نکروز آواسکولار، همچنین به عنوان استئونکروز شناخته می شود، یک وضعیت استخوانی ناتوان کننده است که باعث درد شدید می شود و می تواند به مرور زمان تحرک فرد را مختل کند. این وضعیت پزشکی با کمبود جریان خون در قسمتی از استخوان مشخص می‌شود که منجر به مرگ بافت استخوانی می‌شود. بدون تامین مداوم مواد مغذی و اکسیژن، استخوان نمی تواند بافت جدید را با سرعت کافی بازسازی کند و باعث خرد شدن و در نهایت فروپاشی استخوان می شود.
بروز و گروه های سنی مبتلا
تقریباً ۱۰۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ آمریکایی هر سال به نکروز آواسکولار مبتلا می شوند که افراد در هر سن و جنس را تحت تأثیر قرار می دهد. با این حال، بیشتر در افراد ۳۰ و ۴۰ ساله رخ می دهد. این عارضه می تواند هر استخوانی در مفصل را تحت تاثیر قرار دهد اما معمولاً مفصل ران را هدف قرار می دهد. مفاصل دیگری که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند عبارتند از مچ پا، زانو، بازو (بازو) و شانه ها.
علل نکروز آواسکولار
علل مختلفی برای نکروز آواسکولار وجود دارد که دارای دو دسته اصلی است: تروماتیک و غیر تروماتیک.
- نکروز آواسکولار تروماتیک: این شکل از بیماری اغلب در اثر شکستگی استخوان یا دررفتگی مفصل ایجاد می شود. به عنوان مثال، شکستگی یا دررفتگی لگن احتمال زیادی دارد که منجر به نکروز آواسکولار شود، زیرا حدود ۲۰٪ از افرادی که باسن خود را دررفته می کنند، آن را تجربه می کنند.
- نکروز آواسکولار غیرتروماتیک: این نوع ناشی از بیماری ها یا شرایط پزشکی است که در جریان خون به استخوان ها اختلال ایجاد می کند. حدود ۲۰ درصد موارد نکروز آواسکولار بدون علت مشخص رخ می دهد.
شکستگی های استخوانی که منجر به نکروز آواسکولار تروماتیک می شود. برخی از شکستگی‌های استخوانی به احتمال زیاد باعث نکروز آواسکولار تروماتیک می‌شوند. این شامل:
- شکستگی و دررفتگی لگن: همانطور که قبلا ذکر شد، تقریباً ۲۰ درصد از افراد مبتلا به دررفتگی لگن دچار نکروز آواسکولار می شوند.
- شکستگی‌های دیگر: شکستگی‌های بازو، مچ، ساق، مچ پا، یا پا نیز می‌توانند منجر به نکروز آواسکولار شوند، اگر به‌درستی درمان نشوند یا اگر خونرسانی به استخوان در طول فرآیند بهبودی مختل شود.
شرایط پزشکی و درمان هایی که باعث نکروز آواسکولار غیرتروماتیک می شوند
چندین بیماری یا درمان می تواند منجر به نکروز آواسکولار غیر ضربه ای شود:
- پوکی استخوان: زنان مسن (و برخی از مردان) ممکن است دچار نکروز آواسکولار خود به خودی زانو (SPONK) شوند.
- اختلالات خونی: شرایطی مانند کم خونی داسی شکل می تواند جریان خون به استخوان ها را مختل کند.
- دیابت: گردش خون ضعیف مرتبط با دیابت می تواند خطر نکروز آواسکولار را افزایش دهد.
- درمان‌های سرطان: پرتودرمانی مورد استفاده در درمان سرطان می‌تواند به رگ‌های خونی در استخوان آسیب برساند و منجر به نکروز آواسکولار شود.
- بیماری رفع فشار: این وضعیت که به نام خم شدن نیز شناخته می شود، غواصانی را تحت تاثیر قرار می دهد که خیلی سریع از غواصی های عمیق بالا می روند و منجر به تشکیل حباب های نیتروژن در جریان خون آنها می شود که می تواند جریان خون را به استخوان ها قطع کند.
- HIV: افراد مبتلا به HIV ممکن است به دلیل ضعف سیستم ایمنی دچار نکروز آواسکولار شوند که می تواند جریان خون به استخوان ها را مختل کند.
- لوپوس: این بیماری خودایمنی می تواند باعث التهاب شود که به رگ های خونی در استخوان ها آسیب می رساند و منجر به نکروز آواسکولار می شود.
- پیوند اعضا: بیمارانی که پیوند عضو دریافت کرده‌اند ممکن است به دلیل استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی در معرض خطر بیشتری برای نکروز آواسکولار باشند که می‌تواند بر جریان خون به استخوان‌ها تأثیر بگذارد.
عوامل سبک زندگی افزایش دهنده خطر نکروز آواسکولار
برخی عادات سبک زندگی می تواند خطر ابتلا به نکروز آواسکولار را افزایش دهد:
- مصرف بیش از حد الکل: نوشیدن زیاد الکل مزمن می تواند منجر به بیماری کبد شود که به نوبه خود می تواند بر توانایی خون برای لخته شدن مناسب تأثیر بگذارد و خطر شکستگی استخوان و متعاقب آن نکروز آواسکولار را افزایش دهد.
- سیگار کشیدن: سیگار به عروق خونی آسیب می رساند و جریان خون را کاهش می دهد و استخوان ها را مستعد نکروز آواسکولار می کند.
- استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها: داروهایی مانند پردنیزون، در صورت استفاده طولانی مدت، می توانند استخوان ها را ضعیف کرده و جریان خون را مختل کنند و خطر نکروز آواسکولار را افزایش دهند.
علائم نکروز آواسکولار
شروع علائم نکروز آواسکولار می تواند نامحسوس باشد و اغلب هفته ها یا ماه ها پس از آسیب یا وضعیت اولیه ظاهر می شود. علائمی که ممکن است نشان دهنده نکروز آواسکولار باشد عبارتند از:
- درد متناوب که بسته به فشار وارده بر استخوان و سپس برداشته شدن می آید و می رود.
- افزایش درد و سفتی در مفصل.
- محدوده حرکتی محدود در مفصل آسیب دیده.
- مشکل در راه رفتن، بالا رفتن از پله ها یا ایستادن به دلیل درد و سفتی مفاصل، به خصوص اگر لگن یا زانو تحت تاثیر قرار گرفته باشد.
تشخیص و آزمایش
برای تشخیص نکروز آواسکولار، یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و علائم بیمار را ارزیابی می کند. آنها ممکن است یک یا چند آزمایش تشخیصی را برای تأیید وجود و شدت بیماری درخواست کنند:
- اشعه ایکس: این اشعه می تواند شکستگی ها و علائم آرتریت را در استخوان آسیب دیده تشخیص دهد. با این حال، اشعه ایکس ممکن است تغییراتی را تا مراحل بعدی نکروز آواسکولار نشان ندهد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): MRI ابزار تشخیصی حساس تری است که می تواند تغییرات در ساختار استخوان و آسیب بافت را خیلی زودتر از اشعه ایکس تشخیص دهد. این اغلب روش ارجح برای تشخیص نکروز آواسکولار است.
- اسکن استخوان: این آزمایش شامل تزریق مقدار کمی ماده رادیواکتیو به جریان خون است که در نواحی با افزایش فعالیت استخوان تجمع می یابد. می تواند به شناسایی مناطقی از استخوان با جریان خون ضعیف کمک کند.
مدیریت و درمان نکروز آواسکولار
درمان نکروز آواسکولار به شدت آسیب استخوان و ظرفیت تحمل وزن استخوان آسیب دیده بستگی دارد. هدف از درمان کاهش درد، حفظ عملکرد مفصل و جلوگیری از آسیب بیشتر استخوان است.
درمان با آسیب محدود
برای استخوان‌های کوچک‌تر که وزن را تحمل نمی‌کنند، مانند استخوان‌های مچ، پا یا دست، درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بسته های سرد یا گرما درمانی: استفاده از کیسه های سرد یا گرما درمانی می تواند به کاهش التهاب و کاهش درد کمک کند.
- استراحت: پرهیز از فعالیت‌هایی که بر استخوان آسیب‌دیده استرس وارد می‌کنند، باعث التیام آن می‌شود.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن می توانند به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کنند.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی می تواند به بهبود تحرک مفاصل، تقویت عضلات اطراف مفصل آسیب دیده و کاهش حساسیت کمک کند.
- وسایل کمکی راه رفتن: وسایل کمکی مانند عصا یا عصا می توانند به کاهش فشار تحمل وزن بر روی استخوان آسیب دیده کمک کنند.
گزینه های جراحی:
برای موارد پیشرفته تر، جراحی اغلب برای درمان نکروز آواسکولار ضروری است:
- رفع فشار هسته: این روش شامل سوراخ کردن سوراخ های کوچک (هسته) در استخوان آسیب دیده برای بهبود جریان خون و کاهش فشار داخل استخوان است. در برخی موارد، تزریق یا پیوند استخوان ممکن است با رفع فشار هسته ترکیب شود تا بهبودی را بهبود بخشد.
- تعویض مفصل: اگر آسیب استخوان شدید باشد، ممکن است جراحی تعویض مفصل توصیه شود. تعویض مفصل ران و زانو ۹۵ درصد در تسکین درد و بازگرداندن تحرک در افراد مبتلا به نکروز آواسکولار موثر است.
پیشگیری از نکروز آواسکولار
در حالی که ممکن است در همه موارد پیشگیری از نکروز آواسکولار امکان پذیر نباشد، اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر انجام دهید:
- سیگار را ترک کنید: سیگار به عروق خونی آسیب می رساند و جریان خون را کاهش می دهد و خطر نکروز آواسکولار را افزایش می دهد.
- مصرف الکل را محدود کنید: مصرف بیش از حد الکل می تواند منجر به بیماری کبد شود که ممکن است خطر شکستگی استخوان و متعاقب آن نکروز آواسکولار را افزایش دهد.
- مراقب سطح کلسترول باشید: سطوح بالای کلسترول می تواند رگ های خونی را باریک کند و جریان خون به استخوان ها را مختل کند. حفظ سطح کلسترول سالم می تواند به کاهش خطر نکروز آواسکولار کمک کند.
- کاهش مصرف کورتیکواستروئیدها: اگر برای یک بیماری مزمن از کورتیکواستروئیدها استفاده می کنید، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در مورد کاهش دوز خود صحبت کنید. استفاده طولانی مدت از این داروها می تواند استخوان ها را ضعیف کرده و جریان خون را مختل کند و خطر نکروز آواسکولار را افزایش دهد.
چشم انداز و پیش آگهی
هیچ درمانی برای نکروز آواسکولار وجود ندارد، اما تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می تواند به مدیریت این بیماری و جلوگیری از آسیب بیشتر استخوان کمک کند. افراد مبتلا به نکروز آواسکولار ممکن است به مرور زمان دچار استئوآرتریت شدید شوند. در مواردی که جراحی تعویض مفصل موفقیت آمیز باشد، بیماران می توانند تسکین درد قابل توجه و بهبود حرکت را تجربه کنند.
سوالات متداول
۱. نکروز آواسکولار چیست و چگونه بر استخوان ها تأثیر می گذارد؟
نکروز آواسکولار وضعیتی است که در آن کمبود جریان خون به استخوان منجر به مرگ بافت می شود. بدون تامین مداوم مواد مغذی و اکسیژن، استخوان نمی تواند بافت جدید را با سرعت کافی بازسازی کند و باعث خرد شدن و در نهایت فروپاشی استخوان می شود.
۲. علل شایع نکروز آواسکولار چیست؟
نکروز آواسکولار می تواند ناشی از شکستگی یا دررفتگی استخوان (نکروز آواسکولار تروماتیک) یا از شرایط پزشکی یا درمان های مختلف باشد که در جریان خون به استخوان ها اختلال ایجاد می کند (نکروز آواسکولار غیرتروماتیک).
۳. چه عواملی در سبک زندگی در خطر نکروز آواسکولار نقش دارند؟
عوامل سبک زندگی که خطر نکروز آواسکولار را افزایش می دهند عبارتند از مصرف زیاد الکل، سیگار کشیدن و استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها.
۴. نکروز آواسکولار چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص معمولاً شامل معاینه فیزیکی، ارزیابی علائم و آزمایش‌های تشخیصی مانند اشعه ایکس، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا اسکن استخوان است.
۵. گزینه های درمانی برای نکروز آواسکولار چیست و چشم انداز بیماران چیست؟
گزینه های درمانی بسته به شدت آسیب استخوان متفاوت است. درمان های غیرجراحی شامل بسته های سرماخوردگی، گرما درمانی، استراحت، NSAID ها، فیزیوتراپی و وسایل کمکی راه رفتن است. برای موارد پیشرفته تر، گزینه های جراحی شامل رفع فشار هسته و جایگزینی مفصل است. هیچ درمانی برای نکروز آواسکولار وجود ندارد، اما تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند به مدیریت این عارضه کمک کند و در برخی موارد، جراحی تعویض مفصل می‌تواند درد قابل توجهی را کاهش دهد و تحرک را بهبود بخشد. با این حال، افراد مبتلا به نکروز آواسکولار نیز ممکن است به مرور زمان دچار استئوآرتریت شدید شوند.
