فیستول مقعدی یک گذرگاه غیرطبیعی است که بین داخل مقعد و پوست بیرون ارتباط برقرار می کند. معمولاً در نتیجه آبسه مقعدی ایجاد می شود، یک حفره عفونت که در داخل مقعد شما ایجاد می شود. این عوارض اغلب در نزدیکی غدد مقعدی شما اتفاق می‌افتند، غدد کوچکی که مخاط تولید می‌کنند تا به روان شدن حرکات روده شما کمک کنند. در این مقاله، علائم، علل، تشخیص و درمان فیستول مقعدی را به طور عمیق بررسی می‌کنیم و درک جامعی از این عارضه به شما ارائه می‌کنیم.
علائم فیستول مقعدی
علائم اولیه فیستول مقعدی عبارتند از:
- درد مقعدی: این درد می‌تواند شدید و ضربان‌دار باشد، اغلب در حین اجابت مزاج، سرفه یا نشستن بدتر می‌شود. ناحیه آسیب دیده نیز ممکن است به لمس حساس باشد.
- تورم و قرمزی: التهاب در داخل و اطراف مقعد شایع است، زیرا بدن شما تلاش می کند با عفونت مبارزه کند.
- تخلیه مایعات: این ممکن است شامل چرک، مدفوع یا خون باشد. زهکشی می تواند بوی بدی داشته باشد و بسته به شدت بیماری ممکن است ثابت یا متناوب باشد.
- مشکل در نگه داشتن حرکات روده: فیستول ها می توانند باعث ناراحتی و درد در هنگام نگه داشتن حرکات روده شوند که منجر به بی اختیاری یا حوادث می شود.
- علائم کمتر رایج: همچنین ممکن است تب، درد هنگام ادرار کردن یا احساس ناتوانی در تخلیه کامل روده را تجربه کنید.
توجه به این نکته مهم است که علائم قابل مشاهده فیستول مقعد، مانند زخم باز در اطراف مقعد، ممکن است همیشه وجود نداشته باشد.
علل فیستول مقعدی
شایع ترین علت فیستول مقعدی آبسه پری مقعدی است که معمولا در اطراف غده مقعدی عفونی ایجاد می شود. آبسه ها حفره هایی از چرک هستند که برای جلوگیری از عوارض بعدی نیاز به تخلیه دارند. هنگامی که آبسه تخلیه می شود، ممکن است کانالی بین محل عفونت و پوست بیرون ایجاد کند که منجر به تشکیل فیستول شود.
سایر علل کمتر شایع فیستول مقعدی عبارتند از:
- بیماری های التهابی روده (IBD)، مانند بیماری کرون: این شرایط می تواند باعث التهاب مزمن در دستگاه گوارش شود و منجر به ایجاد فیستول شود.
- عفونت های مقاربتی (STIs): برخی از بیماری های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک و تبخال می توانند به طور بالقوه منجر به تشکیل فیستول مقعدی شوند.
- سل که بر مقعد تأثیر می گذارد: این عفونت باکتریایی می تواند باعث ایجاد آبسه شود که ممکن است به فیستول تبدیل شود.
- آسیب تروماتیک یا جراحی قبلی در ناحیه مقعد: آسیب به بافت در حین زایمان، آسیب یا اقدامات جراحی قبلی می تواند در تشکیل فیستول نقش داشته باشد.
- پرتودرمانی برای سرطان در ناحیه لگن: این درمان می‌تواند باعث آسیب به بافت شود و سال‌ها پس از درمان منجر به تشکیل فیستول شود.
- اکتینومایکوز: یک عفونت باکتریایی نادر است که می تواند باعث آبسه شود و به طور بالقوه منجر به تشکیل فیستول در ناحیه پری مقعد شود.
- Hidradenitis suppurativa: یک بیماری التهابی مزمن پوستی که باعث ایجاد آبسه در غدد عرق و گاهی در ناحیه پری مقعد می شود، ممکن است منجر به ایجاد فیستول شود.
عوامل خطر برای ایجاد فیستول مقعدی
عوامل متعددی می تواند خطر ابتلا به فیستول مقعدی را افزایش دهد:
- تعیین مرد در بدو تولد (AMAB): فیستول مقعدی در مردان و افرادی که در بدو تولد مرد هستند شایع تر است.
- سابقه آبسه پری مقعدی: اگر در گذشته آبسه پری مقعدی داشته اید، خطر ابتلا به فیستول در شما افزایش می یابد.
- بیماری های التهابی روده (IBD)، مانند بیماری کرون: این شرایط می تواند منجر به التهاب مزمن در دستگاه گوارش شود و خطر تشکیل فیستول را افزایش دهد.
- سابقه جراحی یا پرتودرمانی در ناحیه پری مقعد: اقدامات قبلی در این ناحیه می تواند بافت را ضعیف کند و آن را مستعد ابتلا به فیستول کند.
- نقص ایمنی یا عفونت های مکرر: ضعف سیستم ایمنی می تواند مبارزه با عفونت هایی که منجر به فیستول می شود را برای بدن دشوارتر کند.
- عفونت مزمن مقاربتی (STI): بیماری های مقاربتی مداوم می توانند باعث التهاب مزمن شوند و خطر ایجاد فیستول را افزایش دهند.
تشخیص فیستول مقعدی
تشخیص فیستول مقعدی معمولاً با معاینه فیزیکی که توسط ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما انجام می شود، آغاز می شود. آنها ممکن است بتوانند فیستول را در طول معاینه شناسایی کنند، اگرچه ممکن است برخی از فیستول ها در صورت بسته شدن در دهانه قابل مشاهده نباشند.
ارائه‌دهنده شما همچنین ممکن است آزمایش‌های اضافی را برای تأیید تشخیص و تعیین محل دقیق و وسعت فیستول انجام دهد:
- آزمایش‌های تصویربرداری: این آزمایش‌ها ممکن است شامل تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا سونوگرافی آندوسکوپی باشد. MRI تصاویر دقیقی از ناحیه مقعد شما ارائه می دهد و به ارائه دهنده شما کمک می کند مسیر فیستول و ارتباط آن با عضلات و اندام های مجاور را ترسیم کند. سونوگرافی آندوسکوپی از یک کاوشگر کوچک اولتراسوند استفاده می کند که در مقعد شما قرار می گیرد تا فیستول را تجسم کند.
- فیستولوگرافی : این یک روش اشعه ایکس است که در آن یک رنگ به دهانه فیستول تزریق می شود. رنگ مسیر فیستول را برجسته می کند و به ارائه دهنده شما امکان می دهد مکان و پیچیدگی آن را بهتر درک کند.
طبقه بندی فیستول مقعدی
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی فیستول های مقعد را بر اساس محل فیستول در رابطه با عضلات اسفنکتر مقعد طبقه بندی می کنند. این ماهیچه‌ها حرکات روده شما را کنترل می‌کنند و بخش مهمی از حفظ خودداری هستند. نوع فیستول مقعدی می تواند روی رویکرد درمانی تاثیر بگذارد. طبقه بندی های رایج عبارتند از:
- بین اسفنکتریک : این نوع از عضله اسفنکتر داخلی مقعد عبور می کند و سپس بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی حرکت می کند.
- ترانس اسفنکتریک : این نوع از هر دو لایه عضلات اسفنکتر مقعد شما عبور می کند.
- سوپراسفنکتریک : این نوع از اسفنکتر داخلی عبور می کند و سپس به اطراف عضله اسفنکتر خارجی می رود.
- اکسترا اسفنکتریک : این نوع معمولاً از رکتوم منشا می گیرد نه مقعد، به این معنی که از غده مقعدی نمی آید. اطراف هر دو عضله اسفنکتر می گردد.
- فیستول سطحی مقعد: این نوع در قسمت تحتانی کانال مقعد، زیر غدد مقعد ایجاد می‌شود و بدون درگیری لایه‌های عضلانی به پوست نزدیک می‌رود.
مدیریت و درمان فیستول مقعد
درمان اولیه فیستول مقعدی ترمیم جراحی است. اکثر فیستول ها به خودی خود بهبود نمی یابند و بدون درمان می توانند منجر به عوارض طولانی مدت مانند عفونت مداوم، گسترش فیستول یا حتی سرطان شوند. نوع جراحی به پیچیدگی فیستول و درگیری عضلات اسفنکتر مقعد بستگی دارد.
فیستول های ساده:
فیستول هایی هستند که فقط مقدار کمی از بافت عضلانی را درگیر می کنند و هیچ شاخه ای ندارند. رایج ترین درمان برای فیستول های ساده فیستولوتومی است. در این روش سقف فیستول بریده می شود تا از پایین به بالا ترمیم شود. این روش تقریباً در ۹۵ درصد موارد موفق است.
فیستول های پیچیده:
این فیستول ها مقادیر قابل توجهی از بافت عضلانی، شاخه ها را درگیر می کند یا با شرایط مزمن زمینه ای مانند بیماری کرون همراه است. فیستول های پیچیده ممکن است برای درمان به چندین عمل جراحی نیاز داشته باشند. تکنیک های بالقوه عبارتند از:
- تخلیه ستون: ستون یک نخ جراحی است که برای کمک به تخلیه فیستول و بهبود بهبودی در جای خود باقی می‌ماند. در برخی موارد، ستون ممکن است به طور دائم باقی بماند تا فیستول باز بماند و از عفونت بیشتر جلوگیری شود.
- فلپ پیشروی اندورکتال: این روش شامل برداشتن بافت عفونی در اطراف دهانه داخلی فیستول مقعد و پوشاندن دهانه با یک فلپ از بافت سالم از پوشش رکتوم بالای آن است. فیستول به تخلیه از دهانه بیرونی ادامه می دهد و به آن اجازه می دهد از داخل به بیرون بهبود یابد. این روش حدود ۷۰ درصد موثر است اما خطر آسیب رساندن به عضلات اسفنکتر را به همراه دارد.
- روش LIFT: روش LIFT (بسته شدن مجرای فیستول بین اسفنکتریک ) شامل بستن بخشی از فیستول است که از بین دو عضله اسفنکتر عبور می کند، یا با بخیه یا با خراش دادن بافت عفونی. این روش خطر آسیب دیدگی عضلات اسفنکتر را ندارد و حدود ۷۵ درصد موثر است.
فیستول های عود کننده:
اگر فیستول پس از جراحی عود کند، جراحی های اضافی یا روش های درمانی جایگزین، مانند استفاده از تعدیل کننده های ایمنی در مورد فیستول های مرتبط با بیماری التهابی روده، ممکن است در نظر گرفته شود.
مراقبت های بعد از عمل
اکثر جراحی های فیستول مقعدی به صورت سرپایی انجام می شود، به این معنی که می توانید در همان روز به خانه بازگردید. ممکن است برای کنترل درد خود در خانه داروهای مسکن تجویزی دریافت کنید. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما همچنین ممکن است دستورالعمل هایی را برای خودمراقبتی ارائه دهد، مانند:
- مصرف مکمل های فیبر: این مکمل ها می توانند به جلوگیری از یبوست ناشی از داروهای ضد درد کمک کنند.
- خیساندن در یک حمام گرم: این می تواند ناحیه را تسکین دهد و باعث بهبودی شود.
- استفاده از پانسمان روی زخم: ممکن است برای تمیز نگه داشتن زخم لازم باشد به طور مرتب پانسمان را عوض کنید.
چشم انداز و پیش آگهی
نتیجه جراحی فیستول مقعدی بسته به پیچیدگی فیستول و سلامت کلی بیمار متفاوت است. به طور کلی، اکثر بیماران می توانند انتظار داشته باشند که چند هفته طول بکشد تا پس از جراحی بهبود یابند. با این حال، برخی از فیستول ها ممکن است پس از درمان عود کنند، به خصوص اگر دارای شاخه های متعدد یا همراه با شرایط مزمن باشند.
زندگی با فیستول مقعدی
اگر فیستول مقعدی برای شما تشخیص داده شده است، پیروی از توصیه های ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برای درمان و مراقبت های بعدی ضروری است. حفظ بهداشت مقعدی برای جلوگیری از عفونت و بهبودی بسیار مهم است. ممکن است به شما توصیه شود که از نرم کننده مدفوع یا دستمال مرطوب ملایم برای تمیز کردن ناحیه بعد از اجابت مزاج استفاده کنید.
علاوه بر این، شرکت در تمام جلسات پیگیری و گزارش هر گونه علائم عفونت، مانند افزایش درد، تخلیه، یا تب، ضروری است. مداخله زودهنگام می تواند به پیشگیری از عوارض و بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند.
سوالات متداول
۱. فیستول مقعدی چگونه تشخیص داده می شود؟
فیستول مقعدی معمولاً از طریق معاینه فیزیکی که توسط ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی انجام می شود، تشخیص داده می شود. ممکن است برای ترسیم مسیر فیستول و تعیین پیچیدگی آن به آزمایش‌های تصویربرداری اضافی مانند MRI یا فیستولوگرافی نیاز باشد.
۲. آیا فیستول مقعدی به خودی خود بهبود می یابد؟
فیستول مقعدی معمولاً به خودی خود بهبود نمی یابد و اغلب نیاز به مداخله جراحی دارد. در صورت عدم درمان، می توانند منجر به عوارض طولانی مدت مانند عفونت مداوم، گسترش فیستول یا حتی سرطان شوند.
۳. شایع ترین علت فیستول مقعدی چیست؟
شایع ترین علت فیستول مقعدی آبسه پری مقعدی است که معمولا در اطراف غده مقعدی عفونی ایجاد می شود. آبسه حفره ای از چرک است که برای جلوگیری از عوارض بعدی نیاز به تخلیه دارد.
۴. فیستول مقعدی چگونه درمان می شود؟
درمان اولیه فیستول مقعدی ترمیم جراحی است. نوع جراحی به پیچیدگی فیستول و درگیری عضلات اسفنکتر مقعد بستگی دارد. فیستول های ساده معمولاً با فیستولوتومی درمان می شوند، در حالی که فیستول های پیچیده ممکن است به تکنیک های جراحی پیشرفته تر یا چندین جراحی نیاز داشته باشند.
۵. خطرات احتمالی جراحی فیستول مقعدی چیست؟
خطرات اصلی جراحی فیستول مقعدی عبارتند از عفونت مکرر، فیستول مکرر و بی اختیاری مدفوع (کنترل روده به خطر افتاده). این خطرات معمولاً با جراحان مجرب کولورکتال کمتر است. بهبودی معمولاً چندین هفته طول می کشد و ممکن است در این مدت کمی ناراحتی ایجاد شود.
