آشرمن که به عنوان چسبندگی داخل رحمی یا آندومتریت چسبنده نیز شناخته می شود، یک بیماری نادر زنانه است که در آن بافت اسکار در داخل رحم زن تشکیل می شود. این بافت اسکار یا چسبندگی می تواند اندازه حفره رحم را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و منجر به عوارض مختلفی از جمله ناباروری، سقط مکرر و خونریزی غیرطبیعی رحم شود. در این مقاله، علل، علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری از سندرم آشرمن را عمیق‌تر می‌کنیم و شما را به درک کامل این بیماری مجهز می‌کنیم.
علل سندرم آشرمن
آشرمن معمولاً در اثر روش‌های تهاجمی یا درمان‌های پزشکی ایجاد می‌شود که به پوشش رحم آسیب می‌رساند. شایع ترین علل عبارتند از:
- روش‌های جراحی: عمل‌هایی مانند هیستروسکوپی، اتساع و کورتاژ (D&C) و سزارین (برش‌های سزارین) می‌توانند منجر به تشکیل بافت اسکار در رحم شوند، به‌ویژه اگر عفونت در طول جراحی وجود داشته باشد. این روش‌ها ساختار طبیعی رحم را مختل می‌کنند و می‌توانند باعث شوند که دیواره رحم در هنگام بهبودی به هم بچسبد.
- عفونت ها: عفونت هایی مانند دهانه رحم و بیماری التهابی لگن (PID) می توانند منجر به تشکیل بافت اسکار شوند. در حالی که عفونت‌ها مستقیماً باعث ایجاد سندرم آشرمن نمی‌شوند ، اما در صورت ترکیب با روش‌های تهاجمی می‌توانند خطر را افزایش دهند. برای مثال، عفونت‌های لگنی درمان‌نشده به دنبال D&C یا سزارین ممکن است منجر به تشکیل بافت اسکار در رحم شود.
- پرتودرمانی: پرتودرمانی که برای درمان سرطان دهانه رحم یا سایر سرطان های زنانه استفاده می شود، می تواند باعث ایجاد بافت اسکار در رحم شود. پرتو به پوشش رحم آسیب می رساند و منجر به فیبروز و ایجاد چسبندگی می شود.
علائم سندرم آشرمن
علائم سندرم آشرمن می تواند در زنان به طور قابل توجهی متفاوت باشد. برخی ممکن است علائم خفیف را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است عوارض شدیدتری داشته باشند. علائم رایج عبارتند از:
- آمنوره یا پریودهای نامنظم: سندرم آشرمن به دلیل کاهش فضای رحم برای تجمع خون، می تواند منجر به غیبت یا به طور قابل توجهی سبک تر قاعدگی (هیپومنوره) شود. در موارد شدید، زنان ممکن است اصلا پریود نشوند (آمنوره).
- خونریزی غیر طبیعی رحم: برخی از زنان ممکن است خونریزی شدید یا نامنظم را به دلیل تشکیل بافت اسکار و تغییرات در پوشش رحم تجربه کنند.
- درد لگن: ایجاد چسبندگی در رحم می تواند باعث ناراحتی یا درد در ناحیه لگن شود. این درد ممکن است مزمن یا حاد باشد و ممکن است شدت آن متفاوت باشد.
- ناباروری: سندرم آشرمن به دلیل کاهش فضای داخل رحم می تواند منجر به ناباروری شود و لانه گزینی و رشد تخمک بارور شده را دشوار می کند. بافت اسکار همچنین می تواند لوله های فالوپ را مسدود کند و بیشتر به مشکلات باروری کمک کند.
- سقط های مکرر: زنان مبتلا به سندرم آشرمن ممکن است به دلیل ناکافی بودن پوشش رحم، اختلال در لانه گزینی یا عوارض جفت ناشی از بافت اسکار، در معرض خطر سقط جنین بیشتری قرار بگیرند.
تشخیص سندرم آشرمن
تشخیص سندرم آشرمن اغلب شامل شرح حال دقیق پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشات تصویربرداری است. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و به دنبال هر گونه جراحی، عفونت یا درمان‌هایی است که ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد. ممکن است یک معاینه فیزیکی برای بررسی علائم اسکار یا حساسیت لگن انجام شود.
آزمایش‌های تصویربرداری، مانند سونوگرافی یا هیستروسکوپی، می‌توانند به شناسایی وجود و میزان چسبندگی داخل رحمی کمک کنند:
- سونوگرافی: سونوگرافی یک آزمایش تصویربرداری غیر تهاجمی است که از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از رحم و ساختارهای اطراف آن استفاده می کند. سونوگرافی ترانس واژینال، جایی که پروب در واژن قرار می گیرد، می تواند تصاویر دقیق تری از حفره رحم ارائه دهد و اغلب برای تشخیص سندرم آشرمن استفاده می شود.
- هیستروسکوپی: این یک روش کم تهاجمی است که در آن یک لوله نازک با دوربین (هیستروسکوپ) به داخل واژن و سپس از طریق دهانه رحم وارد رحم می شود. این دوربین به ارائه دهنده خدمات بهداشتی اجازه می دهد تا داخل رحم را ببیند و میزان جای زخم را بررسی کند. هیستروسکوپی همچنین می تواند برای درمان سندرم آشرمن با برداشتن بافت اسکار استفاده شود .
- سونوگرافی انفوزیون نمک (SIS): این سونوگرافی ترکیبی از اولتراسوند و محلول نمکی است. محلول نمکی به داخل رحم تزریق می شود و از سونوگرافی برای ایجاد تصاویری از حفره رحم استفاده می شود. این روش می تواند به شناسایی هرگونه ناهنجاری در شکل رحم و ارزیابی وجود و میزان چسبندگی داخل رحمی کمک کند.
درمان سندرم آشرمن
هدف از درمان سندرم آشرمن برداشتن بافت اسکار و بازگرداندن رحم به اندازه و شکل اولیه است. گزینه های درمانی بسته به میزان جای زخم و اهداف بیمار برای باروری در آینده می تواند متفاوت باشد. درمان های جراحی و هورمونی رایج ترین روش ها هستند:
- درمان جراحی: چسبندگی هیستروسکوپیک یک روش جراحی است که شامل برداشتن بافت اسکار با استفاده از هیستروسکوپ است. در حین عمل، جراح از ابزارهای مخصوصی استفاده می کند تا چسبندگی دیواره های رحم را با دقت از بین ببرد. این روش می تواند تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام شود و معمولا کمتر از یک ساعت طول می کشد.
- درمان هورمونی: در برخی موارد از درمان هورمونی همراه با برداشتن بافت اسکار با جراحی استفاده می شود. استروژن درمانی معمولاً پس از یک روش چسبندگی هیستروسکوپی برای بهبود بهبود آندومتر (پوشش رحم) و جلوگیری از عود بافت اسکار تجویز می شود. همچنین ممکن است یک کاتتر داخل رحمی برای چند روز پس از جراحی در محل باقی بماند تا یک مانع فیزیکی بین دیواره‌های رحم ایجاد کند و خطر ایجاد چسبندگی را کاهش دهد.
- مدیریت انتظار: در برخی موارد، ممکن است به یک زن توصیه شود که صبر کند و ببیند که آیا بافت اسکار خود به خود برطرف می شود، به خصوص اگر علائمی را تجربه نمی کند. با این حال، این رویکرد برای زنانی که مایل به باردار شدن هستند توصیه نمی شود، زیرا به عوارض بالقوه باروری مرتبط با سندرم آشرمن نمی پردازد .
پیشگیری از سندرم آشرمن
پیشگیری از سندرم آشرمن اغلب چالش برانگیز است، زیرا این وضعیت اغلب یک عارضه از روش های پزشکی یا درمان است. با این حال، اقداماتی وجود دارد که می توان برای به حداقل رساندن خطر ایجاد چسبندگی داخل رحمی انجام داد:
- یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی ماهر را انتخاب کنید: انتخاب یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی که تجربه انجام روش خاص شما را داشته باشد، می‌تواند به کاهش خطر عوارض، از جمله سندرم آشرمن، کمک کند.
- در صورت امکان از انجام روش‌ها اجتناب کنید: اگر علائم یا عوارض پزشکی که نیاز به یک روش تهاجمی دارند را تجربه نمی‌کنید، در صورت امکان آن را به تاخیر بیندازید یا از آن اجتناب کنید.
- درمان سریع عفونت ها: اگر عفونتی مانند عفونت لگن دارید، ضروری است که به سرعت به دنبال مراقبت های پزشکی باشید و درمان آنتی بیوتیکی تجویز شده خود را تکمیل کنید.
- دستورالعمل‌های مراقبت‌های بعد از عمل را دنبال کنید: پس از هر عمل زنان و زایمان، پیروی از دستورالعمل‌های مراقبت‌های پس از عمل، از جمله مصرف داروهای تجویز شده و شرکت در قرار ملاقات‌های بعدی، بسیار مهم است.
به طور خلاصه، سندرم آشرمن یک بیماری نادر زنانه است که در اثر تشکیل بافت اسکار در رحم ایجاد می شود که می تواند منجر به عوارض مختلفی مانند ناباروری و سقط های مکرر شود. این بیماری اغلب از طریق آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا هیستروسکوپی تشخیص داده می شود. درمان معمولاً شامل برداشتن بافت اسکار با جراحی و درمان هورمونی برای بهبود بهبود و جلوگیری از عود است. در حالی که ممکن است پیشگیری همیشه امکان پذیر نباشد، انتخاب یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ماهر، اجتناب از اقدامات غیر ضروری و درمان سریع عفونت ها می تواند به به حداقل رساندن خطر ابتلا به سندرم آشرمن کمک کند .
سوالات متداول
۱. آیا می توان از سندرم آشرمن پیشگیری کرد؟
آشرمن اغلب یک عارضه از رویه ها یا درمان های پزشکی است. در حالی که ممکن است همیشه قابل پیشگیری نباشد، برخی از اقدامات را می توان برای به حداقل رساندن خطر انجام داد، مانند انتخاب یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ماهر، اجتناب از اقدامات در صورت امکان، و درمان سریع عفونت ها.
۲. آیا سندرم آشرمن ژنتیکی است؟
آشرمن به طور کلی یک بیماری ژنتیکی نیست. معمولاً در اثر روش‌های جراحی، عفونت‌ها یا پرتودرمانی ایجاد می‌شود که به پوشش رحم آسیب می‌رساند و منجر به تشکیل بافت اسکار می‌شود.
۳. آیا IUD می تواند باعث سندرم آشرمن شود ؟
دستگاه داخل رحمی (IUD) معمولاً با سندرم آشرمن مرتبط نیست . با این حال، هر روش تهاجمی یا عفونت به طور بالقوه می تواند باعث تشکیل بافت اسکار شود. در موارد نادر، قرار دادن یا برداشتن IUD ممکن است منجر به ایجاد چسبندگی شود، به خصوص اگر با عفونت یا آسیب جراحی عارضه داشته باشد.
۴. میزان موفقیت در درمان سندرم آشرمن چقدر است ؟
میزان موفقیت درمان سندرم آشرمن به میزان بیماری و اثربخشی درمان بستگی دارد. برداشتن بافت اسکار با جراحی، همراه با درمان هورمونی، در بسیاری از موارد موثر بوده و برخی از زنان پس از درمان با موفقیت باردار می شوند. با این حال، موفقیت درمان را نمی توان تضمین کرد زیرا به عوامل و شرایط فردی بستگی دارد.
۵. آیا زنان مبتلا به سندرم آشرمن همچنان می توانند چرخه قاعدگی طبیعی داشته باشند؟
برخی از زنان مبتلا به سندرم آشرمن ممکن است چرخه قاعدگی طبیعی را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است آمنوره یا خونریزی غیرطبیعی را تجربه کنند. شدت علائم و وسعت بافت اسکار تاثیر آن را بر چرخه قاعدگی تعیین می کند. درمان می تواند در بسیاری از موارد به بازگرداندن چرخه قاعدگی طبیعی کمک کند.
