راهنمای بسیار کامل لخته خون (در ساق پا)

فهرست مطالب

لخته خون چیست؟

خون از طریق رگ‌های خونی (شریان‌ها و سیاهرگ‌ها) جریان دارد و به طور مداوم در حرکت است زیرا قلب خون را از طریق شریان‌ها به نواحی مختلف بدن (ارگان‌ها، غدد، سلول‌ها و غیره) پمپ می‌کند. سپس خون توسط وریدها به قلب باز می گردد. خون با حرکت بدن به قلب باز می گردد. ماهیچه ها خون را از طریق سیاهرگ ها به سمت قلب فشار می دهند. بدون حرکت، خون در اثر جاذبه به راکد شدن تمایل دارد و خون راکد تمایل به لخته شدن دارد.

لخته شدن خون مکانیسم مهمی برای کمک به بدن برای ترمیم رگ های خونی آسیب دیده است.

خون از ترکیبات زیر تشکیل شده است:

گلبول های قرمز حاوی هموگلوبین که اکسیژن را به سلول ها می رساند و دی اکسید کربن (محصول زائد متابولیسم) را حذف می کند.
گلبول های سفید خون که با عفونت مبارزه می کنند.
پلاکت ها بخشی از فرآیند لخته شدن بدن هستند.
پلاسمای خون حاوی مایعات، مواد شیمیایی و پروتئین های مهم برای عملکردهای بدن است.

مکانیسم‌های پیچیده‌ای در جریان خون وجود دارد تا لخته‌هایی را در جایی که لازم است تشکیل دهند. اگر پوشش رگ‌های خونی آسیب ببیند، پلاکت‌ها به ناحیه آسیب‌ دیده وارد می‌شوند تا یک پلاگ اولیه را تشکیل دهند.

این پلاکت‌های فعال شده، مواد شیمیایی آزاد می‌کنند که با استفاده از یک سری فاکتورهای انعقادی تولید شده توسط بدن، فرآیند لخته شدن را شروع می‌کنند. در نهایت، فیبرین تشکیل می‌شود، پروتئینی که با خود پیوند متقابل برقرار می‌کند و شبکه‌ای را تشکیل می‌دهد که لخته خون نهایی را می‌سازد.

اصطلاح پزشکی لخته خون، ترومبوس ( ترومب = جمع) است. هنگامی که یک ترومبوز به عنوان بخشی از فرآیند ترمیم طبیعی بدن تشکیل می شود، پیامد کمی وجود دارد. هنگامی که یک ترومبوس (لخته خون) در زمانی که نیازی به آن نیست تشکیل می شود، می تواند عواقب قابل توجهی داشته باشد.

علائم و نشانه های لخته شدن خون چیست؟

علائم و نشانه های لخته شدن خون در وریدها

لخته شدن خون در وریدها اجازه بازگشت خون به قلب را نمی دهد و علائم به دلیل این “اثر سدسازی” رخ می دهد. این لخته ها اغلب در پاها یا بازوها ایجاد می شوند، علائم عبارتند از:

تورم
گرما
سرخی
درد

بیشتر اوقات، فقط یک پا یا بازو تحت تأثیر قرار می‌گیرد و تورم طی ساعت‌ها رخ می‌دهد. از آنجایی که ساق یا بازو قرمز، گرم و متورم می شود، گاهی اوقات تصمیم گیری در مورد اینکه آیا علت آن ترومبوز ورید عمقی (DVT) است یا عفونت، دشوار است.

گاهی ممکن است کل ساق بسیار متورم، دردناک و مایل به آبی شود که به دلیل لخته شدن خون در سیاهرگ فمورال در قسمت بالایی ساق یا ورید ایلیاک در لگن است. به این بیماری فلگمازی سرولئان دولن می گویند. اگر لخته خون ورید ساب کلاوین واقع در قفسه سینه را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است وضعیت مشابهی در بازو رخ دهد.

علائم و نشانه های لخته شدن خون در رگ ها

لخته های خون در رگ ها اجازه پمپاژ خون به ناحیه آسیب دیده را نمی دهند. بافت بدن که از خون و اکسیژن محروم است شروع به مردن می کند و ایسکمیک می شود. علائم لخته شدن خون در شریان ها به محل لخته بستگی دارد.

لخته شدن خون شریانی باعث بیماری هایی می شود که جزء فوریت های پزشکی هستند و باید برای بررسی و درمان آن ها، به اورژانش مراجعه شود.

حمله قلبی:

لخته شدن خون در عروق کرونر قلب باعث حمله قلبی (سکته قلبی) می شود. علائم حمله قلبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

درد یا فشار قفسه سینه
تنگی نفس
حالت تهوع
تعریق
سوء هاضمه
درد همچنین ممکن است به بازو، فک یا کمر سرایت کند.

سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA یا “سکته کوچک”):

لخته شدن خون در شریان های مغز ممکن است باعث سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) شود. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

از دست دادن گفتار
از دست دادن بینایی
سرگیجه عمیق
ضعف و/یا از دست دادن حس در یک طرف بدن

علائم سکته ی مغزی عبارتند از:

افتادگی صورت
ضعف بازو
مشکلات گفتاری
زمان را از دست ندهید (زمان برای معکوس کردن روند سکته مغزی ضروری است. با اورژانس تماس بگیرید و به بیمارستان بروید.)

لخته‌های خونی که شریان‌های مزانتریک را که روده را تامین می‌کنند درگیر می‌کند، می‌تواند باعث درد قابل توجه شکم، استفراغ، نفخ و خون در مدفوع شود. این ایسکمی مزانتریک نامیده می شود.

علت لخته شدن خون در پا چیست؟

لخته های خون زمانی تشکیل می شوند که به پوشش رگ خونی، اعم از شریان یا ورید، آسیب وارد شود. آسیب ممکن است آشکار باشد، مانند بریدگی یا پارگی، یا ممکن است با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نباشد. خون همچنین در صورت توقف حرکت و راکد شدن یا بیماری هایی که باعث لخته شدن غیرطبیعی خون می شود، شروع به لخته شدن می کند.

لخته شدن خون در ورید (ترومبوز وریدی) زمانی اتفاق می‌افتد که فرد بی‌ حرکت می‌شود و ماهیچه‌ ها برای بازگرداندن خون به قلب منقبض نمی‌ شوند.

این خون راکد شروع به تشکیل لخته های کوچک در امتداد دیواره ورید می کند. این لخته اولیه می تواند به تدریج رشد کند و تا حدی یا کامل ورید را مسدود کند و از بازگشت خون به قلب جلوگیری کند.

لخته شدن خون در یک سرخرگ (ترومب های شریانی) با مکانیسم متفاوتی رخ می دهد. برای مبتلایان به بیماری آترواسکلروتیک، رسوبات پلاکی در امتداد پوشش شریان ایجاد می شود و رشد می کند که باعث باریک شدن رگ می شود. این روند بیماری ممکن است باعث موارد زیر شود:

حمله قلبی
سکته
بیماری شریان محیطی (PAD)

اگر یک پلاک پاره شود، لخته خون در محل آن پارگی ایجاد می شود و می تواند جریان خون را در آن نقطه به طور کامل یا جزئی مسدود کند.

علل دیگر لخته شدن خون چیست؟

لخته شدن خون در قلب: در فیبریلاسیون دهلیزی، اتاق فوقانی (دهلیز) قلب به طور منظم نمی تپد. در عوض، تکان می‌خورد و خون در امتداد دیواره‌های دهلیز راکد می‌شود. با گذشت زمان این ممکن است باعث ایجاد لخته های خونی کوچک شود. لخته‌ها همچنین می‌توانند پس از حمله قلبی در بطن ایجاد شوند، زمانی که بخشی از عضله قلب آسیب دیده و قادر به انقباض طبیعی نیست. از آنجایی که ناحیه آسیب دیده با بقیه قلب منقبض نمی شود، خون می تواند شروع به جمع شدن یا راکد شدن کند و منجر به تشکیل لخته شود.
نشت خون از رگ خونی: لخته های خون می توانند زمانی که خون از رگ خونی نشت می کند، تشکیل شود و این فرآیند می تواند بسیار مفید باشد زیرا لخته به توقف خونریزی بیشتر در محل آسیب کمک می کند. چند نمونه از نحوه کنترل خونریزی توسط مکانیسم انعقاد بدن می باشد
- بریدگی یا خراشیدن
- استخوان های شکسته
- رگ به رگ شدن و کشیدگی
- خونریزی بینی
لخته شدن خون باعث سایر مشکلات پزشکی می شود: گاهی اوقات، لخته شدن خون طبیعی، به دلیل محل ایجاد آن می تواند مشکلات پزشکی ایجاد کند. به عنوان مثال، خون در ادرار ممکن است به دلایل مختلف (مانند عفونت، ضربه، یا تومور/سرطان) ایجاد شود و لخته‌ها ممکن است روی مجرای ادرار، لوله‌ای که مثانه را تخلیه می‌کند، ایجاد شود و از تخلیه مثانه جلوگیری کند و باعث احتباس ادرار شود.

تشکیل لخته در رحم ممکن است باعث درد در هنگام عبور لخته ها از دهانه رحم شود و می تواند منجر به خونریزی واژینال شود، چه به عنوان بخشی از قاعدگی یا به عنوان خونریزی غیر طبیعی واژینال (منوراژی، دیسمنوره).

عوامل خطرساز برای تشکیل لخته خون چیست؟

عوامل خطر برای لخته شدن شریانی آنهایی هستند که در همه بیماری هایی که باعث تنگ شدن عروق خونی، تشکیل پلاک کلسترول و پارگی پلاک می شوند، مشترک هستند، از جمله:

فشار خون بالا
سطح کلسترول بالا
دیابت
سیگار کشیدن
سابقه خانوادگی حمله قلبی یا سکته مغزی
سرطان

لخته های خون در سیاهرگ ها به یکی از دو دلیل اصلی تشکیل می شوند:

عدم تحرک
خطاهای ژنتیکی در مکانیسم لخته شدن

عوامل خطر مرتبط دیگری از جمله سیگار کشیدن و استفاده از قرص های ضد بارداری وجود دارد.

عدم تحرک: معمولاً وقتی بدن از حرکت باز می‌ماند، خطر لخته شدن خون افزایش می‌یابد، زیرا حرکت ماهیچه‌ها برای پمپاژ خون به سمت قلب لازم است. خون راکد در ورید مستعد لخته شدن است.

نمونه هایی از چگونگی لخته شدن خون در اثر بی حرکتی عبارتند از:

بستری شدن در بیمارستان یا بستری شدن پس از بیماری یا جراحی
سفرهای طولانی (مانند ماشین، قطار یا هواپیما)، زمانی که ممکن است ساعت‌ها بدون ایستادن برای حرکت، راه رفتن یا کشش بگذرد، و خون در رگ‌های پا جمع شود و به طور بالقوه لخته شود.
آسیب های ارتوپدی و/یا گچ گیری روی استخوان ها یا اندام های شکسته
در حال انجام تعویض مفصل زانو یا لگن
بارداری یک عامل خطر برای تشکیل لخته خون در پاها و لگن است که به دلیل جریان ناکافی خون به قلب است.
بی حرکتی به دلیل فلج ناشی از سکته مغزی یا آسیب نخاعی.

لخته شدن خون چه عوارضی دارد؟

لخته شدن خون از گردش مناسب خون جلوگیری می کند.
ترومبوز ورید عمقی پا یا بازو ممکن است باعث آسیب دائمی به خود وریدها شود و باعث تورم مداوم اندام شود (سندرم پس از فلبیت). مسئله تهدید کننده زندگی که ممکن است از لخته های سیاهرگ عمقی در بازو یا پا ایجاد شود این است که ممکن است شکسته شده و به ریه ها رفته و باعث آمبولی شوند (آمبولی ریه) و باعث مشکلاتی در عملکرد ریه و اکسیژن رسانی خون شود.
ترومبوز شریانی اغلب یک رویداد تهدید کننده زندگی یا اندام است، زیرا اندام‌ها و سلول‌ها در صورت قطع منبع اکسیژن، اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنند.

وقتی لخته خون در پا ایجاد می شود و به ریه می رود چه اتفاقی می افتد؟

لخته شدن خون ممکن است باعث ایجاد شرایط پزشکی تهدید کننده زندگی شود و ممکن است در تشخیص مورد توجه قرار گیرد.

ترومبوز وریدی عمقی (DVT) و آمبولی ریه (PE)

ترومبوز وریدی عمقی (DVT) ممکن است منجر به آمبولی ریه شود. اگر لخته خون یا ترومبوز در ورید عمقی پا یا بازو وجود داشته باشد، این پتانسیل را دارد که پاره شود (آمبولیزه شود) و از طریق وریدها به سمت قلب، و به داخل ریه جریان یابد، جایی که می تواند در شریان ریوی گیر کند. که از عملکرد ریه جلوگیری می کند. آمبولی ریه یک اورژانس پزشکی است و می تواند باعث بیماری جدی یا مرگ شود.

آمبولی یک اصطلاح پزشکی برای لخته خونی است که در جریان خون به مکان دیگری منتقل شده است. با آمبولی ریه (آمبولی ریه)، دو مسئله رخ می دهد.

جریان خون ریه ها تمام می شود و ناحیه آسیب دیده بافت ریه ممکن است دچار انفارکتوس شود یا بمیرد.
به دلیل انسداد، توانایی ریه برای تامین اکسیژن به بدن کاهش یافته و هیپوکسی (کاهش سطح اکسیژن در خون و در سراسر بدن) ممکن است رخ دهد.

حتی اگر لخته های خون وریدی آمبولیزه نشوند، ممکن است مشکلات موضعی قابل توجهی همراه با تورم و درد ایجاد کنند.

از آنجایی که اگر لخته یک ورید را مسدود کند، خون نمی‌تواند به قلب بازگردد، اندام‌ها ممکن است به طور مزمن متورم شوند و در شرایطی به نام ترومبوفلبیت مزمن عملکردشان کاهش یابد.

وقتی لخته های خون تشکیل می شوند و به قلب می روند چه اتفاقی می افتد؟

ترومبوز شریانی

ترومبوز شریانی خون رسانی به بافت ها را فراتر از انسداد متوقف می کند و سلول ها را از اکسیژن و مواد مغذی محروم می کند. این به سرعت منجر به مرگ بافت می شود. ترومبوز شریانی مکانیسمی است که باعث می شود:

حمله قلبی (زمانی که در شریان های کرونری که خون را به قلب می رسانند رخ می دهد)
سکته مغزی (زمانی که در شریان های مغز رخ می دهد)
بیماری عروق محیطی (که در شریان های پا رخ می دهد)
ایسکمی روده ایسکمیک یا مزانتریک (زمانی که در شریان هایی که خون را به روده می رسانند رخ می دهد)

فیبریلاسیون دهلیزی (AFib، AF)

در فیبریلاسیون دهلیزی (AFib، AF)، لخته‌های کوچک ممکن است در امتداد دیواره‌های دهلیز یا اتاق‌های فوقانی قلب ایجاد شوند. اگر یکی از این لخته ها پاره شود، ممکن است آمبولیزه شود یا در جریان خون به مغز برود و شریان را مسدود کند و باعث سکته شود.

شریان‌های دیگر نیز ممکن است درگیر شوند زمانی که لخته‌های خون ناشی از حضور AFib برای توقف جریان خون (آمبولیزاسیون) از جای خود خارج می‌شوند، از جمله آنهایی که خون را به روده می‌رسانند.

این می تواند باعث ایسکمی روده و مرگ بافت (نکروز بالقوه) روده شود. لخته ها همچنین می توانند بر خون رسانی به اندام ها (بازوها، انگشتان دست و پا) تأثیر بگذارند.

انواع دیگر لخته های خون

خون باید هر زمان که راکد شود لخته شود. این همچنین به این معنی است که وقتی خون از رگ های خونی نشت می کند، لخته ایجاد می شود.

مثالها عبارتند از:

با خونریزی زخم گوارشی، بیماران ممکن است خون مایع مخلوط با لخته را استفراغ کنند.
اگر زمان برای تشکیل لخته وجود داشته باشد، بیماران مبتلا به خونریزی مقعدی ممکن است لخته‌هایی با مدفوع خونی مخلوط مشاهده کنند.
گاهی اوقات بیماران مبتلا به عفونت های مجاری ادراری یا مثانه ممکن است دچار خونریزی همراه در ادرار شوند و لخته های کوچکی ایجاد شود. گاهی اوقات، این لخته‌ها ممکن است به قدری بزرگ باشند که نتوان آنها را دفع کرد و مجرای ادرار (لوله‌ ای که مثانه را تخلیه می‌کند) را مسدود می‌کند و از ادرار کردن جلوگیری می‌کند و باعث احتباس ادرار می‌شود.
خونریزی واژینال برای اکثر زنان در سال‌های باروری یک رویداد طبیعی است و گاهی اوقات خون می‌تواند در واژن جمع شده و قبل از بیرون راندن لخته ایجاد کند. اگر لخته در رحم ایجاد شود، ممکن است هنگام خروج از دهانه رحم، درد و فشار قابل توجهی ایجاد کند.

لخته های خون چگونه پیدا و تشخیص داده می شوند؟

اولین قدم برای تشخیص لخته خون، صحبت با بیمار و خانواده برای درک وضعیت است. محل لخته شدن خون و تأثیر آن بر جریان خون همان چیزی است که باعث علائم و نشانه ها می شود.

اگر لخته خون یا ترومبوز مورد توجه قرار گیرد، شرح حال ممکن است عوامل خطر یا موقعیت هایی را که ممکن است بیمار را در معرض خطر تشکیل لخته قرار دهد بررسی کند.

لخته های خون وریدی اغلب به آرامی با شروع تدریجی تورم، درد و تغییر رنگ ایجاد می شوند. علائم ترومبوز وریدی اغلب طی چند ساعت پیشرفت می کند.

ترومب های شریانی به عنوان یک رویداد حاد (شروع ناگهانی) رخ می دهد. بافت‌ها فوراً به اکسیژن نیاز دارند و از دست دادن خون وضعیتی را ایجاد می‌کند که در آن علائم بلافاصله شروع می‌شوند.

ترومب های شریانی به عنوان یک رویداد حاد رخ می دهد. بافت‌ها فوراً به اکسیژن نیاز دارند و از دست دادن خون وضعیتی را ایجاد می‌کند که در آن علائم بلافاصله شروع می‌شوند.

ممکن است علائمی قبل از انسداد حاد شریان وجود داشته باشد که ممکن است علائم هشدار دهنده ی احتمال انسداد کامل رگ خونی در آینده باشد.

بیماران مبتلا به بیماری شریان محیطی ممکن است با راه رفتن درد داشته باشند (لنگش)
یک TIA (حمله ایسکمی گذرا، سکته کوچک) که در آن علائم بدون درمان برطرف می شود، ممکن است قبل از سکته مغزی باشد.

معاینه فیزیکی می تواند به ارائه اطلاعات اضافی کمک کند که ممکن است شک لخته شدن خون را افزایش دهد.

علائم حیاتی ممکن است به تصمیم گیری در مورد اینکه بیمار چقدر پایدار است کمک کند. اینها شامل فشار خون، ضربان نبض، تعداد تنفس، دمای بدن و اشباع اکسیژن (چه درصدی از گلبول های قرمز به اکسیژن متصل هستند) می باشد.
ممکن است برای ارزیابی ضربان و ریتم قلب، مانیتورینگ قلب و الکتروکاردیوگرافی (EKG) تجویز شود.
ترومب های وریدی ممکن است باعث تورم اندام (بازو، پا) شوند. اندام ممکن است قرمز، گرم و حساس به نظر برسد. گاهی اوقات تشخیص ظاهر از سلولیت یا عفونت اندام دشوار است. اگر نگرانی در مورد آمبولی ریه وجود داشته باشد، پزشک ممکن است ریه ها را برای شنیدن صداهای غیر طبیعی ناشی از ناحیه ای از بافت ریه مورد بررسی قرار دهد.
علائم ترومبوز شریانی بسیار چشمگیرتر است. اگر پا یا بازو درگیر باشد، ممکن است به دلیل کمبود خون، بافت سفید شود. علاوه بر این، ممکن است در لمس خنک باشد و ممکن است حس و حرکت از بین برود (فلج). ممکن است بیمار از شدت درد به خود بپیچد.

ترومبوز شریانی همچنین علت حمله قلبی و سکته مغزی (حادثه عروق مغزی) و علائم مرتبط با آنها است.

چه روش ها و آزمایشی لخته شدن خون را تشخیص می دهد؟

آزمایش برای لخته شدن خون وریدی

سونوگرافی: لخته‌های خون وریدی ممکن است به روش‌های مختلفی تشخیص داده شود، اگرچه سونوگرافی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاهی اوقات، اندازه و شکل بیمار توانایی فردی که سونوگرافی را انجام می دهد برای دیدن وریدها به اندازه کافی محدود می کند.
ونوگرافی: ونوگرافی یک آزمایش جایگزین برای جستجوی لخته است. در این آزمایش، یک رادیولوژیست رنگ کنتراست را به ورید کوچکی در دست یا پا تزریق می‌کند و با استفاده از فلوروسکوپی (اشعه ایکس ویدیویی)، مشاهده می‌کند که رنگ سیاهرگ‌های اندام را در حین بازگشت به قلب پر می‌کند. بنابراین می توان ناحیه لخته یا انسداد را مشاهده کرد.
D-Dimer: گاهی از آزمایش خون برای غربالگری لخته های خون استفاده می شود. D-Dimer محصول تجزیه لخته خون است و سطح آن در جریان خون اندازه گیری می شود. D-Dimer برای یک لخته خون در یک منطقه خاص نیست و نمی تواند یک لخته خون “خوب” یا مورد نیاز (به عنوان مثال، لخته ای که پس از جراحی یا به دلیل کبودی ناشی از افتادن ایجاد می شود) را از لخته ای که باعث مشکلات پزشکی می شود تشخیص دهد. . این به عنوان یک آزمایش غربالگری در بیماران کم خطر با این انتظار که نتیجه منفی به این نتیجه برسد که نیازی به جستجوی بیشتر برای لخته شدن خون نیست استفاده می شود. پزشکان معمولاً به بیمار توصیه می کند که یک آزمایش خون مثبت احتمالاً نیاز به آزمایش های اضافی دارد. D-Dimer همچنین ممکن است در زنان باردار و بیماران مبتلا به سرطان استفاده شود.
سی تی اسکن: توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) اغلب در مواقعی که شک به آمبولی ریه زیاد است، آزمایش انتخابی است. ماده حاجب به صورت داخل وریدی تزریق می شود و رادیولوژیست می تواند تشخیص دهد که آیا لخته در رگ های ریوی وجود دارد یا خیر. ماده حاجب تزریق شده به بدن می تواند برای کلیه (ها) تحریک کننده باشد و نباید در بیمارانی که مشکل کلیه دارند استفاده شود. در بیماران مسن‌ تر، آزمایش‌های غربالگری خون (کراتینین سرم) برای بررسی عملکرد کلیه ممکن است قبل از بررسی رنگ مورد نیاز باشد. رادیولوژیست همچنین ممکن است بتواند راهنمایی کند که آیا قلب به دلیل تعداد لخته هایی که ممکن است در ریه وجود داشته باشد برای پمپاژ فشار می آورد یا خیر. هرچه لخته بیشتر باشد، قلب برای پمپاژ کردن آن سخت‌ تر کار می‌کند.
اسکن تهویه-پرفیوژن (V/Q): در مواردی، اسکن تهویه-پرفیوژن (V/Q) برای جستجوی آمبولی ریه انجام می شود. این آزمایش از مواد شیمیایی برچسب‌ دار برای شناسایی هوای استنشاقی به ریه‌ها و تطبیق آن با جریان خون در شریان‌ها استفاده می‌کند. اگر ناهماهنگی رخ دهد، به این معنی که بافت ریه ای وجود دارد که هوای خوبی دارد اما جریان خون ندارد، ممکن است نشان دهنده آمبولی ریه باشد. دقت آن کمتر از سی تی اسکن است و برای تفسیر به مهارت و تجربه رادیولوژیست نیاز دارد. اسکن VQ اغلب زمانی انجام می شود که سی تی اسکن منع مصرف داشته باشد، به عنوان مثال، آلرژی رنگی یا در بیمار مبتلا به اختلال کلیوی.

اگر لخته خون به ریه برود، این یک اورژانس پزشکی است. آزمایشات مختلفی برای جستجوی آمبولی ریه وجود دارد.

عکس‌برداری ساده از قفسه سینه لخته‌های خون را نشان نمی‌دهد، اما عکس‌برداری با اشعه ایکس ممکن است برای بررسی سایر شرایطی که می‌توانند باعث درد قفسه سینه و تنگی نفس شوند، که شایع‌ترین علائم آمبولی ریه هستند، انجام شود.

الکتروکاردیوگرام (EKG) ممکن است ناهنجاری هایی را نشان دهد که نشان دهنده آمبولی ریه است و ممکن است علل دیگر درد قفسه سینه را نشان دهد.

آزمایش برای لخته شدن خون شریانی

ترومبوز شریانی یک وضعیت اورژانسی است زیرا بافت بدون خون رسانی که اکسیژن و مواد مغذی را تحویل می دهد نمی تواند برای مدت طولانی زنده بماند و در مدت کوتاهی باعث آسیب غیرقابل برگشت شود.

هنگامی که این در دست یا پا رخ می دهد، اغلب به صورت اورژانسی با جراح مشورت می شود. ممکن است آرتریوگرافی در نظر گرفته شود، آزمایشی که در آن ماده حاجب به شریان مورد نظر تزریق می شود تا انسداد در مطالعات تصویربرداری بررسی شود.

گاهی اوقات، اگر در شریان بزرگی انسداد وجود داشته باشد، این آزمایش در اتاق عمل با این فرض انجام می‌شود که برای باز کردن رگ و بازگرداندن جریان خون به عمل جراحی نیاز است.

یک رادیولوژیست ممکن است بخشی از تیم درمان باشد تا همچنین سعی کند به طور مستقیم لخته را از بین ببرد یا لخته را با داروها حل کند.

حمله قلبی: الکتروکاردیوگرافی (EKG) ممکن است تشخیص را نهایی کند، اگرچه ممکن است از آزمایش خون برای جستجوی آنزیم‌هایی (تروپونین) که از عضله قلب تحریک‌شده به جریان خون نشت می‌کنند، استفاده شود. در حمله قلبی حاد، روش تشخیصی و درمانی انتخابی کاتتریزاسیون قلب است. یک کاتتر به داخل شریان کرونر تا سطح انسداد کشیده می شود و لخته و پلاک در دیواره شریان فشرده می شوند (آنژیوپلاستی) و یک استنت برای باز نگه داشتن شریان قرار می گیرد. اگر بیمارستان تخصصی قلب یا مرکز کاتتریزاسیون قلب در دسترس نباشد، ممکن است از داروهای لخته‌کننده (TPA، TNK) برای بازگرداندن خونرسانی به قسمت آسیب‌دیده قلب استفاده شود. کاتتریزاسیون قلب ممکن است بعدا انجام شود.
سکته مغزی حاد: آزمایش انتخابی، توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن سر برای بررسی خونریزی یا تومور به عنوان علت علائم سکته مغزی به جای لخته شدن خون در انسداد شریان است.
سایر مطالعات: سایر مطالعات سی تی سر ممکن است به راهنمایی درمان سکته مغزی کمک کند و شامل سی تی پرفیوژن برای بررسی جریان خون مغز و سی تی آنژیوگرافی (CTA) برای ترسیم آناتومی شریان ها و جستجوی هرگونه لخته حاد است که ممکن است نیاز به انجام شود. درمان شود. ممکن است MRI در نظر گرفته شود، اما این آزمایش همیشه به راحتی در دسترس نیست و همچنین زمان بیشتری برای انجام و تفسیر نیاز دارد. اگر علائم سکته به سرعت برطرف شود، تشخیص به یک حمله ایسکمیک گذرا تبدیل می‌شود (TIA، سکته کوچک)، و آزمایش‌های بیشتر ممکن است شامل سونوگرافی کاروتید برای بررسی انسداد در شریان‌های اصلی گردن و اکوکاردیوگرافی برای بررسی لخته‌های خون باشد. قلبی که ممکن است به مغز آمبولی شود و در آینده باعث آسیب دائمی سکته شود.

درمان لخته خون چیست؟ آیا بدون درمان ممکن است برطرف شود؟

بسته به محل آنها، لخته های خون ممکن است به طور تهاجمی درمان شوند یا ممکن است نیازی به مراقبت های علامتی نداشته باشند.

لخته شدن خون در وریدهای سطحی (لخته شدن خون وریدی)

ممکن است لخته در وریدهای سطحی یا عمیق ساق پا ایجاد شود.
درمان لخته خون سطحی به منظور مدیریت درد و کاهش التهاب با دارو است (به عنوان مثال، استامینوفن [تیلنول و دیگران] یا ایبوپروفن [ادویل، موترین، و غیره]).
خطر مستقر شدن و انسداد این لخته ها (آمبولیزاسیون) در ورید به دلیل آناتومی پا کم است.
وریدهای سوراخ‌ دار وریدهای سطحی را به وریدهای عمقی متصل می‌کنند و دریچه‌هایی دارند که به عنوان صافی عمل می‌کنند تا از حرکت لخته‌ها به ریه جلوگیری کنند.

رقیق کننده های خون

لخته های موجود در سیستم ورید عمقی بازو یا پا ممکن است نیاز به “رقیق شدن” خون با داروهای ضد انعقاد داشته باشند.

دستورالعمل‌های سال ۲۰۱۶ توصیه می‌کند که بیمارانی که ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا آمبولی ریه (PE) دارند، بسته به وضعیتشان با داروهای ضد انعقاد متفاوت درمان شوند.

بیماران مبتلا به DVT یا PE که سرطان فعال ندارند باید با داروهای NOACs (ضد انعقاد خوراکی جدید) درمان شوند. اینها همچنین به عنوان DOAC (ضد انعقادهای خوراکی مستقیم) شناخته می شوند.
بیماران مبتلا به DVT یا PE که سرطان فعال دارند باید با هپارین با وزن مولکولی کم (انوکساپارین [Lovenox]) درمان شوند.

ضد انعقاد خوراکی جدید (NOAC) ها با مسدود کردن عوامل در آبشار لخته شدن کار می کنند. این گزینه شامل موارد زیر است:

مهارکننده های فاکتور Xa:
apixaban (Eliquis)
ریواروکسابان (Xarelto)
ادوکسابان (Savaysa)

مهار کننده مستقیم ترومبین

دابیگاتران (پراداکسا)
هپارین

انوکساپارین (Lovenox) هپارین با وزن مولکولی کم است که ممکن است برای “رقیق” خون و ضد انعقاد خون به زیر پوست تزریق شود.

علاوه بر نشانه ای که برای درمان DVT و PE در بیماران سرطانی دارد، اغلب به عنوان یک پل درمانی برای درمان بیمار با ادوکسابان، دابیگاتران یا وارفارین استفاده می شود، زیرا این داروها برای رسیدن به سطح درمانی در بدن زمان می برد.

انوکساپارین اغلب داروی انتخابی در بیماران بارداری است که لخته‌های خونی مانند ترومبوز ورید عمقی یا آمبولی ریه ایجاد می‌کنند.

هپارین شکسته نشده به صورت داخل وریدی برای ضد انعقاد بیمار در بیمارستان استفاده می شود، به خصوص اگر بیمار به دلیل یک بیماری زمینه ای ناپایدار باشد.

وارفارین (کومادین، جانتوون)

وارفارین (Coumadin, Jantoven) یکی از انواع داروهای ضد انعقاد است که سال هاست برای درمان لخته های خون استفاده می شود.

فاکتورهای انعقادی II، VII، IX و X را مسدود می‌کند، آنهایی که به ویتامین K وابسته هستند و از نظر تاریخی به محض تشخیص DVT (ترومبوز وریدی عمقی) یا لخته خون تجویز می‌شد.

از آنجا که چند روز طول می کشد تا خون به طور موثر رقیق شود، هپارین با وزن مولکولی کم (انوکساپارین) یا هپارین معمولی برای ایجاد فوری ضد انعقاد استفاده می شود.

آمبولی ریه مشابه ترومبوز وریدی عمقی درمان می شود، اما بسته به شدت علائم، میزان تشکیل لخته و سلامت زمینه ای بیمار، ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان برای درمان و مشاهده باشد. معمولاً بیماران ناپایدار یا بالقوه ناپایدار با هپارین شکسته داخل وریدی درمان می شوند.

بیمارانی که به شدت بیمار هستند و علائم فشار یا شوک قلبی را نشان می دهند، ممکن است کاندیدای درمان ترومبولیتیک با استفاده از داروهای شناخته شده به عنوان فعال کننده های پلاسمینوژن بافتی (tPA) باشند.

فعال کننده های پلاسمینوژن بافتی (tPA) ممکن است در ورید محیطی بازو تزریق شود تا فوراً خون را رقیق کرده و به عنوان یک داروی لخته‌کننده عمل کند، یا می‌توان آن را مستقیماً از طریق کاتتری که رادیولوژیست مداخله‌ای قرار می‌دهد به داخل لخته چکه کرد.

درمان لخته خون شریانی

لخته های خون شریانی اغلب با شدت بیشتری مدیریت می شوند. ممکن است برای برداشتن لخته از طریق جراحی تلاش شود، یا ممکن است دارو مستقیماً در لخته تزریق شود تا سعی شود آن را حل کند.

آلتپلاز (اکتیواز، r-tPA) یا تنکتپلاس (TNKase) نمونه‌هایی از داروهای فعال کننده پلاسمینوژن بافتی هستند (به بالا مراجعه کنید) که ممکن است در شریان‌های محیطی برای بازگرداندن خون مورد استفاده قرار گیرند.

از همین روش برای حملات قلبی استفاده می شود. در صورت امکان، کاتتریزاسیون قلبی برای تعیین محل رگ خونی مسدود شده انجام می شود و از یک بالون برای باز کردن ناحیه مسدود شده، بازگرداندن جریان خون و قرار دادن استنت برای باز نگه داشتن آن استفاده می شود.

این یک روش حساس به زمان است و اگر بیمارستانی برای انجام اورژانس این روش در دسترس نباشد (در عرض ۶۰ تا ۹۰ دقیقه پس از علائم بیمار)، TPA یا TNK ممکن است به صورت داخل وریدی برای حل کردن ترومبوز و به حداقل رساندن آسیب قلبی استفاده شود.

در نهایت، در صورت پایدار بودن، بیمار برای کاتتریزاسیون بالقوه قلب برای ارزیابی آناتومی قلب و تصمیم گیری در مورد اینکه آیا ممکن است برای باز نگه داشتن شریان به استنت نیاز باشد یا برای بازگرداندن خونرسانی به قلب به جراحی بای پس، منتقل می شود.

اگر بیمار کاندید مناسبی برای این درمان باشد، سکته مغزی نیز با tPA درمان می شود. همچنین، در حال حاضر در برخی بیمارستان‌ها فرصت‌هایی وجود دارد که یک رادیولوژیست مداخله‌ای یا متخصص مغز و اعصاب، یک کاتتر را به شریان مسدود شده مغز وارد کند، سعی کند لخته‌ای را که باعث سکته مغزی شده است پیدا کند و آن را خارج کند.

همین استراتژی برای حملات قلبی و برخی بیماران مبتلا به لخته شدن شریان محیطی در بازو یا پا استفاده می شود.

چگونه می توانید از لخته شدن خون جلوگیری کنید؟

پیشگیری در ترومبوز یا تشکیل لخته کلیدی است.

ترومبوز شریانی

برای ترومبوز شریانی، محتمل‌ ترین رویداد تسریع‌کننده، پارگی پلاک با تشکیل لخته در شریان است.
به حداقل رساندن خطر بیماری عروقی نیازمند توجه مادام العمر به عوامل خطری است که منجر به تشکیل پلاک و “سخت شدن” شریان ها می شود.
کنترل فشار خون و کلسترول، مدیریت دیابت و پرهیز از سیگار، خطر ابتلا به بیماری های شریانی را به حداقل می رساند.
اگرچه سابقه خانوادگی یک عامل خطر مهم است، اما اگر سابقه خانوادگی حمله قلبی یا سکته اولیه وجود داشته باشد، باید نسبت به سایر عوامل خطر هشیارتر بود.

ترومبوز سیاهرگی عمقی

عامل خطر اصلی برای خطرات ترومبوز ورید عمقی بی حرکتی است. حرکت منظم در اطراف بسیار مهم است تا خون بتواند در سیستم وریدی گردش کند. در سفرهای طولانی توصیه می شود هر چند ساعت یکبار از ماشین پیاده شوید یا در هواپیما به طور معمول بلند شوید و حرکات کششی انجام دهید.

پزشکان و پرستاران سخت کار می کنند تا افراد را پس از عمل جراحی یا زمانی که برای شرایط پزشکی در بیمارستان بستری هستند، به حرکت درآورند.

هپارین با وزن مولکولی کم به نام انوکساپارین (Lovenox) نیز می تواند در دوزهای پایین برای جلوگیری از تشکیل لخته استفاده شود. به بیماران اغلب جوراب های تنگ داده می شود تا خون را از پاها بازگرداند و از تجمع خون جلوگیری کند.

در بیمارانی که تعویض مفصل ران یا زانو انجام داده اند، ضد انعقاد با NOAC ممکن است مناسب باشد.

در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، ضد انعقاد ممکن است بسته به شرایط زمینه ای بیمار، وضعیت بالینی و عوامل خطر سکته مغزی مناسب باشد. با استفاده از سیستم امتیازدهی CHA2DS2-VASc، خطر سکته مغزی در فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است محاسبه و با بیمار بحث شود. این سیستم عوامل مختلفی را برای تعیین خطر بیمار در نظر می گیرد، از جمله:

سن بر حسب سال
جنسیت
سابقه نارسایی احتقانی قلب (CHF).
سابقه فشار خون بالا
سکته مغزی / TIA / سابقه لخته خون
سابقه بیماری عروقی
دیابت

ضد انعقاد با NOAC یا وارفارین ممکن است در موارد بالا مناسب باشد.

کدام پزشک لخته های خون را درمان می کند؟

بسته به نوع و محل دقیق لخته، متخصصان مختلفی ممکن است در مراقبت از بیمار مبتلا به لخته، از تشخیص گرفته تا درمان و پیشگیری، درگیر شوند.

اینها ممکن است شامل متخصصان داخلی، متخصصان پزشکی خانواده، پزشکان اورژانس، رادیولوژیست های مداخله ای، جراحان، متخصصین قلب، جراحان قلب و عروق، متخصصان مغز و اعصاب و متخصصان مراقبت های ویژه باشد.

نکاتی که در مورد لخته شدن خون باید بدانید

لخته خون یک توده ژل مانند است که توسط پلاکت ها و فیبرین در خون برای توقف خونریزی تشکیل می شود.
یک لخته خون برای ترمیم آسیب به رگ خونی، شریان یا سیاهرگ، تشکیل می شود.
هنگامی که لخته های خون به طور نامناسب در داخل یک شریان یا ورید تشکیل می شوند، ممکن است مشکلات قابل توجهی ایجاد کنند زیرا جریان خون از لخته کاهش می یابد.
عوامل خطر و بیماری های زیادی وجود دارد که می تواند منجر به تشکیل لخته خون شود.
عوامل خطر تشکیل لخته خون در ورید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بی حرکتی طولانی مدت (مانند سواری طولانی با ماشین یا هواپیما)
- سیگار کشیدن
- برخی داروها، از جمله قرص های ضد بارداری
- جراحی، به ویژه روش های ارتوپدی زمانی که گچ گیری یا اسپلینت گذاشته می شود و بیمار بی حرکت است.
- اختلالات ارثی انعقاد خون
عوامل خطر تشکیل لخته خون در شریان ها عبارتند از:
- مشکلات قلبی، از جمله فیبریلاسیون دهلیزی، اختلال در ریتم قلب
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- دیابت
- تروما یا آسیب موضعی (از جمله جراحی یا ابزارهای داخل عروقی)
علائم لخته شدن خون به محل آنها در بدن بستگی دارد. برخی از لخته های خون هیچ علامتی ایجاد نمی کنند تا زمانی که پاره شوند یا از جای خود خارج شوند و از طریق سیستم گردش خون به نقاط دیگر حرکت کنند.
علائم لخته شدن خون در نقاط خاص بدن عبارتند از:
- علائم لخته شدن خون در پاها (ترومبوز ورید عمقی یا DVT) درد، قرمزی و تورم است.
- علائم لخته خون شریانی در اندام (پا یا بازو) شامل درد، رنگ پریده، بی حسی، از دست دادن احساس و خنکی در لمس است.
- علائم لخته شدن خون در ریه (آمبولی ریوی یا PE) شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس، غش و نبض و تنفس سریع است.
- علائم سکته مغزی (لخته شدن خون در شریان مغز) شامل از دست دادن احتمالی گفتار، بینایی، سرگیجه عمیق و ضعف در یک طرف بدن است.
- علائم حمله قلبی (لخته شدن خون در عروق کرونر) درد قفسه سینه، تنگی نفس، حالت تهوع، سوء هاضمه و تعریق است. زنان، افراد مبتلا به دیابت و افراد مسن ممکن است علائم غیر اختصاصی دیگری را تجربه کنند.
- علائم ایسکمی مزانتریک (لخته شدن خون به سرخرگی که روده را تامین می کند) شامل درد شکمی، حالت تهوع، نفخ و وجود خون در مدفوع است.
تشخیص لخته خون با شرح حال و معاینه فیزیکی پیشنهاد می شود و اغلب با آزمایش تصویربرداری تایید می شود. بسته به محل لخته خون و علت آن، درمان ممکن است به جراحی، داروهای ضد انعقاد یا ترکیبی از این دو نیاز داشته باشد.
پیشگیری از لخته شدن خون شامل توجه به عوامل خطر بیماری عروقی و شامل اجتناب از سیگار و کنترل مادام العمر فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت است.
عوارض جدی و حتی تهدید کننده زندگی ممکن است از لخته شدن خون ناشی شود، و افراد اگر فکر می کنند ممکن است لخته خون داشته باشند، باید به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشند، به خصوص اگر علائم و نشانه های حمله قلبی یا سکته مغزی رخ دهد.