بررسی کامل تشنج، غش کردن و انواع آن

فهرست مطالب

تشنج یک رویداد پزشکی است که در آن اختلالی در فعالیت سلول‌های عصبی در مغز ایجاد می‌شود که منجر به انقباضات و اسپاسم عضلانی غیرارادی می‌شود. این امر باعث حرکات ناگهانی، شدید و نامنظم بدن می شود. توجه به این نکته ضروری است که تشنج با تشنج یکسان نیست، اگرچه می تواند نشانه ای از انواع مختلف تشنج باشد.

تشنج می تواند با شرایط پزشکی مختلفی مانند صرع، آسیب های سر، تب شدید، عفونت های التهابی مغز، قرار گرفتن در معرض سموم و برخی داروها همراه باشد (منبع مطلب). برای تعیین علت تشنج، اغلب نیاز به تخصص یک پزشک متخصص در نورولوژی یا بیماری های عفونی است. پس از شناسایی علت، می توان درمان مناسب را ارائه داد.

این مقاله اطلاعاتی در مورد انواع مختلف تشنج، علائم و علل احتمالی آن ارائه می دهد. همچنین روند تشخیص و درمان تشنج را مورد بحث قرار می دهد.

غش کردن هایی که باعث تشنج می شوند

تشنج یک اصطلاح گسترده برای توصیف انقباضات کنترل نشده عضلانی است. دلایل تشنج می تواند بسیار متفاوت باشد، اما همه آنها شامل فعالیت غیرطبیعی سلول های عصبی در مغز هستند.

هنگامی که نیروهای تحریک کننده در مغز بیش از حد قوی می شوند یا نیروهای بازدارنده مانع می شوند، سیگنال های عصبی می توانند آشفته شوند و منجر به تشنج شوند. محل فعالیت عصبی غیر طبیعی در مغز میزان و شدت تشنج را تعیین می کند.

تشنج یکی از علائم بارز انواع خاصی از تشنج است. علاوه بر این، تشنج می تواند توسط مواد نوروتوکسیک ایجاد شود که می تواند در پاسخ به بیماری ها یا برخی داروها ایجاد شود.

۱. تشنج صرع

تشنج های صرع با اختلالات الکتریکی در مغز مشخص می شوند. همه با تشنج همراه نیستند. مواردی که عبارتند از (منبع مطلب):

تشنج تونیک-کلونیک عمومی: همچنین به عنوان تشنج گراند مال شناخته می شود که با سفت شدن در مرحله تونیک و تکان شدید در مرحله کلونیک مشخص می شود.
تشنج‌های میوکلونیک: با تکان‌های پراکنده و مختصر، معمولاً در هر دو طرف بدن مشخص می‌شود.
تشنج تونیک: فقط شامل سفت شدن است
تشنج کلونیک: فقط شامل لرزش و اسپاسم است
تشنج آتونیک: اغلب با یک بیماری میوکلونیک قبل از از بین رفتن ناگهانی کنترل عضلانی شروع می شود
تشنج جزئی ساده: گاهی اوقات می تواند باعث تکان خوردن، سفتی، سفتی عضلات، اسپاسم و چرخش سر شود.
تشنج های جزئی با تعمیم ثانویه: اغلب با تشنج های تونیک-کلونیک همراه است

۲. تشنج ناشی از تب

تشنج ناشی از تب در نتیجه تب بالا رخ می دهد و بیشتر در کودکان بین ۶ ماه تا ۵ سال تجربه می شود. این تشنج ها معمولا در روز اول تب اتفاق می افتد و برای مدت کوتاهی چند دقیقه طول می کشد. علائم تشنج ناشی از تب شامل لرزش شدید، سفت شدن بدن، و گاهی اوقات، از دست دادن ناگهانی هوشیاری است (منبع مطلب).

اگرچه تشنج های ناشی از تب می توانند نگران کننده باشند، اما معمولاً بی ضرر هستند. با این حال، اگر تشنج ناشی از تب بیش از ۱۰ دقیقه طول بکشد یا به طور مکرر رخ دهد، مهم است که به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید.

۳. تشنج غیر صرع

تشنج های غیر صرعی در دسته وسیعی از شرایط قرار می گیرند که ناشی از فعالیت الکتریکی غیرعادی در مغز نیستند. برخی از تشنج های غیر صرعی ممکن است منشأ روانی داشته باشند که به عنوان تشنج روان زا شناخته می شوند.

برخی دیگر ممکن است به دلیل عفونت‌هایی رخ دهند که باعث تورم مغز و ترشح سموم می‌شوند و سیگنال‌های الکتریکی طبیعی را مختل می‌کنند. علاوه بر این، تشنج‌های غیرصرعی نیز می‌توانند در نتیجه آسیب‌های مغزی باشند، اما اگر تنها یک مورد وجود داشته باشد، صرع محسوب نمی‌شوند.

از جمله علل تشنج های غیر صرعی عبارتند از (منبع مطلب):

ضربه مغزی
آنسفالیت (التهاب مغز)
مننژیت (التهاب غشای اطراف مغز و نخاع)
سپسیس (پاسخ شدید بدن به عفونت)
تومور مغزی
سکته
کتواسیدوز دیابتی
گرمازدگی
عدم تعادل شدید الکترولیت (اغلب در افراد مبتلا به بیماری کلیوی دیده می شود)
نارسایی حاد کلیه
بیماری سلیاک کودکان

۴. تشنج ناشی از دارو

تشنج می تواند در نتیجه مصرف برخی داروها رخ دهد که باعث افزایش ناگهانی مواد شیمیایی که مغز را بیش از حد تحریک می کنند یا کاهش ناگهانی مواد شیمیایی تنظیم کننده فعالیت الکتریکی در مغز می شود.

معمولاً تشنج های ناشی از دارو با داروهای ضد افسردگی مانند ولبوترین (بوپروپیون) و رمرون (میرتازاپین)، محرک هایی مانند کوکائین و مت آمفتامین، آنتی هیستامین هایی مانند بنادریل (دیفن هیدرامین)، مسکن هایی مانند ترامادول همراه است. ایزونیازید (آنتی بیوتیک).

علاوه بر تشنج های ناشی از دارو، تشنج و تشنج نیز می تواند ناشی از مصرف بیش از حد دارو، مسمومیت با الکل، و ترک موادی مانند باربیتورات ها، بنزودیازپین ها، الکل یا گلوکوکورتیکوئیدها باشد. این تشنج ها گاهی اوقات می توانند شدید باشند.

علائم تشنج

معمولاً تشخیص اینکه کسی تشنج دارد آسان است. این اپیزود می‌تواند کل بدن را درگیر کند یا در یک قسمت خاص مانند یک بازو یا پا متمرکز شود. مدت زمان تشنج می تواند متفاوت باشد، از چند ثانیه تا یک دوره زمانی طولانی، که خطر آسیب را افزایش می دهد.

با این حال، ظاهر تشنج بسته به علت زمینه‌ای و ناحیه خاصی از مغز که تحت تأثیر قرار گرفته است، می‌تواند متفاوت باشد. از جمله ویژگی های احتمالی تشنج عبارتند از:

اسپاسم یا تکان های غیر ارادی
لرزش ناگهانی تمام بدن
سفتی کل بدن
یک فک فشرده
گیجی
آب دهان
از دست دادن کنترل روده یا مثانه
توقف موقتی در تنفس
از دست دادن تقریباً یا کامل هوشیاری یا خاموشی مختصر

تشنج را نباید با لرزش، که به عنوان لرزش غیرقابل کنترلی که ممکن است ناشی از هر چیزی از نوشیدن بیش از حد کافئین گرفته تا بیماری پارکینسون باشد، اشتباه گرفت.

تشخیص علت تشنج

تشخیص علت تشنج شامل چندین مرحله است. در ابتدا، پزشک سابقه پزشکی فرد را جمع آوری می کند و علائم همراه را ارزیابی می کند. پس از آن یک معاینه فیزیکی، با تمرکز بر علل یا شرایط عصبی بالقوه که می‌توانند باعث فعالیت غیرطبیعی مغز شوند، انجام می‌شود.

۱. معاینه عصبی

یک معاینه عصبی انجام می شود که شامل تست های مختلف در مطب برای ارزیابی وضعیت ذهنی، عملکرد حرکتی، تعادل، هماهنگی، رفلکس ها و پاسخ های حسی است. در این معاینه از ابزارهایی مانند نور قلمی یا چکش رفلکس استفاده می شود و دردناک نیست.

الکتروانسفالوگرام (EEG)

برای بررسی بیشتر احتمال اختلال عصبی، پزشک ممکن است نوار مغزی (EEG) را تجویز کند. این آزمایش غیر تهاجمی شامل قرار دادن الکترود روی سر برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی مغز است. در برخی موارد، یک شب اقامت در بیمارستان ممکن است برای ثبت یک قسمت تشنجی در طول EEG لازم باشد. برخی الگوهای غیرطبیعی مغز که از طریق نوار مغزی تشخیص داده می شوند، می توانند نشانه هایی از شرایطی مانند صرع، آسیب مغزی، تومور مغزی یا سایر اختلالات عصبی را ارائه دهند.

۲. آزمایش خون و آزمایشگاه

برای شناسایی علل احتمالی تشنج، آزمایش خون ممکن است برای بررسی نشانه های عفونت، عدم تعادل در الکترولیت ها و نشانگرهای عمومی التهاب انجام شود. علاوه بر این، ممکن است یک گزارش سم شناسی دارویی درخواست شود.

اگر مشکوک به صرع باشد، ممکن است آزمایش خون برای اندازه گیری هورمون پرولاکتین تجویز شود. این آزمایش به تعیین اینکه آیا اپیزودهای تشنجی نتیجه صرع است یا اختلال دیگری کمک می کند (منبع مطلب).

در مواردی که مشکوک به مننژیت باشد، ممکن است پونکسیون کمری انجام شود. این روش شامل وارد کردن یک سوزن در قسمت تحتانی ستون فقرات برای جمع آوری نمونه مایع مغزی نخاعی است. تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی مایع می تواند وجود عفونت را نشان دهد (منبع مطلب).

۳. مطالعات تصویربرداری

مطالعات تصویربرداری می‌تواند شواهدی از ضایعات یا تومورهای مغزی و همچنین علائم خونریزی، لخته‌ها یا افیوژن ساب دورال (انباشتگی غیرطبیعی مایع در جمجمه) را بررسی کند. انتخاب مطالعه به علت مشکوک بستگی دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد (منبع مطلب):

توموگرافی کامپیوتری (CT) : از اشعه ایکس برای به دست آوردن تصاویر مقطعی از مغز استفاده می کند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) : از آهنرباهای قدرتمند و امواج رادیویی برای ایجاد تصویری دقیق از مغز استفاده می کند.
توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) : مواد رادیواکتیو با دوز پایین به داخل ورید تزریق می‌شوند تا ناهنجاری‌های متابولیکی که حاکی از سرطان هستند را شناسایی کنند.

۴. تشخیص های افتراقی

همچنین ممکن است پزشک بخواهد دلایلی را که در آنها تشنج ذاتاً با اختلال عملکرد عصبی مرتبط نیست را رد کند، مخصوصاً اگر اولین دوره تشنجی باشد. مثالها عبارتند از:

سندرم تورت
تکان های میوکلونیک (تکان عضلانی ناگهانی که به بیماری مربوط نمی شود)
میگرن
حملات ترس (حملات پانیک)
اپیزودهای روان پریشی
سندرم پای بی قرار
بیماری آلزایمر زودرس
واکنش های دیستونیک حاد (یک عارضه جانبی دارویی مربوط به برخی داروهای ضد روان پریشی)
زوال عقل مرتبط با افزایش سن

درمان تشنج

درمان اولیه تشنج بر تثبیت فرد حتی قبل از شناسایی علت خاص تشنج متمرکز است. پس از مشخص شدن علت، می توان تشخیص و درمان مناسب را بر اساس آن ارائه کرد.

برای مثال، اگر علت اصلی عفونت، ضربه به سر یا بحران دیابت باشد، درمان برای رسیدگی به آن شرایط خاص طراحی می شود. بستری شدن در بیمارستان ممکن است ضروری باشد و مدت درمان می تواند از یک ویزیت تا مراقبت های مداوم و گسترده متفاوت باشد.

در مواردی که داروها مسئول تشنج هستند، تنظیم درمان یا دوز ممکن است برای جلوگیری از حملات بعدی کافی باشد. برای افرادی که به دلیل مصرف غیرقانونی مواد مخدر دچار تشنج می شوند، درمان سوء مصرف مواد احتمالاً مفید خواهد بود.

صرع معمولاً با داروهای ضد صرع (AEDs) مانند توپاماکس (توپیرامات)، تگرتول (کاربامازپین)، لامیکتال (لاموتریژین) یا دیلانتین (فنی توئین) کنترل می شود. گزینه های درمانی اضافی ممکن است شامل رژیم غذایی کتوژنیک، تحریک عصبی پاسخگو (شامل ایمپلنت الکتریکی در مغز) یا مداخلات جراحی مانند قطع ساب پیال باشد (منبع مطلب).

اگر کسی تشنج داشت چه باید کرد؟

در بیشتر موارد، تشنج ها اورژانسی محسوب نمی شوند. اگر شاهد تشنج شدید، اولین قدم اطمینان از ایمنی فرد است. هر گونه اجسام تیز یا سخت را از محیط اطراف خود بردارید و از ازدحام دیگران جلوگیری کنید.

حمایت از فرد در طول تشنج شامل حفظ رفتار آرام و ماندن در کنار او تا زمانی است که به هوش بیاید. پس از پایان تشنج، به آنها کمک کنید تا به مکانی امن برسند و توضیحی در مورد آنچه رخ داده است ارائه دهید. مهم است که اطمینان حاصل شود که آنها وسیله ایمن برای رسیدن به خانه دارند.

هرگز سعی نکنید چیزی را در دهان فردی که دچار تشنج شده است قرار دهید یا آنها را مهار نکنید. در عوض، آنها را به آرامی به یک طرف بچرخانید تا مجاری تنفسی آنها تمیز بماند و در صورت استفراغ از خفگی جلوگیری شود (منبع مطلب).

چه زمانی تشنج اورژانسی است؟

با اورژانس در موارد زیر تماس بگیرید:

این اولین تشنج فرد است
تشنج بیش از ۵ دقیقه طول می کشد
فرد پس از بهبودی از تشنج اول دچار تشنج دوم می شود
فرد در حین تشنج به خود آسیب می رساند
فرد هنگام تشنج در آب است
فرد دارای شرایط پزشکی مانند دیابت یا باردار است
فرد دچار مشکل تنفسی می شود
فرد از خواب بیدار نمی شود

در صورت امکان، توصیه می شود مدت زمان تشنج را یادداشت کنید تا تیم فوریت های پزشکی به طور دقیق مطلع شوند. ارائه اطلاعات اضافی مانند داروهای مصرف شده یا علائم قبلی می تواند به تیم پزشکی در شناسایی علت تشنج و تعیین درمان مناسب کمک کند. هر چه جزئیات بیشتری بتوانید ارائه دهید، تیم پزشکی مجهزتر برای رسیدگی موثر به وضعیت خواهد بود.

کلام پایانی

اگرچه تشنج می تواند هشدار دهنده باشد، اما می توان آنها را به دلایل مختلفی نسبت داد که برخی از آنها ممکن است شدید نباشند. به عنوان علامتی که نشان دهنده یک بیماری زمینه ای است، تشنج معمولاً پس از شناسایی و رفع علت اصلی فروکش می کند. بنابراین، مهم است که تشنج را نادیده نگیرید، حتی اگر به نظر خفیف باشد.
در موارد خاص، تشنج ممکن است نشان دهنده یک بیماری تشخیص داده نشده باشد یا یک عارضه جانبی دارویی باشد که می تواند اصلاح یا قطع شود. اگر صرع درگیر باشد، تشخیص زودهنگام برای دریافت درمان مناسب و کاهش احتمال اپیزودهای بعدی ضروری است.