اختلال شخصیت اجتنابی (AVPD)، یکی از اختلالات شخصیت C خوشه، یک وضعیت سلامت روان پیچیده است که با احساس مداوم بی کفایتی و حساسیت شدید به انتقاد مشخص می شود. افراد مبتلا به این اختلال به دلیل ترس شدید از طرد شدن، با وجود تمایل به برقراری ارتباط با دیگران، از موقعیت ها و روابط اجتماعی اجتناب می کنند. در این مقاله، جنبه‌های مختلف اختلال شخصیت اجتنابی، از جمله علائم، علل، تشخیص، گزینه‌های درمانی و تأثیری که بر زندگی فرد می‌گذارد را بررسی خواهیم کرد.
علائم اختلال شخصیت اجتنابی
علائم اولیه اختلال شخصیت اجتنابی عبارتند از ترس مداوم از طرد شدن، منجر به انزوا، و تصویر ضعیف از خود. فرد مبتلا به این اختلال ممکن است علائم و رفتارهای زیر را نشان دهد:
- احساس مزمن بی کفایتی و عزت نفس پایین.
- حساسیت شدید به انتقاد که اغلب منجر به اضطراب یا غم شدید می شود.
- بی میلی به درگیر شدن با دیگران بدون اطمینان از پذیرش آنها.
- کمرویی و خودآگاهی در موقعیت‌های اجتماعی، ناشی از ترس از انجام کاری اشتباه یا احساس خجالت.
- نگرانی بیش از حد در مورد قضاوت یا طرد شدن در موقعیت های اجتماعی.
- اجتناب از تجربیات جدید یا ریسک کردن به دلیل ترس از شکست یا طرد شدن.
- خود را از نظر اجتماعی غیرجذاب یا پست تر از دیگران ارزیابی می کنند.
- احساس ناجور بودن یا بی مهارت بودن از نظر اجتماعی.
علل اختلال شخصیت اجتنابی
علت دقیق اختلال شخصیت اجتنابی هنوز نامشخص است، اما محققان معتقدند که ممکن است از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی ناشی شود. برخی از علل بالقوه عبارتند از:
- ژنتیک: یک مطالعه تخمین زده است که عوامل ژنتیکی در حدود ۶۴ درصد از احتمال ابتلا به اختلال شخصیت اجتنابی نقش دارند. این نشان می دهد که ممکن است یک استعداد ژنتیکی برای این بیماری وجود داشته باشد.
- خلق و خوی در دوران شیرخوارگی: تحقیقات ارتباطی بین برخی از ویژگی های خلقی در نوزادان و ایجاد AVPD پیدا کرده است. این ویژگی ها عبارتند از سفتی، حساسیت مفرط، بی میلی به امتحان چیزهای جدید، ترس بیش از حد و پریشانی.
- سبک دلبستگی: افرادی که دارای سبک دلبستگی ترسناک هستند، که با تمایل به نزدیکی با دیگران همراه با بی اعتمادی و ترس از طرد شدن مشخص می شود، بیشتر در معرض ابتلا به AVPD هستند. این سبک دلبستگی می‌تواند از تجربیاتی مانند تجربه ناراحتی در نوزادان کم‌رنگ و مواجهه با پاسخ‌های نادیده‌انگیز از سوی مراقبان خود ایجاد شود.
- محیط اوایل دوران کودکی: تجربه طرد شدن، بی توجهی یا بدرفتاری در اوایل دوران کودکی ممکن است به ایجاد اختلال شخصیت اجتنابی کمک کند.
تشخیص اختلال شخصیت اجتنابی
تشخیص اختلال شخصیت اجتنابی معمولاً بعد از ۱۸ سالگی انجام می شود، زیرا ممکن است ویژگی ها و رفتارهای شخصیتی تا مراحل بعدی رشد آشکار نشود. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی اغلب بر اطلاعات ارائه شده توسط فرد، خانواده و دوستانشان تکیه می کنند تا الگوهای رفتاری را شناسایی کنند که با گذر زمان از بین نمی روند. تشخیص AVPD بر اساس معیارهای مشخص شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) منتشر شده توسط انجمن روانپزشکی آمریکا است.
برای برآوردن معیارهای تشخیصی اختلال شخصیت اجتنابی، یک فرد باید حداقل چهار مورد از رفتارهای زیر را به طور مداوم از خود نشان دهد:
- اجتناب از فعالیت های مرتبط با شغل که شامل کار با دیگران می شود به دلیل ترس از انتقاد یا طرد شدن.
- عدم تمایل به درگیر شدن با دیگران مگر اینکه مطمئن باشند که دیگران آنها را دوست خواهند داشت.
- انفعال یا بی میلی به درگیر شدن در روابط نزدیک به دلیل ترس از تمسخر یا تحقیر.
- نگرانی بیش از حد در مورد انتقاد یا طرد شدن در موقعیت های اجتماعی.
- احساس خودآگاهی در موقعیت‌های اجتماعی جدید، زیرا احساس ناکافی می‌کنند.
- خود را از نظر اجتماعی غیر ماهر، غیر جذاب یا پست تر از دیگران ارزیابی می کنند.
- بی میلی به ریسک های شخصی یا انجام فعالیت های جدید به دلیل ترس از خجالت.
درمان اختلال شخصیت اجتنابی
درمان اختلال شخصیت اجتنابی به دلیل الگوهای عمیق فکری و رفتاری که مشخصه این بیماری است، چالش برانگیز است. با این حال، افراد مبتلا به AVPD اغلب تمایل زیادی به بهبود روابط و رشد شخصی دارند که می‌تواند انگیزه‌های قدرتمندی برای مشارکت در درمان باشد. موثرترین گزینه های درمانی برای اختلال شخصیت اجتنابی شامل روان درمانی (گفتار درمانی) و در برخی موارد دارو درمانی است.
۱. روان درمانی
- درمان روان پویا: این نوع درمان بر کشف ریشه های روانشناختی پریشانی عاطفی تمرکز دارد. از طریق خود بازتابی، افراد مبتلا به AVPD می توانند بینشی در مورد روابط مشکل ساز و الگوهای رفتاری خود به دست آورند. این درک به آنها کمک می کند تا راه های سالم تری برای ارتباط با دیگران و محیط اطراف خود ایجاد کنند.
- درمان شناختی رفتاری (CBT): CBT شکلی ساختار یافته و هدفمند از درمان است که به افراد کمک می کند تا الگوها و رفتارهای افکار منفی را شناسایی و تغییر دهند. یک درمانگر فرد را از طریق خود بازتابی راهنمایی می کند و به آنها می آموزد که چگونه افکارشان بر اعمالشان تأثیر می گذارد. آنها یاد می گیرند که الگوها و عادات فکری سالم تری را برای بهبود عملکرد اجتماعی خود اتخاذ کنند.
۲. دارو
در حالی که هیچ دارویی به طور خاص برای درمان اختلالات شخصیتی طراحی نشده است، ممکن است دارویی برای کاهش علائم همزمان مانند افسردگی یا اضطراب تجویز شود. این داروها می توانند شرکت در درمان و کار بر روی اختلال شخصیت اجتنابی را برای فرد آسان تر کنند.
پیش آگهی برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی
پیش آگهی برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی بستگی به این دارد که آیا تحت درمان قرار می گیرند یا خیر. در صورت عدم درمان، AVPD می تواند منجر به عوارض مختلفی شود، از جمله:
- سایر شرایط سلامت روان مانند افسردگی، اختلال مصرف مواد و اختلالات خوردن.
- افزایش خطر افسردگی پس از زایمان.
- نارضایتی از زندگی.
- مشکلات مربوط به کار
- اختلال در عملکرد اجتماعی
با این حال، با درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی می توانند علائم خود را بهبود بخشند و زندگی رضایت بخشی بیشتری داشته باشند. ضروری است به محض ظاهر شدن علائم برای به حداقل رساندن اختلال در زندگی، خانواده و دوستی فرد، به دنبال کمک باشید.
سوالات متداول
۱. اختلال شخصیت اجتنابی چیست؟
اختلال شخصیت اجتنابی (AVPD) یک وضعیت سلامت روان است که شامل احساس مداوم بی کفایتی و حساسیت شدید به انتقاد است. افراد مبتلا به این اختلال به دلیل ترس شدید از طرد شدن از موقعیت ها و روابط اجتماعی اجتناب می کنند.
۲. اختلال شخصیت اجتنابی چگونه تشخیص داده می شود؟
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی از معیارهای مشخص شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) برای تشخیص اختلال شخصیت اجتنابی استفاده می کنند. یک فرد مبتلا به AVPD باید حداقل چهار مورد از رفتارهای مشخص شده را به طور مداوم از خود نشان دهد.
۳. چه چیزی باعث اختلال شخصیت اجتنابی می شود؟
علت دقیق اختلال شخصیت اجتنابی مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که این اختلال ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی است. علل بالقوه عبارتند از ژنتیک، خلق و خوی در دوران شیرخوارگی، سبک دلبستگی و تجربیات اولیه دوران کودکی.
۴. اختلال شخصیت اجتنابی چگونه درمان می شود؟
درمان اختلال شخصیت اجتنابی شامل روان درمانی، مانند درمان روان پویشی و درمان شناختی رفتاری (CBT) و در برخی موارد، دارو برای رفع علائم همزمان مانند افسردگی یا اضطراب است.
۵. پیش آگهی افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی چیست؟
پیش آگهی اختلال شخصیت اجتنابی بستگی به این دارد که آیا فرد تحت درمان قرار می گیرد یا خیر. AVPD درمان نشده می تواند منجر به عوارض مختلفی شود، اما با درمان مناسب، بسیاری از افراد می توانند علائم خود را بهبود بخشیده و زندگی رضایت بخشی داشته باشند. برای به حداقل رساندن اختلال در زندگی، خانواده و دوستی آنها، جستجوی کمک زودهنگام بسیار مهم است.
