انتقال نور فیبر نوری
معاینات منظم دندانپزشکی توصیه می‌شود تا زمانی که حفره‌ها حفره‌های کوچکی هستند (پوسیدگی اولیه یا ریز حفره‌ها) به جای اینکه منتظر بمانند تا به اندازه‌ای بزرگ شوند که درد ایجاد کنند و نیاز به درمان گسترده‌تری داشته باشند، بتوان آنها را تشخیص داد.
بهترین درمان برای حفره های دندان چیست؟
در درمان حفره های دندانی باید به سه نکته توجه کرد: پیشگیری، معدنی سازی مجدد و ترمیم.
جلوگیری
تمرکز بر مراقبت های پیشگیرانه دندان منجر به کاهش تعداد موارد از دست دادن زودرس دندان شده است. در حالی که نمی‌توانیم باکتری‌های موجود در دهان خود را به طور کامل از بین ببریم، یک راه ساده برای جلوگیری از پوسیدگی، کاهش مصرف غذاهای شیرین و نشاسته‌ای در رژیم غذایی‌مان است.
- حفظ یک رژیم غذایی سالم برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در کودکان و کودکان نوپا هم برای دندان های شیری و هم زمانی که شروع به درآوردن دندان های بالغ خود می کنند بسیار مهم است.
- نوشابه ها و آبمیوه های شیرین مخصوصاً برای دندان ها مضر هستند. در صورت امکان، شیرین کننده هایی مانند سوکرالوز باید جایگزین ساکارز شوند زیرا نمی توانند توسط باکتری ها هضم شوند. زایلیتول یکی دیگر از جایگزین های قند است که باکتری ها را از بین می برد، بنابراین جویدن آدامس زایلیتول بعد از غذا تا حد زیادی از بروز حفره ها می کاهد.
مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن به حذف پلاک از سطح دندان ها و بین آنها کمک می کند، در حالی که دهانشویه می تواند باکتری های مضر در دهان را کاهش دهد. دندانپزشکان اغلب توصیه می کنند که سیلانت های پلاستیکی را روی دندان های کودکان قرار دهند تا از پوسیدگی در شیارها و چاله ها محافظت کنند. مراجعه مداوم به دندانپزشک می تواند به پیشگیری از حفره ها یا تشخیص زودهنگام آنها کمک کند.
رمینرالیزاسیون
حفره های دندانی که خیلی عمیق نیستند در واقع می توانند از طریق فرآیندی به نام معدنی سازی مجدد دندان ترمیم شوند که شامل استفاده از فلوراید یا مواد غنی از کلسیم است. فلوراید، به ویژه، نقش کلیدی در تقویت مینای دندان و انعطاف پذیری بیشتر در برابر پوسیدگی دارد. این ماده معدنی ضروری را می توان با استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید، مصرف مکمل های فلوراید، دریافت فلوراید تراپی در مطب دندانپزشکی یا صرفا نوشیدن آب حاوی فلوراید در برنامه مراقبت از دهان خود گنجاند.
با این حال، مهم است که مصرف فلوراید را به دقت کنترل کنید زیرا مقادیر بیش از حد آن می تواند برای سلامتی شما مضر باشد. حفظ سطح متعادل از قرار گرفتن در معرض فلوراید برای حفظ سلامت دهان و دندان بدون خطر سمیت بسیار مهم است. با افزودن فلوراید به رژیم مراقبت از دندان خود به شیوه ای ایمن و کنترل شده، می توانید به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک کرده و دندان های خود را برای سال های آینده سالم و قوی نگه دارید.
مرمت
هنگامی که یک حفره بیش از حد بزرگ است که نمی‌توان آن را معدنی‌سازی مجدد کرد ، باید آن را ترمیم کرد.
- اگر حفره هنوز کوچک است، می توان آن را با یک پرکننده ساخته شده از کامپوزیت یا آمالگام نقره ترمیم کرد.
- اگر قسمت زیادی از دندان پوسیده باشد، باید با روکش پوشانده شود. تاج ها معمولاً از طلا، چینی یا زیرکونیوم ساخته می شوند.
- اگر حفره تا مرکز دندان کشیده شده باشد و عصب را عفونی کرده باشد، باید کانال ریشه انجام شود.
- گاهی اوقات، حفره بیشتر سطح دندان را آلوده می کند و دندان باید کشیده شود.
- نواحی که دندان‌ها در آنها کشیده شده‌اند، معمولاً با ایمپلنت یا بریج دندان قابل ترمیم هستند.
- دندان های شیری که دچار حفره می شوند ممکن است با پر کردن، روکش فولادی ضد زنگ ، کشیدن یا پالپوتومی ترمیم شوند. کودکان باید دندان های شیری خود را تحت درمان قرار دهند تا آبسه ایجاد نشود و بیماری های دهان تا بزرگسالی افزایش نیابد.
درمان پوسیدگی در دوران بارداری
تغییرات طبیعی در سطح هورمون ها و ترکیب باکتریایی که در دوران بارداری رخ می دهد، می تواند شانس ابتلا به ژنژیویت و بیماری پریودنتال را برای مادران باردار افزایش دهد. برای زنان باردار مهم است که به طور منظم تمیز کردن دندان خود را برای جلوگیری از این مسائل حفظ کنند. بی توجهی به مراقبت از دهان در دوران بارداری می تواند منجر به مشکلات دندانی شدیدتر شود و به طور بالقوه منجر به عوارضی شود که می تواند بر مادر و جنین در حال رشد تأثیر بگذارد.
- به طور کلی به زنان باردار توصیه شده است که از درمان انتخابی دندانپزشکی در دوران بارداری خودداری کنند، مگر اینکه شرایط اورژانسی مانند درد یا عفونت را تجربه کنند.
- در این مورد، سه ماهه دوم بهترین زمان برای درمان است تا مادر باردار تا حد امکان راحت باشد. بی‌حس‌کننده‌های موضعی و سایر موادی که در طول درمان دندانپزشکی استفاده می‌شوند، خطر را برای جنین افزایش نمی‌دهند، اما نشان داده شده است که بیماری‌های دهانی درمان‌نشده منجر به پیامدهای نامطلوب بارداری می‌شوند.
- در صورت نیاز به عکس برداری با اشعه ایکس، یک پیش بند محافظ روی شکم و تیروئید زن گذاشته می شود.
- در صورت نیاز به آنتی بیوتیک، باید از مصرف تتراسایکلین خودداری کرد زیرا باعث ایجاد رنگ در دندان های در حال رشد کودک می شود.
به طور کلی درمان دندانپزشکی برای زنان باردار بی خطر تلقی می شود، اما ممکن است لازم باشد برخی از روش ها به بعد از تولد نوزاد به تعویق بیفتد. دندانپزشک شما با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما همکاری می کند تا یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای خاص شما ایجاد کند. گزینه های رایج درمان حفره در دوران بارداری شامل پرکردن دندان، روکش و درمان ریشه است.
علاوه بر دریافت مراقبت های دندانی مناسب، رعایت رژیم غذایی سالم برای زنان باردار مهم است. محدود کردن مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین و اسیدی می تواند به پیشگیری از پوسیدگی و ارتقای سلامت کلی دهان در دوران بارداری کمک کند.
امید به درمان یک حفره دندانی چیست؟
حفره های دندانی یک بیماری قابل پیشگیری و درمان است. با ایجاد تغییرات ساده در رژیم غذایی و بهداشت، می توان خطر ابتلا به پوسیدگی را به حداقل رساند.
- اگر فردی در معرض خطر بالای حفره های دندانی تشخیص داده شده باشد، دندانپزشک ممکن است خمیر دندان یا وارنیش فلوراید تجویزی را برای محافظت از دندان های ترمیم شده از پوسیدگی مکرر و جلوگیری از تشکیل دندان های جدید تجویز کند.
- ارزیابی و پیگیری مداوم با یک دندانپزشک دارای مجوز همراه با بهداشت دقیق دهان به فرد مبتلا به حفره های دندانی کمک می کند تا پیش آگهی بسیار مطلوبی داشته باشد.
آیا روش CAMBRA (مدیریت پوسیدگی بوسیله ارزیابی ریسک) می تواند به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک کند؟
CAMBRA که مخفف عبارت مدیریت پوسیدگی بوسیله ارزیابی ریسک است، روشی جامع است که توسط دندانپزشکان برای ارزیابی احتمال ایجاد حفره های دندانی در فرد استفاده می شود. این ارزیابی نقشی اساسی در تعیین برنامه‌های درمانی مناسب و توصیه‌های متناسب با سطح خطر پوسیدگی فرد دارد. دندانپزشک مجموعه ای از آزمایشات، از جمله غربالگری باکتری های دهان و اشعه ایکس را برای جمع آوری اطلاعات ضروری انجام می دهد.
دندانپزشک با در نظر گرفتن عواملی مانند تاریخچه دندانی بیمار، وضعیت فعلی سلامت دهان، عادات غذایی، اقدامات بهداشت دهان و دندان، داروها، جریان بزاق و شرایط پزشکی، حساسیت بیمار را به پوسیدگی دندان ارزیابی می کند. CAMBRA بر این باور است که تشخیص زودهنگام و مداخلات هدفمند می تواند به طور موثری از پوسیدگی ها جلوگیری کرده و نیاز به روش های دندانپزشکی پیچیده تر و پرهزینه تر را به حداقل برساند.
رویکرد درمانی بسیار شخصی است و بر کاهش عوامل خطر از طریق ترکیبی از اصلاحات رفتاری، درمان‌های شیمیایی و روش‌های کم تهاجمی تمرکز دارد. CAMBRA با درک اینکه هر فرد منحصر به فرد است، بر اهمیت مراقبت فردی مبتنی بر ارزیابی خطر علاوه بر تشخیص حفره تاکید می کند.
CAMBRA با حمایت سازمان های معتبری مانند انجمن دندانپزشکی آمریکا و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، به طور گسترده ای به عنوان یک ابزار ارزشمند در پیشگیری از پوسیدگی دندان شناخته می شود. این در هر دو بخش دندانپزشکی بزرگسالان و کودکان برای کمک به بیماران در دستیابی و حفظ سلامت دهان و دندان به کار می رود.
