تعریف اختلال دوقطبی مستلزم یک وضعیت سلامت روانی است که با ایجاد دوره‌های شیدایی و افسردگی بر وضعیت عاطفی فرد تأثیر می‌گذارد، که هر دو می‌توانند پیامدهای عمیقی بر جنبه‌های مختلف زندگی فرد داشته باشند. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است شادی یا ناامیدی شدید را تجربه کنند که منجر به اختلال در عملکرد در روابط، شغل و ثبات کلی آنها می شود. علیرغم تحقیقات گسترده، علل زمینه ای اختلال دوقطبی نامشخص است، زیرا اعتقاد بر این است که ژنتیک، عملکرد مغز و عوامل محیطی در ایجاد آن نقش دارند. در نتیجه، درک و مدیریت این بیماری پیچیده روانی، به ویژه در افراد مسن، همچنان برای محققان و متخصصان مراقبت های بهداشتی یک تمرکز حیاتی است.
تعریف اختلال دوقطبی
اختلال دوقطبی یک وضعیت سلامت روان است که به طور قابل توجهی بر سلامت عاطفی فرد تأثیر می گذارد. این اختلال باعث ایجاد دوره های نوسانی از شیدایی و افسردگی می شود که می تواند عواقب عمیقی بر جنبه های مختلف زندگی فرد داشته باشد. در حالت شادی یا هیجان شدید که به عنوان شیدایی شناخته می شود، افراد ممکن است سطوح انرژی بالا، خلق و خوی بالا و حتی علائم روان پریشی را تجربه کنند. برعکس، در حالت ناامیدی شدید یا غمگینی که به عنوان افسردگی شناخته می شود، ممکن است احساس ناامیدی شدید، عدم علاقه به فعالیت های روزانه و حتی افکار خودکشی کنند. این اپیزودها می توانند توانایی فرد را برای حفظ روابط سالم، حفظ شغل و داشتن یک زندگی باثبات، مختل کنند.
اگرچه محققان هنوز در مورد علل دقیق اختلال دوقطبی یا اینکه چرا فقط برخی افراد را تحت تأثیر قرار می دهد مطمئن نیستند، عوامل متعددی احتمالاً در ایجاد آن نقش دارند. ژنتیک، به این معنی که داشتن یکی از اعضای خانواده مبتلا به اختلال دوقطبی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد، ممکن است نقش داشته باشد. عملکرد مغز، به ویژه در زمینه های مربوط به تنظیم خلق و خو و پاسخ به استرس، عامل دیگری است. علاوه بر این، عوامل محیطی مانند تروما یا رویدادهای مهم زندگی نیز می توانند در شروع آن نقش داشته باشند. با وجود تحقیقات در حال انجام، دلایل دقیق اختلال دوقطبی ناشناخته باقی مانده است و برای درک کامل آن به مطالعات بیشتری نیاز است. با این حال، یک چیز مسلم است: مدیریت این اختلال نیاز به کمک حرفه ای و حمایت دوستان و خانواده دارد.
اهمیت تشخیص زودهنگام
اختلال دوقطبی یک بیماری مادام العمر است، اما علائم آن قابل درمان است. با درمان موثر، مبتلایان به اختلال دوقطبی می توانند زندگی کاملی داشته باشند. برخی از روش های درمانی رایج عبارتند از:
- دارو
- روان درمانی
- آموزش
- حمایت خانواده
تشخیص زودهنگام اختلال دوقطبی می تواند درمان و مدیریت را آسان تر کند. با این وجود، بسیاری از افراد به اشتباه تشخیص داده می شوند و تا اواخر زندگی متوجه نمی شوند که به اختلال دوقطبی مبتلا هستند. این امر درمان را به تاخیر می اندازد. همچنین ممکن است منجر به درمان های نامناسب شود. به گفته اتحادیه ملی بیماری های روانی (NAMI)، اختلال دوقطبی در صورت عدم درمان می تواند بدتر شود. علاوه بر این، فرد می تواند با گذشت زمان، دوره های شیدایی و افسردگی شدیدتر و مکرر را تجربه کند.
تشخیص اختلال دوقطبی در افراد مسن
زمانی اعتقاد بر این بود که اختلال دوقطبی با گذشت زمان کاهش می یابد و عمدتاً افراد جوان را تحت تأثیر قرار می دهد. این تصور غلط احتمالاً از این واقعیت ناشی می شود که اکثر موارد اختلال دوقطبی در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی ظاهر می شوند، همانطور که توسط اتحادیه ملی بیماری های روانی (NAMI) گزارش شده است. بیش از نیمی از مبتلایان به اختلال دوقطبی اولین علائم خود را قبل از رسیدن به ۲۵ سالگی تجربه می کنند.
با این حال، تحقیقات اخیر این افسانه را رد کرده است و نشان می دهد که اختلال دوقطبی دیررس (LOBD) یک اتفاق غیر معمول نیست. گزارشی در سال ۲۰۱۵ بیان کرد که تقریباً ۲۵ درصد از افرادی که مبتلا به اختلال دوقطبی تشخیص داده شده اند حداقل ۶۰ سال سن دارند. اختلال دوقطبی دیررس به مواردی اطلاق می شود که شروع اختلال دوقطبی در سن ۵۰ سالگی یا بعد از آن رخ می دهد و بین ۵ تا ۱۰ درصد از افراد مبتلا به این بیماری برای اولین بار هنگامی که حداقل به نیم قرن سن می رسند، علائم را نشان می دهند (منبع مطلب).
تشخیص اختلال دوقطبی در افراد مسن به دلیل عوامل مختلف می تواند چالش برانگیز باشد. یکی از مسائل مهم این است که علائم اغلب شبیه شرایط دیگر مانند زوال عقل یا اختلالات افسردگی است. شاخص های رایجی مانند روان پریشی، اختلالات خواب و رفتار پرخاشگرانه ممکن است باعث شود پزشکان این علائم را با علائم زوال عقل یا سایر اختلالات سلامت روان اشتباه بگیرند. علاوه بر این، اپیزودهای شیدایی دیررس گاهی اوقات می تواند بیشتر با سکته مغزی، زوال عقل یا پرکاری تیروئید همراه باشد تا اختلال دوقطبی.
تشخیص و تمایز علائم اختلال دوقطبی دیررس از سایر شرایط برای متخصصان پزشکی برای اطمینان از تشخیص دقیق و درمان برای افراد مسن بسیار مهم است. شناسایی صحیح اختلال دوقطبی در این گروه سنی می تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی و پیامدهای سلامت کلی آنها را بهبود بخشد و همچنین از اعضای خانواده و مراقبان حمایت کند.
درمان اختلال دوقطبی در افراد مسن
درمان اختلال دوقطبی در افراد مسن به دلیل تحقیقات فزاینده در مورد این موضوع توجه قابل توجهی را به خود جلب کرده است. اگرچه ثابت شده است که داروها در درمان اختلال دوقطبی با شروع دیررس موثر هستند، اما هنوز نیاز به مطالعات گسترده‌تر برای ایجاد استراتژی‌های درمانی واضح به‌ویژه برای افراد مسن وجود دارد (منبع مطلب).
برای مدیریت علائم اختلال دوقطبی معمولاً انواعی از داروها تجویز می شود:
- تثبیت کننده های خلق و خو به حفظ تعادل عاطفی و جلوگیری از نوسانات خلقی با تنظیم سطوح انتقال دهنده های عصبی در مغز کمک می کنند. به عنوان مثال می توان به لیتیوم، والپروات و لاموتریژین اشاره کرد.
- داروهای ضد روان پریشی در مدیریت علائم روان پریشی مانند توهم و هذیان موثر هستند. آنها با مسدود کردن گیرنده های دوپامین در مغز عمل می کنند. نمونه های رایج عبارتند از ریسپریدون، کوتیاپین و اولانزاپین.
- داروهای ضد افسردگی در درجه اول برای درمان افسردگی استفاده می شوند و گاهی اوقات با تثبیت کننده های خلق و خو یا داروهای ضد روان پریشی ترکیب می شوند تا اثربخشی آنها را افزایش دهند. با این حال، به دلیل خطر احتمالی شروع یک دوره شیدایی در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی، آنها باید با احتیاط در افراد مسن تجویز شوند. نمونه های رایج عبارتند از فلوکستین، سرترالین و پاروکستین.
- داروهای ضد افسردگی و ضد روان پریشی یک داروی ترکیبی هستند که اثرات یک ضد افسردگی و یک ضد روان پریشی را با هم ترکیب می کنند. آنها با هدف قرار دادن هر دو انتقال دهنده عصبی مسئول تنظیم خلق و خو و روان پریشی کار می کنند. یک مثال ونلافاکسین است.
- داروهای ضد اضطراب به کاهش علائم اضطراب کمک می کنند، که ممکن است در برخی موارد با اختلال دوقطبی همراه باشد. نمونه های رایج عبارتند از بوسپیرون و بنزودیازپین ها مانند دیازپام یا لورازپام.
پزشک معمولاً ترکیبی از این داروها را در کنار روان‌درمانی و سایر روش‌های حمایتی برای اطمینان از بهترین نتیجه ممکن برای بیماران مسن‌تر مبتلا به اختلال دوقطبی تجویز می‌کند. ممکن است بر اساس پاسخ فرد به درمان، پیگیری، نظارت و تنظیمات منظم مورد نیاز باشد.
تماس با پزشک
اگر نگران این هستید که شما یا یکی از عزیزانتان مبتلا به اختلال دوقطبی هستید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید. افراد در هر سنی ممکن است به اختلال دوقطبی مبتلا شوند. تغییرات شدید خلق و خوی را به عنوان نشانه ای از پیری از بین نبرید.
ممکن است فردی با شروع دیررس اختلال دوقطبی یک دوره شیدایی با علائمی مانند موارد زیر را تجربه کند:
- سردرگمی یا سرگردانی
- به راحتی پرت شدن
- از دست دادن نیاز به خواب
- تحریک پذیری
علائم یک دوره افسردگی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که زمانی از آنها لذت می برد
- احساس خستگی بیش از حد
- مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن
- تغییر عادات
- فکر کردن یا اقدام به خودکشی
اگر فکر می کنید فردی در معرض خطر فوری آسیب رساندن به خود یا آسیب رساندن به شخص دیگری است:
- با اورژانس تماس بگیرید.
- تا رسیدن کمک در کنار فرد بمانید.
- هر گونه اسلحه، چاقو، دارو یا چیز دیگری که ممکن است باعث آسیب شود را بردارید.
- به صحبت های فرد گوش کنید، اما قضاوت نکنید، بحث نکنید، تهدید نکنید و فریاد نزنید.
