این روزها، شنیدن افرادی که در رستوران ها و فروشگاه ها ادعا می کنند “حساسیت به گلوتن” دارند، بسیار رایج است که آنها را به درخواست محصولات بدون گلوتن سوق می دهد. با این حال، این اصطلاح ممکن است کاملاً دقیق نباشد زیرا هیچ بیماری شناخته شده ای به عنوان حساسیت واقعی به گلوتن در زمینه پزشکی وجود ندارد. علاوه بر این، بیشتر مواردی که شامل واکنش به گلوتن هستند، لزوماً شامل پاسخ های آلرژیک نیستند.
بنابراین هنگامی که مردم می گویند “آلرژی به گلوتن” دارند، آنچه که آنها احتمالاً به آن اشاره می کنند یکی از شرایط پزشکی مختلف است که مستلزم واکنش های سیستم ایمنی نسبت به گلوتن است. در اینجا شش وضعیت شناخته شده (همراه با یک اصطلاح اضافی که به جای برخی از آنها استفاده می شود) مرتبط با چنین واکنش هایی آورده شده است. این بیماری ها شامل موارد زیر می باشند.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک، همچنین به عنوان سلیاک اسپرو یا حساسیت به گلوتن شناخته می شود، یک اختلال خود ایمنی شدید است که تقریباً ۱ درصد از جمعیت آمریکا را تحت تاثیر قرار می دهد. این وضعیت با ناتوانی در تحمل غذاهای حاوی گلوتن مانند گندم، جو و چاودار مشخص می شود. هنگامی که افراد مبتلا به بیماری سلیاک گلوتن مصرف می کنند، سیستم ایمنی آنها به پوشش روده کوچک حمله می کند و منجر به فرآیندی به نام آتروفی پرز می شود که در آن پوشش روده به تدریج از بین می رود.
این پاسخ خودایمنی می‌تواند باعث ایجاد علائمی شود که بر قسمت‌های مختلف بدن تأثیر می‌گذارد، اما معمولاً با مشکلات گوارشی مانند درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست ظاهر می‌شود. با این حال، بیماری سلیاک ممکن است در علائم غیر گوارشی مانند خستگی، کم خونی، پوکی استخوان، بثورات پوستی و اختلالات عصبی نیز ظاهر شود.
تنها درمان فعلی برای بیماری سلیاک، پیروی مادام العمر از رژیم غذایی بدون گلوتن است. این شامل پرهیز از تمام غذاهایی است که حاوی یا فرآوری شده در تجهیزات حاوی مواد حاوی گلوتن هستند. افراد مبتلا به این عارضه باید مراقب خواندن برچسب ها و پرسیدن سوال در هنگام صرف غذا باشند، زیرا حتی مقادیر کمی گلوتن می تواند علائم را ایجاد کند و به پوشش روده آسیب بیشتری برساند.
در نتیجه، بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی جدی است که برای مدیریت صحیح و پیشگیری از عوارض طولانی مدت، نیاز به رعایت دقیق رژیم غذایی بدون گلوتن دارد.
حساسیت به گلوتن غیر سلیاک
حساسیت به گلوتن که به آن “حساسیت به گلوتن غیر سلیاک” نیز گفته می شود، به عنوان یک مفهوم نسبتاً جدید در زمینه پزشکی ظهور کرده است. این وضعیت زمانی رخ می دهد که فردی بدون بیماری سلیاک پس از مصرف غذاهای حاوی گلوتن، واکنش های نامطلوبی را تجربه کند. درک این نکته ضروری است که بیماری سلیاک و حساسیت به گلوتن با علائم و فرآیندهای تشخیصی منحصر به فرد خود، موجودیت های متمایز هستند.
اگرچه علم پزشکی اذعان دارد که برخی افراد اثرات ناخوشایند مصرف گلوتن را تجربه می کنند، اما تشخیص دقیق حساسیت به گلوتن غیر سلیاک به دلیل شباهت های آن با بیماری سلیاک برای پزشکان چالش برانگیز بوده است. در حال حاضر، هیچ روش پذیرفته شده جهانی برای شناسایی کسانی که این شکل از واکنش گلوتن را دارند، وجود ندارد. با این حال، محققان به طور مداوم در تلاش برای توسعه یک رویکرد تشخیصی قابل اعتماد هستند.
تعداد افرادی که تحت تأثیر حساسیت گلوتن غیر سلیاک قرار دارند در حال حاضر نامشخص است زیرا ابزار دقیقی برای شناسایی هنوز ایجاد نشده است. هنگامی که روش های تشخیصی مناسب توسعه یافت و به طور گسترده پذیرفته شد، ممکن است کشف شود که افراد بیشتری نسبت به افراد مبتلا به بیماری سلیاک از این نوع «آلرژی به گلوتن» رنج می برند.
هم برای بیماری سلیاک و هم برای حساسیت به گلوتن غیر سلیاک، اجتناب از همه منابع گلوتن تنها روش درمانی قابل دوام در حال حاضر باقی مانده است.
عدم تحمل گلوتن
در ابتدا، اصطلاحات مختلف به جای یکدیگر برای توصیف حساسیت ها یا واکنش های مختلف نسبت به مصرف گلوتن استفاده می شد. افرادی که نتایج آزمایش سلیاک منفی داشتند، اما از خوردن غذاهای حاوی گلوتن ناراحت بودند، شروع به معرفی خود به عنوان «عدم تحمل گلوتن» کردند و این عبارت با گذشت زمان برجستگی پیدا کرد. با این حال، این اصطلاح گاهی اوقات به جای «بیماری سلیاک» یا «حساسیت به گلوتن» استفاده می‌شود که به سردرگمی پیرامون این شرایط می‌افزاید.
امروزه، محققان و متخصصان پزشکی بیشتر به سمت استفاده از اصطلاح “حساسیت به گلوتن غیر سلیاک” تمایل دارند. این به ویژه برای کسانی که بیماری سلیاک ندارند اما با مصرف گلوتن هنوز علائم را تجربه می کنند مناسب است. این احتمال وجود دارد که استفاده از “عدم تحمل گلوتن” در نهایت با آگاهی و آگاهی بیشتر مردم در مورد این شرایط پزشکی متمایز مرتبط با مصرف گلوتن، محبوبیت کمتری پیدا کند.
درماتیت هرپتی فرمیس
“بثورات گلوتن” معمولاً به عنوان درماتیت هرپتی فرمیس شناخته می شود که خود را به صورت یک بثورات پوستی قرمز و شدیداً خارش دار نشان می دهد که می تواند هنگام مصرف گلوتن ظاهر شود. در حالی که بسیاری از مردم راش ها را با آلرژی مرتبط می دانند، برچسب زدن درماتیت هرپتی فرمیس به عنوان “حساسیت به گلوتن” تا حدودی نادرست است زیرا این وضعیت به عنوان یک آلرژی واقعی طبقه بندی نمی شود. بلکه شبیه واکنش‌های مربوط به خودایمنی مشابه بیماری سلیاک است که در آن سیستم ایمنی بدن پس از مصرف گلوتن واکنش نامطلوبی نشان می‌دهد.
بیماران درماتیت هرپتی فرمیس که این تشخیص را همراه با نتایج آزمایش خون سلیاک مثبت دریافت کرده اند، اغلب به بیماری سلیاک نیز مبتلا می شوند. با این حال، صرف نظر از هر گونه تشخیص اضافی، داشتن درماتیت هرپتیفورمیس مستلزم حفظ یک رژیم غذایی سخت بدون گلوتن برای مدیریت و کنترل موثر علائم راش است.
آتاکسی گلوتن
آتاکسی گلوتن یک وضعیت خود ایمنی است که با حمله سیستم ایمنی به مغز و سیستم عصبی در پاسخ به مصرف غذاهای حاوی گلوتن مشخص می شود. اگرچه ممکن است این اختلال نادر در حال گسترش باشد، اما در دسته بندی کلی آلرژی های گلوتن قرار می گیرد. افرادی که مبتلا به آتاکسی گلوتن تشخیص داده می شوند باید به شدت از رژیم غذایی بدون گلوتن پیروی کنند تا از آسیب های عصبی بیشتر جلوگیری شود.
آلرژی به گندم
آلرژی گندم به یک آلرژی واقعی اشاره دارد نه اینکه فقط به عدم تحمل پروتئین گلوتن محدود شود. در حالی که برخی افراد به اشتباه آن را به عنوان “حساسیت به گلوتن” برچسب گذاری می کنند، واکنش آلرژیک واقعی شامل اجزای مختلفی در گندم است، نه فقط محتوای گلوتن آن. جالب اینجاست که این شکل از آلرژی در بین کودکان بیشتر از بزرگسالان است.
برای کسانی که از آلرژی به گندم رنج می برند، باید از مصرف گندم خودداری کنند. با این حال، مصرف جو و چاودار که دو غلات دیگر حاوی گلوتن هستند، به طور کلی برای آنها بی خطر است.
پس بیماری من کدام یک است؟
درک این نکته ضروری است که وقتی فردی ادعا می کند که “حساسیت به گلوتن” دارد، ممکن است به جای یک مورد، شرایط مختلفی را تجربه کند. با این حال، برخی از مشترکات بین هر پنج تظاهرات بالقوه مرتبط با گلوتن وجود دارد، و رویکرد اولیه برای درمان شامل پرهیز از مصرف غذاهای حاوی گندم است. هدف این رویکرد کاهش یا حذف هرگونه واکنشی است که ممکن است به دلیل مصرف این مواد غذایی ایجاد شود و در نهایت سلامت و رفاه کلی افراد با انواع مختلف حساسیت به گلوتن را بهبود بخشد.
