فتق دیسک زمانی اتفاق می‌افتد که مرکز نرم دیسک مهره‌ای که هسته نام دارد، ناشی از پارگی در پوشش ستون فقرات نشت می‌کند. گاهی اوقات فتق دیسک بدون هیچ گونه درد یا علائم دیگری رخ می دهد. اما در برخی موارد باعث درد، بی حسی یا ضعف می شوند.
هیچ “درمان سریعی” برای فتق دیسک وجود ندارد. برخی از فتق‌های دیسک که به آن‌ها دیسک لغزنده نیز گفته می‌شود، طی چند هفته تا چند ماه خود به خود بهبود می‌یابند.
بهترین راه برای تقویت بهبودی در این موارد، استراحت، اجتناب از فعالیت‌هایی است که باعث درد می‌شوند و مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای تسکین علائم است.
در طول درمان خانگی نیز می توانید کترهای زیر را انجام دهید:
- اِعمال کمپرس سرد و گرم به طور متناوب
- تا می توانید فعال بمانید. برای جلوگیری از سفت شدن بیش از حد در اثر استراحت زیاد، پیاده روی کنید.
- درمان های جایگزین مانند طب سوزنی، ماساژ یا کایروپراکتیک را امتحان کنید.
اگر علائم شما پس از چند ماه از بین نرفت، پزشک ممکن است درمان های دیگری را توصیه کند، از جمله:
- تزریق کورتیکواستروئید
- شل کننده های عضلانی
- داروهای ضد درد با نسخه ی قوی
اگر پس از این مداخلات علائم شما همچنان وجود داشت، پزشک ممکن است فیزیوتراپی را توصیه کند. شما با یک فیزیوتراپ کار خواهید کرد تا تمریناتی را بیاموزید که می تواند درد ناشی از لیز خوردن دیسک را به حداقل برساند و عضلات پشت خود را برای تقویت بهبودی تقویت کند.
بعید است که برای فتق دیسک نیاز به جراحی داشته باشید. با این حال، معمولاً جراحی در موارد لغزش دیسک توصیه می شود که:
- درد شدیدی دارید که با درمان های دیگر بهتر نمی شود
- شما در اندام های خود بی حسی یا ضعف زیادی دارید
- شما نمی توانید راه بروید
- لغزش دیسک شما بر روی اعصاب فشار می آورد که باعث می شود کنترل مثانه یا روده خود را از دست بدهید
در حین جراحی دیسک لغزنده، پزشک بخشی از دیسک را که از ستون فقرات شما بیرون زده است، برمی دارد. در موارد نادر، جراح کل دیسک را برمی دارد و دو مهره را با سخت افزار فلزی ترکیب می کند یا یک دیسک مصنوعی را وارد می کند.
علائم فتق دیسک چیست؟
علائم فتق دیسک عبارتند از:
- درد
- مور مور
- بی حسی
- ضعف
جایی که علائم شما رخ می دهد بستگی به محل فتق روی ستون فقرات شما دارد. به عنوان مثال، اگر دیسک لیز خورده شما در قسمت بالای پشت یا گردن شما باشد، ممکن است علائمی در بازوها یا گردن خود داشته باشید.
اگر در قسمت پایین کمر شما باشد، ممکن است علائمی در باسن یا پاهای خود داشته باشید. به طور معمول، علائم فتق دیسک با فعالیت بدتر می شود و با استراحت بهبود می یابد.
چه کسی در معرض خطر است؟
افرادی که حرکات تکراری انجام می دهند بیشتر در معرض خطر فتق دیسک هستند، به خصوص اگر این حرکات شامل بلند کردن اجسام سنگین یا چرخش در حالی که چیز سنگینی را در دست دارند باشد.
گاهی اوقات، یک حادثه شدید می تواند باعث آسیب دیسک شود. با این حال، آسیب اغلب در نتیجه تخریب دیسک در طول زمان رخ می دهد. استفاده مکرر باعث می شود که پارگی در اثر یک حرکت کوچک یا حادثه جزئی اتفاق بیفتد.
افرادی که زیاد رانندگی می کنند نیز ممکن است به دلیل نشستن طولانی مدت و تحریک ناشی از ارتعاشات موتور خودرو در معرض خطر بیشتری باشند.
برخی افراد نیز تمایل ژنتیکی به لیز خوردن دیسک دارند. اگر اضافه وزن دارید یا سیگار می کشید، ممکن است خطر ابتلا به دیسک لغزیدن را افزایش دهید.
مردان بین ۲۰ تا ۵۰ سال بیشترین خطر ابتلا به این بیماری را دارند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
بیشتر اوقات می توانید کمردرد را در خانه و بدون مراجعه به پزشک درمان کنید. با این حال، شما باید مشاوره پزشکی دریافت کنید اگر:
- درد شما آنقدر شدید است که نمی توانید سر کار بروید یا کارهای اولیه مراقبت از خود را انجام دهید.
- علائم شما پس از شش هفته درمان خانگی بهتر نمی شود.
- نمی توانید خوب راه بروید یا بایستید.
- علائم شما بدتر می شود.
- کنترل مثانه یا حرکات روده خود را از دست می دهید.
- گزگز، بی حسی یا ضعف در اندام های خود دارید. این می تواند نشانه ای از وضعیت دیگری باشد.
چگونه پزشکان لغزش دیسک را تشخیص می دهند؟
اگر درد گردن یا کمر دارید که با درمان خانگی بهبود نمی یابد، پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای یافتن علت درد شما تجویز کند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این دستگاه تصاویر دقیقی از ناحیه مورد نظر بدن شما ایجاد می کند. پزشکان می توانند از آن برای بررسی ستون فقرات شما و یافتن هر گونه ناهنجاری استفاده کنند.
- عکسبرداری با اشعه ایکس: گاهی اوقات، فتق دیسک بدون علامت زمانی کشف می شود که شما به دلیل دیگری از شکم یا پشت خود عکس برداری با اشعه ایکس انجام دهید.
- توموگرافی کامپیوتری (CT): این نوع اسکن استخوان های ستون فقرات شما را برای یافتن هرگونه مشکل بررسی می کند.
- میلوگرام: این آزمایش از رنگ کنتراست برای شناسایی هرگونه تنگی کانال نخاعی برای یافتن فتق دیسک استفاده می کند.
- الکترومیوگرام: این آزمایش می تواند به پزشکان کمک کند تا مشخص کنند کدام اعصاب تحت تأثیر فتق دیسک قرار گرفته اند.
پیشگیری از فتق دیسک
برای جلوگیری از فتق دیسک، نکات زیر را دنبال کنید:
- عضلات میانی خود را تقویت کنید: عضلات شکم، عضلات پشت و باسن خود را تقویت کنید تا ستون فقرات خود را قوی و سالم نگه دارید.
- مراقب وضعیت بدن خود باشید: صاف بنشینید و چیزهای سنگین را با استفاده از نیروی پاهایتان بلند کنید نه با کمر (کمرتان را خَم نکنید و کمرتان را صاف نگه دارید و به جای آن، زانوهای خود را خم کنید).
- وزن خود را کنترل کنید: وزن اضافی بر روی بدن شما می تواند فشار بیشتری بر ستون فقرات شما وارد کند.
- به طور مکرر حرکات کششی انجام دهید: به خصوص اگر برای مدت طولانی در همان وضعیت بنشینید.
- سیگار را ترک کنید: سیگار کشیدن می تواند دیسک های ستون فقرات شما را ضعیف کند، بنابراین ترک سیگار می تواند به جلوگیری از فتق دیسک کمک کند.
