آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید و تهدید کننده زندگی است که به سرعت اتفاق می افتد و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. می تواند علائمی ایجاد کند که بر قسمت های مختلف بدن از جمله پوست، سیستم تنفسی، سیستم قلبی عروقی و دستگاه گوارش تاثیر می گذارد. در این مقاله، علل، علائم، درمان‌ها و راهکارهای پیشگیری از آنافیلاکسی و همچنین برخی از سوالات متداول در مورد این بیماری را بررسی خواهیم کرد.
علل آنافیلاکسی
آنافیلاکسی معمولاً توسط آلرژن‌هایی مانند آلرژی‌های غذایی، نیش حشرات و داروها ایجاد می‌شود. آلرژی های غذایی یکی از شایع ترین علل آنافیلاکسی هستند، با مواد آلرژی زا مانند شیر گاو، تخم مرغ، بادام زمینی، صدف (میگو و خرچنگ)، سویا، آجیل درختی (مانند گردو، فندق، آجیل برزیلی، و بادام هندی)، گندم، و دانه ها (مانند دانه کنجد و تخمه آفتابگردان) اغلب مقصر هستند. سایر آلرژن هایی که می توانند منجر به آنافیلاکسی شوند عبارتند از:
- برخی داروها و مواد، از جمله پنی سیلین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین یا ایبوپروفن، و رنگ مورد استفاده برای سی تی اسکن.
- لاتکس که در اقلامی مانند دستکش های یکبار مصرف، کاتترها و نوارهای چسب یافت می شود.
- نیش حشرات از زنبورها، زنبورها، هورنت ها و ژاکت زرد.
هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما بیش از حد به یکی از این آلرژن ها واکنش نشان می دهد، هیستامین و سایر مواد شیمیایی آزاد می کند که می توانند باعث علائم آنافیلاکسی شوند.
علائم آنافیلاکسی
علائم آنافیلاکسی می تواند متفاوت باشد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- علائم پوستی مانند کهیر، خارش یا قرمزی پوست.
- تورم زبان، لب ها و گلو.
- مشکل در تنفس، خس خس سینه یا تنگی نفس.
- احساس عذاب یا ترس.
- حالت تهوع، استفراغ، گرفتگی معده، یا اسهال.
- ضعف، سبکی سر، یا سردرگمی.
- نبض تند یا ضعیف.
- اضطراب یا وحشت.
در برخی موارد، آنافیلاکسی ممکن است به شوک آنافیلاکسی منجر شود، یک واکنش آلرژیک شدید که در آن فشار خون به طور خطرناکی پایین می‌آید. علائم شوک آنافیلاکتیک شامل مشکل در تنفس، تورم شدید، نبض ضعیف، سرگیجه و بیهوشی است.
شوک آنافیلاکتیک نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد، زیرا می تواند زندگی را تهدید کند.
تشخیص آنافیلاکسی
آنافیلاکسی اغلب بر اساس علائم و سابقه پزشکی بیمار تشخیص داده می شود. اگر یک واکنش آلرژیک داشته اید، حتی اگر خفیف باشد، بسیار مهم است که با یک متخصص آلرژی مشورت کنید تا آلرژی خود را تایید کرده و محرک ها را شناسایی کنید. متخصصان آلرژی می توانند آزمایش های پوستی یا آزمایش خون را برای تایید آلرژی انجام دهند.
آزمایشات پوستی شامل قرار دادن مقدار کمی از آلرژن بر روی پوست برای بررسی اینکه آیا باعث واکنش می شود یا خیر، در حالی که آزمایش خون پاسخ سیستم ایمنی بدن شما به آلرژن ها را اندازه گیری می کند.
مدیریت و درمان آنافیلاکسی
درمان اولیه آنافیلاکسی اپی نفرین است، دارویی که می تواند به سرعت علائم واکنش آنافیلاکسی را معکوس کند. اتوانژکتورهای اپی نفرین مانند EpiPen® معمولاً برای کسانی که در معرض خطر آنافیلاکسی هستند، مانند کسانی که به مواد غذایی یا نیش حشرات حساسیت دارند، تجویز می شود.
هنگامی که علائم آنافیلاکسی رخ می دهد، فرد باید اپی نفرین را به عضله بزرگ بیرونی ران خود تزریق کند و فورا به پزشک مراجعه کند. ارائه دهندگان پزشکی همچنین ممکن است اکسیژن، مایعات داخل وریدی، و داروها را برای تثبیت فشار خون و ضربان قلب، و همچنین آنتی هیستامین ها و استروئیدها برای کاهش علائم پس از ثبات فرد تجویز کنند.
اگر فردی بدون EpiPen® دچار شوک آنافیلاکتیک شد، با ۹۱۱ تماس بگیرید یا فوراً کمک پزشکی دریافت کنید، و اقدامات کمک‌های اولیه مانند قرار دادن فرد در وضعیت آرام (مگر اینکه در تنفس مشکل داشته باشد) انجام دهید، چانه خود را بلند کنید تا باز شود. راه هوایی و ماندن در کنار آنها تا رسیدن کمک.
پیشگیری از آنافیلاکسی
پیشگیری از آنافیلاکسی شامل اجتناب از محرک ها و آمادگی برای مواجهه های تصادفی است. در اینجا برخی از استراتژی های پیشگیری آورده شده است:
- غذا: برچسب‌های مواد غذایی را به دقت بخوانید، از رستوران‌ها در مورد مواد موجود در غذاهایشان بپرسید و مدارس و مراقبان را در مورد آلرژی خود مطلع کنید.
- داروها: آلرژی خود را با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی در میان بگذارید و جایگزین هایی برای آلرژن ها بخواهید. در برخی موارد، حساسیت زدایی دارویی ممکن است.
- نیش حشرات: لباس های محافظ بپوشید، از عطرها، اسپری های مو و لوسیون هایی که می توانند حشرات را جذب کنند خودداری کنید و برای آلرژی های شدید به حشرات، ایمونوتراپی با سم را در نظر بگیرید.
- یک اتوانژکتور اپی نفرین به همراه داشته باشید: اگر برای شما یک EpiPen® یا نسخه عمومی تجویز شده است، آن را همیشه همراه خود داشته باشید و مطمئن شوید که خانواده و دوستانتان می دانند کجاست و چگونه از آن در مواقع اضطراری استفاده کنند.
زندگی با آنافیلاکسی
اگر آلرژی شدید دارید، باید برای واکنش های آنافیلاکتیک آماده شوید. این شامل همراه داشتن کیت تزریق اپی نفرین و پوشیدن مدارک شناسایی پزشکی، مانند گردنبند یا دستبند، برای آگاه کردن دیگران از آلرژی شما است. همچنین مهم است که به عزیزان خود در مورد آلرژی، علائم آن و استفاده صحیح از خود تزریق کننده اپی نفرین آموزش دهید.
اگر به طور تصادفی خود تزریق کننده اپی نفرین را تزریق کنید، ممکن است باعث افزایش فشار خون و ضربان قلب شود. در چنین مواردی، به دنبال کمک پزشکی باشید، اما نگران نباشید، زیرا خطر این اتفاق بسیار کمتر از خطر عدم دریافت به موقع دارو در طول یک واکنش آنافیلاکتیک واقعی است.
چشم انداز و پیش آگهی
چشم انداز افرادی که واکنش آنافیلاکتیک داشتند به طور کلی خوب است، مشروط بر اینکه درمان فوری با اپی نفرین دریافت کنند. اکثر مردم بهبودی کامل پیدا می کنند. با این حال، آلرژی هایی که باعث آنافیلاکسی می شوند یک مسئله مادام العمر باقی می مانند. ممکن است نیاز به مدیریت مداوم داشته باشید، از جمله حمل انژکتور اپی نفرین و اجتناب از آلرژن ها.
ایمونوتراپی با زهر و ایمونوتراپی خوراکی برای آلرژی های غذایی ممکن است به کاهش شدت یا وقوع بلع تصادفی آلرژن ها کمک کند. اما لازم است به یاد داشته باشید که این درمان ها آلرژی را “درمان” نمی کنند. در صورت بروز واکنش های آنافیلاکتیک، تزریق اپی نفرین همچنان ضروری خواهد بود.
سوالات متداول
۱. شایع ترین علل آنافیلاکسی چیست؟
پاسخ: شایع ترین علل آنافیلاکسی شامل آلرژی های غذایی مانند بادام زمینی، صدف، و آجیل درختی، نیش حشرات، برخی داروها مانند پنی سیلین و لاتکس است.
۲. آنافیلاکسی چگونه درمان می شود؟
پاسخ: درمان اولیه آنافیلاکسی اپی نفرین است، دارویی که به سرعت علائم را معکوس می کند. سایر درمان ها ممکن است شامل اکسیژن، مایعات داخل وریدی، آنتی هیستامین ها و استروئیدها باشد.
۳. آیا می توان از آنافیلاکسی پیشگیری کرد؟
پاسخ: در حالی که نمی‌توان به طور کامل از آنافیلاکسی پیشگیری کرد، می‌توانید با اجتناب از آلرژن‌های شناخته شده و همراه داشتن یک اتوانژکتور اپی نفرین، خطر را به حداقل برسانید. آموزش در مورد آلرژی ها، محرک ها و مدیریت آن هم برای فرد و هم برای عزیزانشان بسیار مهم است.
۴. واکنش آنافیلاکتیک چقدر طول می کشد؟
پاسخ: مدت زمان واکنش آنافیلاکتیک متفاوت است، اما علائم معمولاً در عرض ۵ تا ۳۰ دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض آلرژن به اوج خود می رسد. با این حال، حتی با درمان، علائم ممکن است برای چندین ساعت باقی بماند.
۵. چشم انداز بلند مدت افرادی که واکنش آنافیلاکتیک داشته اند چیست؟
پاسخ: چشم انداز افرادی که واکنش آنافیلاکتیک داشتند به طور کلی خوب است، مشروط بر اینکه درمان فوری دریافت کنند. آلرژی هایی که باعث آنافیلاکسی می شوند مادام العمر هستند، اما مدیریت مداوم، از جمله اجتناب از آلرژن ها و حمل انژکتور اپی نفرین، می تواند به طور قابل توجهی خطر واکنش های شدید آینده را کاهش دهد.
