سردرد: انواع، علائم، تشخیص و درمان

سردرد چیست؟

سردرد به عنوان درد ناشی از سر یا گردن، در  بالای بدن تعریف می شود. درد از بافت‌ها و ساختارهایی که جمجمه یا مغز را احاطه کرده‌اند سرچشمه می‌گیرد، زیرا خود مغز اعصابی ندارد که باعث ایجاد احساس درد شود (الیاف درد).

لایه نازکی از بافت (پریوستئوم) که استخوان‌ها، ماهیچه‌هایی که جمجمه، سینوس‌ها، چشم‌ها و گوش‌ها را در بر می‌گیرد و همچنین بافت‌های نازکی که سطح مغز و نخاع (مننژ)، شریان‌ها، سیاهرگ‌ها و اعصاب را می‌پوشانند را احاطه کرده است.

همه  موارد بالا می توانند ملتهب یا تحریک شوند و باعث سردرد شوند. سر درد ممکن است به صورت یک درد مبهم، تیز، ضربان دار، ثابت، متناوب، خفیف یا شدید باشد.

پزشکان چگونه سردردها را طبقه بندی می کنند؟

در سال ۲۰۱۳، انجمن بین المللی سردرد، جدیدترین سیستم طبقه بندی سردرد خود را منتشر کرد. از آنجایی که بسیاری از افراد از سردرد رنج می برند و درمان گاهی اوقات دشوار است، انجمن سردرد امیدوار بود که سیستم طبقه بندی جدید به متخصصان کمک کند تا تشخیص دقیق تری نسبت به نوع سردرد بیمار داشته باشند و امکان بهتر و موثرتر شدن گزینه هایی برای درمان را فراهم کند.

دستورالعمل ها گسترده هستند و انجمن سردرد توصیه می کند که متخصصان به طور مکرر از دستورالعمل ها برای اطمینان از تشخیص استفاده کنند.

سه دسته اصلی سردرد بر اساس منبع درد وجود دارد.

1. سردردهای اولیه
2. سردردهای ثانویه
3. نورالژی جمجمه، درد صورت و سایر سردردها

دستورالعمل ها همچنین به این نکته اشاره می کنند که ممکن است بیمار علائمی داشته باشد که با بیش از یک نوع سردرد سازگار است و ممکن است همزمان بیش از یک نوع سردرد وجود داشته باشد.

سردردهای اولیه چیست؟

• سردردهای اولیه شامل سردردهای میگرنی، تنشی و خوشه ای و همچنین انواع دیگر سردردهای کمتر رایج هستند.
• سردردهای تنشی شایع ترین نوع سردرد اولیه هستند. سردردهای تنشی در بین زنان بیشتر از مردان رخ می دهد. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، از هر ۲۰ نفر در کشورهای توسعه یافته، ۱ نفر از سردرد تنشی روزانه رنج می برد.
• سردردهای میگرنی دومین نوع شایع سردرد اولیه است. سردردهای میگرنی بر کودکان و همچنین بزرگسالان تأثیر می گذارد. قبل از بلوغ، دختران و پسران به طور مساوی تحت تأثیر سردردهای میگرنی قرار می گیرند، اما پس از بلوغ، زنان بیشتر از مردان مبتلا می شوند.
• سردردهای خوشه ای نوع نادری از سردردهای اولیه هستند. این بیماری بیشتر مردان را در اواخر دهه ۲۰ سالگی تحت تاثیر قرار می دهد، اگرچه زنان و کودکان نیز ممکن است از این نوع سردرد رنج ببرند.

سردردهای اولیه می توانند بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارند. برخی از افراد گاه به گاه سردردهایی دارند که به سرعت برطرف می شود در حالی که برخی دیگر ناتوان کننده هستند. در حالی که این سردردها تهدید کننده زندگی نیستند، ممکن است با علائمی همراه باشند که می توانند سکته مغزی را تقلید کنند.

بسیاری از بیماران سردرد شدید را با میگرن یکی می دانند، اما میزان درد تشخیص میگرن را تعیین نمی کند.

سردردهای ثانویه چیست؟

سردردهای ثانویه سردردهایی هستند که به دلیل یک مشکل ساختاری یا عفونی زمینه ای در سر یا گردن ایجاد می شوند. این گروه بسیار گسترده ای از شرایط پزشکی است که از درد دندان ناشی از دندان های عفونی یا درد ناشی از سینوس عفونی گرفته تا شرایط تهدید کننده زندگی مانند خونریزی در مغز یا عفونت هایی مانند آنسفالیت یا مننژیت را شامل می شود.

سردردهای تروماتیک در این دسته قرار می گیرند که شامل سردردهای پس از ضربه مغزی می شود.

این گروه از سردردها همچنین شامل آن دسته از سردردهای مرتبط با سوء مصرف مواد و استفاده بیش از حد از داروهای مورد استفاده برای درمان سردرد (سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو) می شود.

سردردهای “خماری” نیز در این دسته قرار می گیرند. افرادی که بیش از حد الکل می نوشند ممکن است با سردرد ثابت به دلیل اثرات الکل و کم آبی بیدار شوند.

نورالژی جمجمه، درد صورت و سایر سردردها چیست؟

نورالژی به معنای درد عصبی است. نورالژی جمجمه التهاب یکی از ۱۲ عصب جمجمه ای را توصیف می کند که از مغز می آید و ماهیچه ها را کنترل می کند و سیگنال های حسی (مانند درد) را به سر و گردن منتقل می کند.

شاید رایج ترین نمونه شناخته شده نورالژی سه قلو باشد که بر عصب جمجمه V (عصب سه قلو) تأثیر می گذارد، عصب حسی که صورت را تامین می کند و در صورت تحریک یا ملتهب می تواند باعث درد شدید صورت شود.

انواع سردرد عبارتند از:

انواع مختلف سردرد به طبقه ای که به آن تعلق دارند بستگی دارد. برخی از انواع رایج عبارتند از:

1. سردردهای تنشی اولیه که اپیزودیک (دوره ای) هستند
2. سردردهای تنشی اولیه که کرومی هستند
3. سردرد انقباض عضلانی اولیه
4. سردردهای میگرنی اولیه همراه با اورا
5. سردردهای میگرنی اولیه بدون اورا
6. سردرد خوشه ای اولیه
7. همی کرانی حمله ای اولیه (نوعی سردرد خوشه ای)
8. سردرد سرفه اولیه
9. سردردهای برش یخ (سردرد چاقوکشی اولیه )
10. سردرد اولیه مرتبط با رابطه جنسی
11. سردرد رعد و برق اولیه
12. سردرد هیپنیک (سردردی که فرد را از خواب بیدار می کند)
13. همی کرانیا کانتینوا (Hemicrania Continua) سردردی که به طور مداوم فقط در یک طرف، راست یا چپ [یکطرفه]
14. سردرد جدید روزانه مداوم (NDPH) (نوعی سردرد مزمن)
15. سردرد ناشی از فعالیت
16. نورالژی سه قلو و سایر التهابات عصب جمجمه
17. سردردهای ثانویه ناشی از:
    1. ضربه
    2. اختلالات
    3. عفونت
    4. مشکلات ساختاری در استخوان های صورت، دندان ها، چشم ها، گوش ها، بینی، سینوس ها یا سایر ساختارها
    5. سوء مصرف یا ترک مواد

چه چیزی باعث سردرد می شود؟

سردرد میگرنی ناشی از التهاب یا تحریک ساختارهایی است که مغز را احاطه کرده یا بر عملکرد آن تأثیر می گذارد. در حالی که خود مغز رشته های عصبی درد ندارد، هر چیز دیگری در بالای شانه ها، از گردن، جمجمه و صورت، می تواند باعث ایجاد سر درد در فرد شود.

بیماری های سیستمیک، از جمله عفونت یا کم آبی، می توانند سردرد همراه داشته باشند. اینها به عنوان سردرد سمی شناخته می شوند. تغییر در گردش خون و جریان خون یا ضربه نیز می تواند باعث سردرد شود.

تغییرات در شیمی مغز نیز ممکن است با سردرد همراه باشد: واکنش های دارویی، سوء مصرف مواد مخدر و ترک دارو همگی می توانند باعث درد شوند.

هر فردی متفاوت است، بنابراین تاریخچه سردرد مهم است. شناخت الگوها یا عوامل تشدید کننده (غذاهای خورده شده، استرس و غیره) در ترکیب با معاینه فیزیکی و علائم مرتبط، می تواند به شناسایی علت سردرد خاص هر فرد کمک کند.

چه چیزی باعث سردرد تنشی می شود؟

در حالی که سردرد تنشی شایع ترین نوع سردرد است، علت آن مشخص نیست. محتمل ترین علت، انقباض ماهیچه هایی است که جمجمه را می پوشانند. هنگامی که عضلات پوشاننده جمجمه تحت فشار قرار می گیرند، ممکن است ملتهب شوند، دچار اسپاسم شوند و باعث درد شوند.

مکان های رایج شامل پایه جمجمه که در آن عضلات ذوزنقه گردن وارد می شوند، شقیقه هایی که عضلات حرکت دهنده فک در آن قرار دارند و پیشانی است.

تحقیقات کمی برای تایید علت دقیق سردرد تنشی وجود دارد. برخی بر این باورند که سردرد تنشی به دلیل استرس فیزیکی روی عضلات سر ایجاد می شود. به عنوان مثال، این عوامل استرس زا می توانند باعث شوند که عضلات اطراف جمجمه، دندان ها را به هم فشار داده و دچار اسپاسم شوند.

عوامل استرس زای فیزیکی شامل کار سخت و طولانی مدت، یا نشستن پشت میز یا کامپیوتر با تمرکز طولانی مدت است. استرس عاطفی همچنین ممکن است با منقبض شدن عضلات اطراف جمجمه باعث سردرد تنشی شود.

علائم و نشانه های سردرد تنشی چیست؟

علائم و نشانه های رایج سردرد تنشی عبارتند از:

• دردی که از پشت سر و بالای گردن شروع می‌شود و اغلب به صورت سفتی یا فشار نواری توصیف می‌شود. ممکن است گسترش یابد تا سر را احاطه کند.
• شدیدترین فشار ممکن است در شقیقه ها یا روی ابروها که ماهیچه های گیجگاهی و جلویی قرار دارند احساس شود.
• شدت درد ممکن است متفاوت باشد اما معمولاً ناتوان کننده نیست، به این معنی که فرد مبتلا ممکن است به فعالیت های روزانه خود ادامه دهد. درد معمولاً دو طرفه است (هر دو طرف سر را تحت تأثیر قرار می دهد).
• درد با هاله (به زیر مراجعه کنید)، تهوع، استفراغ، یا حساسیت به نور و صدا همراه نیست.
• درد به صورت پراکنده (به ندرت و بدون الگو) رخ می دهد، اما می تواند به طور مکرر و حتی روزانه در برخی افراد رخ دهد.
• درد به بیشتر افراد اجازه می دهد علیرغم سردرد، عملکرد طبیعی خود را داشته باشند.

متخصصان چگونه سردرد تنشی را تشخیص می دهند؟

کلید تشخیص هر سردرد، شرح حال داده شده توسط بیمار است. متخصص  سوالاتی در مورد سردرد می پرسد تا به تشخیص کمک کند. این سوالات سعی می کنند کیفیت، کمیت و مدت درد و همچنین علائم مرتبط را تعریف کنند.

فرد مبتلا به سردرد تنشی معمولاً از درد خفیف تا متوسطی که در دو طرف سر قرار دارد شکایت می کند. افراد مبتلا به سردرد تنشی، درد را به عنوان یک سفتی غیر ضربان دار توصیف می کنند که با فعالیت بدتر نمی شود. معمولاً هیچ علامت مرتبطی مانند تهوع، استفراغ یا حساسیت به نور وجود ندارد.

معاینه فیزیکی، به ویژه بخش عصبی معاینه، در سردردهای تنشی مهم است، زیرا برای تشخیص، باید طبیعی باشد. با این حال، ممکن است مقداری حساسیت در پوست سر یا عضلات گردن وجود داشته باشد.

اگر متخصص در معاینه عصبی یک ناهنجاری پیدا کند، تشخیص سردرد تنشی باید تا زمانی که احتمال وجود سایر علل سردرد بررسی شود، متوقف شود.

درمان سردرد تنشی چیست؟

سردرد تنشی دردناک است و بیماران ممکن است ناراحت باشند که تشخیص “فقط” سردرد تنشی است. حتی اگر تهدید کننده زندگی نباشد، سردرد تنشی می تواند فعالیت های روزانه را دشوارتر کند. اکثر مردم با موفقیت خود را با داروهای ضد درد  بدون نیاز به نسخه ،برای کنترل سردرد تنشی درمان می کنند. این کار به خوبی برای اکثر مردم انجام می شود. برخی از این داروها عبارتند از:

• آسپرین
• ایبوپروفن (Motrin، Advil)
• استامینوفن (تیلنول، پانادول)
• ناپروکسن (Aleve)

اگر این درمان ها شکست بخورند، سایر درمان های حمایتی در دسترس هستند. سردردهای مکرر باید سیگنالی برای درخواست کمک پزشکی باشد. فیزیوتراپی، ماساژ، بیوفیدبک و مدیریت استرس همه می توانند به عنوان کمکی برای کمک به کنترل سردرد تنشی استفاده شوند.

مهم است که به یاد داشته باشید که داروهای بدون نیاز به نسخه (OTC)، در حالی که ایمن هستند، دارو هستند و ممکن است عوارض جانبی و تعاملات بالقوه با داروهای تجویزی داشته باشند.

همیشه عاقلانه است که از یک متخصص یا داروساز بپرسید اگر کسی در مورد داروهای بدون نیاز به نسخه و استفاده از آنها سوال دارد. این امر به ویژه در مورد داروهای ضد درد بدون نیاز به نسخه مهم است، زیرا آنها اغلب استفاده می شوند.

مهم است که لیست مواد تشکیل دهنده داروهای ضد درد بدون نیاز به نسخه را بخوانید. اغلب یک داروی بدون نیاز به نسخه ترکیبی از مواد تشکیل دهنده است و عنصر دوم یا سوم ذکر شده ممکن است پتانسیل تداخل با عمل داروهای دیگر را بر اساس سایر مسائل پزشکی بیمار داشته باشد. به عنوان مثال:

• برخی از داروهای بدون نیاز به نسخه شامل کافئین هستند که ممکن است باعث ضربان قلب سریع در برخی از بیماران شود.
• در آماده سازی ، دیفن هیدرامین (Benadryl) ممکن است اضافه شود. این ممکن است باعث اثر آرام بخشی شود و رانندگی یا استفاده از ماشین الات سنگین ممکن است هنگام مصرف داروهای آرام بخش، مناسب نباشد.
• برخی از داروهای سرماخوردگی بدون نیاز به نسخه دارای سودوافدرین مخلوط با داروهای ضد درد هستند. این دارو می تواند باعث افزایش فشار خون و تپش قلب شود.

نمونه های دیگر که احتیاط باید مورد استفاده از آنها شود عبارتند از:

• آسپرین نباید در کودکان و نوجوانان استفاده شود زیرا خطر ابتلا به سندرم ری که یک عارضه تهدید کننده زندگی است و ممکن است در صورت وجود عفونت ویروسی و مصرف آسپرین رخ دهد را افزایش می دهد.
• آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن داروهای ضد التهابی هستند که می توانند معده را تحریک کنند و ممکن است باعث خونریزی روده شوند. در بیماران مبتلا به زخم معده باید با احتیاط مصرف شود.
• بیشتر داروهای ضد التهابی همچنین باعث خونریزی در سایر نقاط بدن می شوند و اگر از داروهای رقیق کننده خون نیز استفاده می کنید، نباید آنها را مصرف کنید. در مورد مزایا و خطرات داروهای ضدالتهابی با پزشک یا سایر متخصصین صحبت کنید. رقیق کننده های خون عبارتند از وارفارین (کومادین)، هپارین (لوونوکس)، دابیگاتران (پراداکسا)، آپیکسابان (الیکویس)، ریواروکسابان (Xarelto)، ادوکسابان (Savaysa)، کلوپیدوگرل بی سولفات (Plavix)، تیکاگرلور (Brilinta) و پراسوگرل.
• استفاده بیش از حد از آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن نیز ممکن است باعث آسیب کلیه شود.
• استامینوفن در صورت استفاده بیشتر از مقدار توصیه شده می تواند باعث آسیب یا نارسایی کبد شود. همچنین در بیمارانی که مقادیر قابل توجهی الکل مصرف می کنند یا مبتلا به بیماری کبدی هستند باید با احتیاط استفاده شود زیرا حتی دوزهای کمتر از حد معمول توصیه می شود ممکن است خطرناک باشد.
• سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو را می توان با سردرد تنشی مزمن اشتباه گرفت. هنگامی که داروهای مسکن برای مدت طولانی استفاده می شود، سردرد ممکن است عود کند زیرا اثرات دارو از بین می رود. (این نوع سردرد به عنوان “سردرد برگشتی” شناخته می شود و به عنوان سردرد ثانویه طبقه بندی می شود.)

چه چیزی باعث سردرد خوشه ای می شود؟

سردردهای خوشه‌ای به این دلیل نامیده می‌شوند که معمولاً روزانه برای دوره‌های یک هفته یا بیشتر رخ می‌دهند و به دنبال آن دوره‌های زمانی طولانی – ماه‌ها تا سال‌ها – بدون سردرد اتفاق می‌افتند.

آنها در یک زمان از روز رخ می دهند و اغلب در نیمه شب بیمار را بیدار می کنند. علت سردردهای خوشه ای نامشخص است اما ممکن است به دلیل ترشح ناگهانی مواد شیمیایی هیستامین و سروتونین در مغز باشد.

هیپوتالاموس، ناحیه ای که در پایه مغز قرار دارد، مسئول ساعت بیولوژیکی بدن است و ممکن است منشا این نوع سردرد باشد. هنگامی که اسکن مغزی بر روی بیمارانی انجام می شود که در میان سردرد خوشه ای قرار دارند، فعالیت غیر طبیعی در هیپوتالاموس پیدا شده است.

سردرد خوشه ای همچنین این ویژگی ها را دارد:

• تمایل به ایجاد در اعضای خانواده دارند و این نشان می دهد که ممکن است نقش ژنتیکی وجود داشته باشد.
• ممکن است با تغییر در الگوهای خواب ایجاد شود.
• ممکن است توسط داروها تحریک شود (به عنوان مثال، نیتروگلیسیرین، مورد استفاده برای بیماری قلبی)

اگر فردی در دوره مستعد ابتلا به سردرد خوشه ای باشد، سیگار کشیدن، الکل و برخی غذاها (مثلا شکلات و غذاهای حاوی نیتریت بالا مانند گوشت دودی) نیز از دلایل بالقوه سردرد هستند.

اگر فرد در یک دوره حساس برای سردرد خوشه ای باشد، سیگار کشیدن، الکل و برخی از غذاها (به عنوان مثال شکلات و غذاهای سرشار از نیتریت مانند گوشت دودی) نیز علل بالقوه سردرد هستند.

علائم سردرد خوشه ای چیست؟

سردردهای خوشه ای سردردهایی هستند که به صورت گروهی (خوشه ای) با دوره های بدون درد ماه ها یا سال ها از هم جدا می شوند. یک بیمار ممکن است به طور روزانه برای هفته ها یا ماه ها سردرد را تجربه کند و سپس برای سال ها بدون درد باشد.

این نوع سردرد بیشتر مردان را تحت تاثیر قرار می دهد. آنها اغلب در نوجوانی شروع می شوند، اما می توانند تا میانسالی گسترش یابند.

• در طول دوره‌ای که سردردهای خوشه‌ای رخ می‌دهند، درد معمولاً یک یا دو بار در روز رخ می‌دهد، اما برخی از بیماران ممکن است بیش از دو بار در روز درد را تجربه کنند.
• هر قسمت از درد از ۳۰ تا ۹۰ دقیقه طول می کشد.
• حملات معمولاً هر روز تقریباً در یک زمان مشابه اتفاق می‌افتند و اغلب شب‌ها بیمار را از خواب آرام بیدار می‌کنند.
• درد معمولاً آزاردهنده است و در اطراف یا پشت یک چشم قرار دارد.
• برخی از بیماران درد را مانند احساس داغی در چشم توصیف می کنند. چشم آسیب دیده ممکن است قرمز، ملتهب و آبکی شود.
• بینی در سمت آسیب دیده ممکن است دچار گرفتگی و آبریزش شود.

بر خلاف افراد مبتلا به سردردهای میگرنی، کسانی که سردردهای خوشه ای دارند معمولا بی قرار هستند. آنها اغلب می زنند و/یا سر خود را به دیوار می کوبند. افراد مبتلا به سردردهای خوشه ای را می توان به اقدامات ناامیدکننده ای از جمله افکار خودکشی سوق داد.

متخصصان چگونه سردرد خوشه ای را تشخیص می دهند؟

تشخیص سردرد خوشه ای با گرفتن شرح حال بیمار انجام می شود. شرح درد و عود ساعت مانند آن معمولاً برای تشخیص کافی است.

اگر در بحبوحه حمله، بیمار معاینه شود، بیمار معمولاً در یک بحران دردناک است و ممکن است همانطور که قبلاً توضیح داده شد، آبریزش از چشم و بینی اش داشته باشد. اگر بیمار زمانی که درد وجود ندارد ویزیت شود، معاینه فیزیکی طبیعی است و تشخیص به شرح حال بستگی دارد.

درمان سردرد خوشه ای چیست؟

درمان سردردهای خوشه ای ممکن است بسیار دشوار باشد، و ممکن است برای یافتن رژیم درمانی خاصی که برای هر بیمار مفید باشد، آزمون و خطا نیاز باشد.

از آنجایی که سردرد روزانه عود می کند، دو نیاز درمانی وجود دارد. اول باید درد اپیزود کنترل شود وسپس از سردردهای بعدی جلوگیری شود.

گزینه های اولیه درمان ممکن است شامل یک یا چند مورد زیر باشد:

• استنشاق غلظت بالای اکسیژن (البته اگر سردرد به خوبی ثابت شده باشد این کار موثر نخواهد بود).
• تزریق داروهای تریپتان، مانند سوماتریپتان (Imitrex)، زولمیتریپتان (Zomig) و ریزاتریپتان (Maxalt) که داروهای رایج میگرن هستند.
• چکاندن لیدوکائین، یک بی حس کننده موضعی، در سوراخ بینی.
• دی هیدروارگوتامین (DHE، Migranal)، دارویی که باعث انقباض عروق خونی می شود. و
• کافئین

پیشگیری از سردرد خوشه ای بعدی ممکن است شامل موارد زیر شود:

• مسدود کننده های کانال کلسیم، به عنوان مثال، وراپامیل (Calan، Verelan، Verelan PM، Isoptin، Covera-HS) و دیلتیازم (Cardizem، Dilacor، Tiazac).
• پردنیزون (Deltasone، Liquid Pred)
• داروهای ضد افسردگی
• لیتیوم (Eskalith، Lithobid)
• داروهای ضد تشنج شامل والپروئیک اسید، دیوالپروکس (Depakote، Depakote ER، Depakene، Depacon) و توپیرامات (Topamax).

آیا می توان از سردردهای خوشه ای جلوگیری کرد؟

از آنجایی که دوره‌های سردرد خوشه‌ای ممکن است سال‌ها از هم فاصله داشته باشند، و از آنجایی که نمی‌توان اولین سردرد یک دوره خوشه‌ای جدید را پیش‌بینی کرد، ممکن است داروی روزانه لازم نباشد.

تغییرات سبک زندگی ممکن است به به حداقل رساندن خطر تشدید سردرد خوشه ای کمک کند. ترک سیگار و ترک یا به حداقل رساندن الکل ممکن است از حملات بعدی سردرد خوشه ای جلوگیری کند.

چه بیماری هایی باعث سردرد ثانویه می شوند؟

سردرد یک علامت همراه با بسیاری از بیماری ها است. در حالی که سر درد خود مشکل سردردهای اولیه است، سردرد ثانویه به دلیل یک بیماری یا آسیب زمینه ای است که نیاز به تشخیص و درمان دارد.

کنترل علائم سردرد باید همزمان با انجام آزمایش های تشخیصی برای شناسایی بیماری زمینه ای رخ دهد. برخی از علل سردرد ثانویه ممکن است به طور بالقوه تهدید کننده زندگی و کشنده باشند. اگر قرار است آسیب محدود شود، تشخیص و درمان به موقع ضروری است.

انجمن بین المللی سردرد هشت دسته سردرد ثانویه را فهرست می کند. چند مثال در هر دسته ذکر شده است.

ضربه به سر و گردن

• صدمات وارده به سر ممکن است باعث خونریزی در فضاهای بین مننژها، لایه‌های بافتی که مغز را احاطه کرده‌اند (فضاهای ساب دورال، اپیدورال، و زیر عنکبوتیه) یا در خود بافت مغز
• اِدم یا تورم درون مغز که با خونریزی همراه نیست، ممکن است باعث درد و تغییر در عملکرد ذهنی شود.
• ضربه مغزی، که در آن آسیب سر، بدون خونریزی رخ می دهد. سردرد یکی از نشانه های سندرم پس از ضربه مغزی است.
• ضربه به گردن نیز باعث سر درد می شود.

مشکلات عروق خونی در سر و گردن

• سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
• ناهنجاری های شریانی وریدی (AVM) هنگامی که نشت می کنند
• آنوریسم مغزی و خونریزی زیر عنکبوتیه. آنوریسم یا ناحیه ضعیف شده در دیواره رگ خونی می‌تواند منبسط شده و مقدار کمی خون نشت کند و باعث ایجاد سردرد نگهبانی شود. این ممکن است یک علامت هشدار دهنده از خونریزی فاجعه بار در مغز در آینده باشد.
• التهاب شریان کاروتید
• آرتریت تمپورال (التهاب شریان تمپورال)

مشکلات غیر عروقی مغز

• تومورهای مغزی، یا اولیه، از مغز منشأ می گیرند، یا متاستاتیک از سرطانی که از اندام دیگری شروع شده است.
• تشنج
• فشار خون داخل جمجمه ایدیوپاتیک، که در گذشته تومور کاذب مغزی نامیده می شد، که در آن فشار داخل کانال نخاعی افزایش می یابد. علت آن ناشناخته است و در حالی که می تواند در تمام سنین رخ دهد، اغلب زنان جوان و چاق را مبتلا می کند. فشار خون داخل جمجمه ایدیوپاتیک می تواند باعث سردرد قابل توجهی شود و در صورت عدم درمان ممکن است در مواردی منجر به کوری شود.

 داروها (از جمله ترک آن داروها)

داروهای ضد بارداری خوراکی، داروهایی که برای درمان اختلال نعوظ، فشار خون یا سایر داروهای قلبی استفاده می‌شوند، همگی می‌توانند منجر به سردرد یا ایجاد سردرد شوند.

سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو، زمانی که داروهای مسکن به طور مکرر مصرف می شوند، ایجاد می شود، می تواند ناشی از استامینوفن (تیلنول و دیگران)، آسپرین، ایبوپروفن (ادویل و دیگران)، مسکن های بدون نیاز به نسخه با کافئین (اکسدرین و غیره) و همچنین مسکن های مخدر و سایر موارد باشد.

عفونت

• مننژیت
• آنسفالیت
• ایدز (HIV/AIDS)
• عفونت های سیستمیک (به عنوان مثال، ذات الریه یا آنفولانزا)

تغییرات در محیط بدن

• فشار خون بالا (هایپرتنشن)
• کم آبی بدن
• کم کاری تیروئید
• دیالیز کلیه

مشکلات چشم، گوش، گلو بینی، دندان ها، سینوس ها و گردن

• عفونت سینوسی
• درد دندان
• گلوکوم
• ایریتیس

متخصصان چگونه سردرد ثانویه را تشخیص می دهند؟

اگر زمان وجود داشته باشد، تشخیص سردرد ثانویه با سابقه کامل بیمار آغاز می شود و به دنبال آن معاینه فیزیکی و آزمایش های آزمایشگاهی و رادیولوژی در صورت لزوم انجام می شود.

با این حال، برخی از بیماران در بحران، با کاهش سطح هوشیاری یا علائم حیاتی ناپایدار به دلیل علت اصلی سردرد دارند. در این شرایط، متخصص ممکن است تصمیم به درمان یک علت خاص بدون انتظار برای آزمایش برای تایید تشخیص بگیرد.

به عنوان مثال، یک بیمار مبتلا به سردرد، تب، سفتی گردن و سردرگمی ممکن است مننژیت داشته باشد. از آنجا که مننژیت می تواند به سرعت کشنده باشد، درمان آنتی بیوتیک ممکن است قبل از آزمایش خون و پونکسیون کمری برای تایید تشخیص انجام شود.

ممکن است تشخیص دیگری در نهایت یافت شود، به عنوان مثال، تومور مغزی یا خونریزی زیرعنکبوتی، اما مزایای آنتی بیوتیک های اولیه در این بیماران بیشتر از خطر عدم دادن سریع آنها است.

آزمایشات سردرد ثانویه چیست؟

شرح حال بیمار و معاینه فیزیکی جهت اولیه برای تعیین علت سردرد ثانویه را ارائه می دهد. بنابراین، بسیار مهم است که بیماران مبتلا به سردرد جدید و شدید به دنبال مراقبت های پزشکی باشند و به متخصص خود فرصتی برای ارزیابی وضعیت خود بدهند.

آزمایشاتی که ممکن است در تشخیص بیماری زمینه ای که باعث سردرد می شود مفید باشد به ارزیابی پزشک و اینکه چه بیماری، بیماری یا آسیب خاصی به عنوان علت سردرد در نظر گرفته می شود (تشخیص افتراقی) بستگی دارد. تست های رایجی که در نظر گرفته می شوند شامل موارد زیر است:

• آزمایش خون
• توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) گردن
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از سر
• پونکسیون کمری (تپ ستون فقرات)

آزمایش‌های خاص بستگی به این دارد که متخصص  و بیمار می‌خواهند به بررسی چه مسائلی بپردازند.

آزمایش خون

آزمایش خون اطلاعات مفیدی را در ارتباط با شرح حال و معاینه فیزیکی در پیگیری تشخیص ارائه می دهد. به عنوان مثال، عفونت یا التهاب در بدن ممکن است باعث افزایش تعداد گلبول‌های سفید، سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) یا پروتئین واکنش‌گر C (CRP) شود.

این دو آزمون بسیار غیر اختصاصی هستند. یعنی ممکن است با هر عفونت یا التهاب، غیرطبیعی باشند و ناهنجاری ها به تشخیص خاصی از علت عفونت یا التهاب اشاره نمی کند.

ESR اغلب برای تشخیص آزمایشی آرتریت تمپورال استفاده می‌شود، وضعیتی که بیماران مسن‌تر معمولاً بالای ۶۵ سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد که با سردرد گیجگاهی تیز و کوبنده، به دلیل التهاب رگ‌های یک طرف، تظاهر می‌کند. سر.

آزمایش خون ممکن است برای ارزیابی عدم تعادل الکترولیت و انواع دیگر مشکلات احتمالی مرتبط با اندام هایی مانند کبد، کلیه و تیروئید مورد استفاده قرار گیرد.

اگر بیمار مشکوک به سوءمصرف الکل، تجویز یا سوء مصرف سایر داروها باشد، آزمایشات سم شناسی ممکن است مفید باشد.

توموگرافی کامپیوتری از سر

توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) قادر به تشخیص خونریزی، تورم و برخی از تومورها در جمجمه و مغز است. همچنین می تواند شواهدی از سکته مغزی قبلی را نشان دهد. با تزریق کنتراست داخل وریدی (انژیوگرافی)، ممکن است برای بررسی شریان های مغز برای انوریسم نیز استفاده شود.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از سر

ام آر آی قادر است آناتومی مغز و لایه های پوشاننده مغز و نخاع (مننژها) را نشان دهد. دقیق تر از توموگرافی کامپیوتری است. این نوع اسکن در همه بیمارستان ها در دسترس نیست.

علاوه بر این، انجام آن بسیار بیشتر طول می کشد، بیمار باید با ثابت نگه داشتن همکاری کند، و نیاز دارد که بیمار فلزی در بدن خود نداشته باشد (به عنوان مثال، ضربان ساز قلب یا اجسام خارجی فلزی در چشم).

پونکسیون کمری (سوراخ کمری)

مایع مغزی نخاعی، مایعی که مغز و نخاع را احاطه کرده است، با سوزنی که در قسمت پایین کمر وارد ستون فقرات می شود، به دست می آید. معاینه مایع به دنبال عفونت (مانند مننژیت ناشی از باکتری، ویروس، قارچ یا سل) یا خون ناشی از خونریزی است.

تقریباً در همه موارد، توموگرافی کامپیوتری قبل از پونکسیون کمری انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که خونریزی، تورم یا تومور در مغز وجود ندارد.

هنگامی که سوزن پونکسیون کمری (سوراخ کمری) وارد می شود، فشار داخل فضا قابل اندازه گیری است. فشارهای بالا ممکن است برای تشخیص پرفشاری خون داخل جمجمه ایدیوپاتیک (که قبلاً به عنوان تومور کاذب مغزی شناخته می شد) همراه با شرح حال و معاینه فیزیکی مناسب باشد.

چه زمانی باید به دنبال مراقبت های پزشکی برای سردرد باشم؟

به دنبال مراقبت های پزشکی باشید اگر  موارد زیر را دارید:

• “بدترین سردرد زندگی شما” این عبارتی است که اغلب در کتاب‌های درسی به‌عنوان نشانه‌ای برای پزشکان استفاده می‌شود تا تشخیص خونریزی زیر عنکبوتیه به دلیل پارگی آنوریسم مغزی را در نظر بگیرند. میزان درد اغلب با توجه به ظاهر بیمار و سایر علائم و نشانه های مرتبط در نظر گرفته می شود. اغلب اوقات، یک متخصص از بیماران می خواهد که از این عبارت استفاده کنند و به طور معمول این عبارت را داوطلبانه بیان نمی کنند.
• متفاوت از سردردهای معمول شما
• به طور ناگهانی شروع می شود یا با تلاش، سرفه، خم شدن یا فعالیت جنسی تشدید می شود
• همراه با تهوع و استفراغ مداوم
• همراه با تب یا سفتی گردن. سفت شدن گردن ممکن است به دلیل مننژیت یا خون ناشی از پارگی آنوریسم باشد. با این حال، اکثر بیمارانی که از سفت شدن گردن شکایت دارند، علت آن اسپاسم عضلانی و التهاب است.
• با تشنج همراه است
• مرتبط با ضربه اخیر سر یا سقوط باشد
• با تغییرات در بینایی، گفتار یا رفتار مرتبط است
• همراه با ضعف یا تغییر در حس در یک طرف بدن که ممکن است نشانه سکته باشد
• به درمان پاسخ نمی دهد یا بدتر می شود
• به بیش از دوز توصیه شده داروهای بدون نسخه برای درد نیاز دارد
• ناتوانی و تداخل در کار و کیفیت زندگی

چگونه از سردرد خلاص شویم؟ ایا داروهای خانگی برای سردرد موثر هستند؟

توجه به این نکته مهم است که یک سردرد غیرمعمول ممکن است نیاز به ارزیابی توسط یک متخصص داشته باشد، اما در بیشتر موارد، سردردهای تنشی اولیه ممکن است در ابتدا در خانه درمان شوند.

• اولین قدم ها شامل حداکثر استراحت و هیدراته ماندن است.
• شناخت و به حداقل رساندن موقعیت های استرس زا ممکن است کمک کننده باشد، در صورتی که یکی از دلایل سردرد باشد.
• اگر اخیراً سرماخوردگی یا آبریزش بینی وجود داشته است، هوای مرطوب‌کننده ممکن است برای تخلیه سینوس‌ها مفید باشد.
• مالیدن یا ماساژ شقیقه ها یا عضلات پشت گردن ممکن است تسکین دهنده باشد، مانند کمپرس گرم.
• داروهای مسکن بدون نسخه ممکن است در حد اعتدال مفید باشد.

کسانی که سردردهای میگرنی دارند اغلب یک برنامه درمانی دارند که امکان درمان در خانه را فراهم می کند. داروهای تجویزی برای سقط یا توقف سردرد در دسترس هستند.

داروهای دیگری برای درمان حالت تهوع و استفراغ موجود است. اکثر بیماران مبتلا به سردردهای میگرنی پس از استراحت در یک اتاق تاریک و به خواب رفتن تسکین می یابند.

بیمارانی که سردرد ثانویه دارند اغلب نیاز به مراقبت های پزشکی دارند.

چه حقایقی را باید در مورد سردرد بدانم؟

• سر درد گاهی اوقات می تواند برای توصیف دشوار باشد، اما برخی از علائم رایج عبارتند از ضربان، فشردن، ثابت، بی وقفه یا متناوب. محل ممکن است در یک قسمت از صورت یا جمجمه باشد یا ممکن است کل سر را درگیر کند.
• سر یکی از شایع ترین محل های درد در بدن است.
• سردرد ممکن است خود به خود ایجاد شود یا ممکن است با فعالیت یا ورزش همراه باشد. ممکن است شروع حاد داشته باشد یا ماهیت مزمن داشته باشد با یا بدون دوره های شدت فزاینده.
• سردرد اغلب با حالت تهوع و استفراغ همراه است. این امر به ویژه در مورد سردردهای میگرنی صادق است.

انواع مختلف سردرد چیست؟

• سر درد را می توان به یکی از سه نوع طبقه بندی کرد: ۱) سردرد اولیه، ۲) سردرد ثانویه، و ۳) نورالژی جمجمه، درد صورت و سردردهای دیگر.
• سردردهای اولیه رایج شامل تنشی، میگرن و سردردهای خوشه ای است.
• سردرد مصرف بیش از حد دارو (سردرد برگشتی) وضعیتی است که در آن استفاده مکرر از داروهای مسکن می تواند منجر به سر درد مداوم شود. سردرد ممکن است برای مدت کوتاهی پس از مصرف دارو بهبود یابد و سپس عود کند. (اصطلاح “سردرد برگشتی” با عبارت “سردرد مصرف بیش از حد دارو” جایگزین شده است.)

چگونه سردرد را تسکین دهم؟

• درمان‌های خانگی برای سردرد تنشی، رایج‌ترین نوع سردرد اولیه، شامل استراحت و داروهای بدون نسخه (OTC) برای درد است.

سردرد می تواند نشانه چه چیزی باشد؟

• سردرد ثانویه معمولاً نشانه یک آسیب یا یک بیماری زمینه ای است. برای مثال سردردهای سینوسی به دلیل افزایش فشار یا عفونت در سینوس ها سردرد ثانویه محسوب می شود.
• افراد باید برای سردردهای تازه شروع شده، به دنبال مراقبت های پزشکی باشند یا اگر سردرد با تب، سفتی گردن، ضعف، تغییر در احساس در یک طرف بدن، تغییر در بینایی، استفراغ یا تغییر در رفتاری که ممکن است در اثر ابتلا به عفونت های جدی ایجاد شود، همراه باشد.