کم کاری تیروئید مادرزادی، که قبلا به عنوان کرتینیسم شناخته می شد، کمبود جدی هورمون تیروئید در نوزادان است. منجر به اختلال در عملکرد عصبی، مهار رشد و ناهنجاری های فیزیکی می شود. این وضعیت می تواند به دلیل مشکلات غده تیروئید نوزاد یا کمبود ید در بدن مادر در دوران بارداری رخ دهد.
ید برای تولید هورمون های تیروئیدی در بدن نوزاد ضروری است که برای رشد سالم و رشد مغز و سیستم عصبی حیاتی هستند.
تقریباً از هر ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ نوزاد یک نفر با کم کاری مادرزادی تیروئید متولد می شود (منبع مطلب).
معرفی نمک یددار در اوایل قرن بیستم، بروز کم کاری تیروئید مادرزادی را در ایالات متحده و سایر کشورهای غربی به شدت کاهش داد. با این حال، کمبود شدید ید در کشورهای در حال توسعه رایج است.
تفواوت کم کاری مادرزادی تیروئید و میگزدم
میگزدم اصطلاحی است که برای توصیف غده تیروئید کم کار شدید در بزرگسالان استفاده می شود. کم کاری مادرزادی تیروئید به کمبود تیروئید در نوزاد اشاره دارد.
میگزدم همچنین می تواند برای توصیف تغییرات پوستی ناشی از سطوح پایین هورمون تیروئید استفاده شود.
علائم کم کاری تیروئید مادرزادی
علائم کرتینیسم یا کم کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان عبارتند از:
- عدم افزایش وزن
- کاهش رشد
- خستگی، بی حالی
- تغذیه ضعیف
- ضخیم شدن اجزای صورت
- رشد غیر طبیعی استخوان
- عقب ماندگی ذهنی
- گریه خیلی کم
- خواب زیاد
- یبوست
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم (یرقان)
- شل شدن، تون عضلانی کم
- صدای خشن
- زبان غیرعادی بزرگ
- تورم نزدیک ناف (فتق ناف)
- پوست سرد و خشک
- پوست رنگپریده
- تورم پوست (میکسدم)
- تورم در گردن ناشی از بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
علل کم کاری تیروئید مادرزادی
کم کاری تیروئید مادرزادی در نوزادان می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- غده تیروئید از دست رفته، ضعیف یا به طور غیر طبیعی کوچک
- یک نقص ژنتیکی که بر تولید هورمون تیروئید تأثیر می گذارد
- ید بسیار کم در رژیم غذایی مادر در دوران بارداری
- ید رادیواکتیو یا درمان ضد تیروئید برای سرطان تیروئید در دوران بارداری
- استفاده از داروهایی که تولید هورمون تیروئید را مختل می کنند – مانند داروهای ضد تیروئید، سولفونامیدها یا لیتیوم – در دوران بارداری
کمبود ید در ایالات متحده به دلیل معرفی نمک یددار دیگر خطری برای سلامتی محسوب نمی شود. با این حال، هنوز شایع ترین علت قابل پیشگیری اختلال عملکرد عصبی در جهان است.
از آنجایی که بدن ما ید نمی سازد، باید آن را از غذا دریافت کنیم. ید از طریق خاک وارد غذا می شود. در برخی از نقاط جهان، خاک فاقد ید است.
گزینه های درمان
نوزادان در ایالات متحده و سایر کشورها تحت غربالگری منظم برای سطوح هورمون های تیروئید قرار می گیرند. این شامل گرفتن نمونه خون کوچک از پاشنه کودک است که سپس در آزمایشگاه برای اندازه گیری سطح هورمون تیروئید (T4) و هورمون محرک تیروئید (TSH) آزمایش می شود.
کم کاری مادرزادی تیروئید توسط پزشکان متخصص غدد درون ریز کودکان درمان می شود. درمان اولیه شامل تجویز هورمون تیروئید (لووتیروکسین) به نوزاد است. شروع درمان در چهار هفته اول پس از تولد برای جلوگیری از ناتوانی دائمی ذهنی بسیار مهم است (منبع مطلب).
هورمون تیروئید به شکل قرص موجود است که والدین می توانند آن را خرد کرده و با شیر مادر، شیر خشک یا آب کودک خود مخلوط کنند. با این حال، والدین باید هنگام استفاده از فرمول های خاص محتاط باشند، زیرا آن هایی که حاوی پروتئین سویا یا آهن غلیظ هستند می توانند در جذب هورمون تیروئید اختلال ایجاد کنند.
هنگامی که نوزادان از داروهای هورمون تیروئید استفاده می کنند، هر چند ماه یکبار نیاز به آزمایش خون منظم دارند. این آزمایش ها برای اطمینان از اینکه سطح TSH و T4 آنها در محدوده طبیعی باقی می ماند انجام می شود.
جلوگیری از کم کاری مادرزادی تیروئید
کم کاری مادرزادی تیروئید معمولا در کشورهای در حال توسعه که کمبود ید وجود دارد مشاهده می شود. برای جلوگیری از کمبود ید، بزرگسالان باید مقدار توصیه شده رژیم غذایی (RDA) 150 میکروگرم ید در روز را طبق توصیه موسسه پزشکی مصرف کنند (منبع مطلب). لازم به ذکر است که یک قاشق چایخوری نمک یددار حاوی تقریباً ۴۰۰ میکروگرم ید است.
در دوران بارداری، کمبود ید می تواند خطراتی را برای جنین در حال رشد ایجاد کند. بنابراین به زنان باردار توصیه می شود روزانه ۲۲۰ میکروگرم ید مصرف کنند (منبع مطلب). انجمن تیروئید آمریکا توصیه می کند که همه زنان باردار یا شیرده از ویتامین دوران بارداری حاوی حداقل ۱۵۰ میکروگرم ید در روز استفاده کنند.
شرایط و عوارض مرتبط
کودکانی که با کم کاری شدید غده تیروئید متولد می شوند، اگر این بیماری به سرعت درمان نشود، می توانند دچار ناتوانی ذهنی شوند. ضریب هوشی کودک می تواند به ازای هر چند ماهی که درمان به تعویق می افتد، چندین امتیاز کاهش دهد. رشد و استحکام استخوان نیز می تواند تحت تأثیر قرار گیرد.
سایر عوارض کم کاری تیروئید مادرزادی عبارتند از:
- راه رفتن غیر طبیعی
- اسپاستیسیته عضلانی
- ناتوانی در صحبت کردن (لالی)
- رفتار اوتیستیک
- مشکلات بینایی و شنوایی
- مشکلات حافظه و توجه
حتی با درمان، برخی از کودکان مبتلا به کم کاری مادرزادی تیروئید ممکن است نسبت به سایر کودکان هم سن خود کندتر یادگیری داشته باشند.
چشم انداز
دورنمای کودک مبتلا کم کاری مادرزادی به به سرعت تشخیص و درمان نوزاد بستگی دارد. نوزادانی که در چند هفته اول پس از تولد تشخیص داده نمی شوند یا درمان نمی شوند نسبت به نوزادانی که زودتر درمان می شوند، ضریب هوشی پایین تری دارند و مشکلات سلامت جسمانی بیشتری دارند.
