مدیریت، علائم و درمان کولیت اولسراتی سمت چپ

کولیت اولسراتیو سمت چپ (UC) نوع خاصی از بیماری التهابی روده (IBD) است که روده بزرگ، به ویژه سمت چپ کولون، که شامل راست روده است و تا خم شدن طحال، خم شدن روده بزرگ، گسترش می‌یابد را درگیر می‌کند. نزدیک طحال بر خلاف سایر اشکال کولیت اولسراتیو، مانند پروکتیت و پانکولیت، کولیت سمت چپ با التهابی مشخص می شود که کل روده بزرگ را درگیر نمی کند. این بیماری با علائمی مانند درد شکم و رکتوم، اجابت مزاج مکرر و فوری و دفع مدفوع شل یا خونی مشخص می شود. علت دقیق کولیت اولسراتیو سمت چپ همچنان نامشخص است، اگرچه اعتقاد بر این است که به یک تعامل پیچیده از عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی مربوط می شود. هدف این مقاله ارائه یک درک عمیق از این بیماری، از جمله علائم، تشخیص و گزینه های درمانی آن است.

آشنایی با کولیت اولسراتیو

کولیت اولسراتیو (UC) یک بیماری التهابی روده است که منجر به التهاب مزمن در روده بزرگ یا مخاط کولون می شود. این بیماری با ایجاد زخم یا زخم در پوشش روده بزرگ مشخص می شود که منجر به علائمی مانند درد شکم، اسهال و خونریزی مقعدی می شود. کولیت اولسراتیو (UC) در درجه اول روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می دهد و بسته به وسعت ناحیه آسیب دیده می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.

در کولیت اولسراتیو (UC) سمت چپ، التهاب به راست روده و سمت چپ روده بزرگ محدود می شود و تا خم شدن طحال گسترش می یابد. این بیماری که به عنوان کولیت اولسراتیو دیستال نیز شناخته می شود، کمتر از پانکولیت است که کل روده بزرگ را درگیر می کند.

علائم

علامت اولیه کولیت اولسراتیو سمت چپ حرکات مکرر و اغلب دردناک روده است. مدفوع ممکن است حاوی مخاط یا خون باشد. بیماران همچنین ممکن است اضطرار برای اجابت مزاج و احساس تخلیه ناقص را تجربه کنند. درد مقعدی به خصوص در هنگام اجابت مزاج شایع است. علائم دیگر عبارتند از:

1. درد شکم: بیماران ممکن است به دلیل التهاب و اسپاسم عضلانی در ناحیه آسیب دیده، گرفتگی، ناراحتی یا حساسیت در ناحیه سمت چپ پایین شکم را تجربه کنند. درد می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و ممکن است مداوم یا متناوب باشد.
2. اسهال: اجابت مزاج مکرر و آبکی در صورت عدم درمان می تواند منجر به کم آبی و سوء تغذیه شود.
3. وجود خون در مدفوع: ممکن است مقادیر کمی خون قرمز روشن یا تیره در مدفوع مشاهده شود که نشان دهنده آسیب به رکتوم و پوشش روده بزرگ است. در برخی موارد، خونریزی ممکن است شدید باشد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
4. تب: دمای بالای بدن ممکن است نشان دهنده وجود عفونت یا التهاب گسترده تر باشد.
5. کاهش وزن: نیاز مداوم به دفع مدفوع و سوء تغذیه به دلیل جذب ضعیف مواد مغذی می تواند باعث کاهش وزن قابل توجه شود.
6. اسپاسم رکتوم: اسپاسم می تواند منجر به احساس تخلیه ناقص روده و فوریت شود که می تواند این بیماری را بیشتر تشدید کند.

کولیت اولسراتیو سمت چپ علائم بسیاری را با سایر اشکال کولیت اولسراتیو مشترک دارد، اما تمایز اولیه در محل التهاب است. اگر التهاب گسترده تر باشد و کل روده بزرگ را تحت تاثیر قرار دهد، علائم ممکن است بدتر شود و منجر به عوارض سیستمیک مانند کم خونی، درد مفاصل و خستگی شود.

علل و عوامل خطر

علت دقیق کولیت اولسراتیو ناشناخته باقی مانده است. با این حال، اعتقاد بر این است که این یک وضعیت خودایمنی است، که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های سالم دستگاه گوارش حمله می کند و باعث ایجاد یک پاسخ التهابی می شود. گمان می رود عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و ناهنجاری های موجود در میکروبیوم روده در ایجاد آن نقش داشته باشند (منبع مطلب). برخی محرک‌ها ممکن است علائم را بدتر کنند، از جمله استرس، برخی داروها و عفونت‌ها. عوامل خطر برای ایجاد کولیت اولسراتیو عبارتند از:

1. سابقه خانوادگی: داشتن یک خویشاوند نزدیک مبتلا به کولیت اولسراتیو (UC) احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
2. سن: کولیت اولسراتیو (UC) می تواند در هر سنی ایجاد شود، اما شایع ترین آن بین ۱۵ تا ۳۰ سالگی و دوباره بعد از ۶۰ سالگی است.
3. قومیت: افراد یهودی تبار اشکنازی و آنهایی که اصل و نسب اروپایی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به کولیت اولسراتیو (UC) هستند.
4. سیگار کشیدن : سیگار کشیدن خطر ابتلا به کولیت اولسراتیو (UC) را به ویژه در بزرگسالان جوان افزایش می دهد.
5. رژیم غذایی: رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر می تواند علائم را تشدید کند.

تشخیص

برای تشخیص کولیت اولسراتیو سمت چپ، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی معمولاً یک معاینه جامع از جمله معاینه فیزیکی، ارزیابی سابقه پزشکی، آزمایش خون، آزمایش مدفوع و تکنیک های تصویربرداری انجام می دهند. کولونوسکوپی رایج‌ترین روش تشخیصی است که در آن یک لوله انعطاف‌پذیر همراه با دوربین برای بررسی پوشش داخلی روده بزرگ وارد رکتوم می‌شود. در طول عمل، پزشک به دنبال علائم التهاب مانند:

• سرخی
• تورم (ادم)
• زخم ها
• آتروفی (بدتر شدن عملکرد)
• خون ریزی

اگر التهاب در خم شدن طحال متوقف شود، تشخیص به عنوان کولیت اولسراتیو سمت چپ تایید می شود. سایر بیماری ها مانند بیماری کرون، سندرم روده تحریک پذیر و کولیت ایسکمیک می توانند با علائم مشابه ظاهر شوند. پزشک شما همچنین ممکن است بیوپسی را برای تجزیه و تحلیل نمونه های بافتی برای رد سایر شرایط در نظر بگیرد.

رویکردهای درمانی

هدف درمان کولیت اولسراتیو سمت چپ، مدیریت علائم، کاهش التهاب و جلوگیری از عوارض است. بسته به شدت بیماری، برنامه درمانی می تواند متفاوت باشد. موارد زیر رویکردهای رایج هستند:

• ۵-داروهای ASA: داروهای ۵-آمینوسالیسیلیک اسید (۵-ASA) که به نام مسالامین نیز شناخته می شود، به کاهش التهاب در روده کمک می کند. آنها به اشکال مختلف مانند قرص های خوراکی، شیاف های موضعی و تنقیه وجود دارند. درمان های موضعی اغلب برای کولیت سمت چپ ترجیح داده می شود تا از تحویل موثر به ناحیه آسیب دیده اطمینان حاصل شود. این داروها با مهار تولید مواد التهابی در روده بزرگ عمل می کنند.
• کورتیکواستروئیدها: اگر درمان با ۵-ASA بی اثر باشد، کورتیکواستروئیدهای خوراکی مانند پردنیزون یا هیدروکورتیزون برای کاهش التهاب تجویز می شوند. با این حال، آنها باید فقط برای تسکین کوتاه مدت به دلیل عوارض جانبی بالقوه آنها مانند افزایش وزن، نوسانات خلقی و کاهش تراکم استخوان استفاده شوند.
• داروهای بیولوژیک: اگر شرایط به سایر درمان‌ها پاسخ ندهد، پزشک ممکن است داروهای بیولوژیکی را تجویز کند که پروتئین‌های خاص سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهند که در التهاب نقش دارند. به عنوان مثال می توان به اینفلیکسیماب (رمیکید) و ودولیسوماب (Entyvio) اشاره کرد. این داروها در صورت استفاده طولانی مدت می توانند از عودهای بعدی جلوگیری کنند.
• تعدیل کننده های ایمنی: تعدیل کننده های ایمنی مانند متوترکسات یا تیوپورین ها را می توان با درمان های دیگر ترکیب کرد تا فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی را سرکوب کرده و خطر شعله ور شدن مکرر را کاهش دهد. با این حال، آنها می توانند احتمال عفونت را افزایش دهند و نیاز به نظارت دقیق دارند.
• مهارکننده‌های JAK: مهارکننده‌های ژانوس کیناز (JAK)، مانند توفاسیتینیب (Xeljanz) و آپاداسیتینیب ( Rinvoq )، داروهای نسبتا جدیدی هستند که مسیرهای التهابی را در بدن مسدود می‌کنند. آنها برای درمان UC متوسط تا شدید تایید شده اند و می توانند موثرتر از تیوپورین ها باشند و سریعتر و با عوارض جانبی کمتر عمل کنند.
• جراحی: در موارد شدید، ممکن است جراحی برای برداشتن قسمت آسیب دیده روده بزرگ ضروری باشد. این معمولا زمانی توصیه می شود که خونریزی غیر قابل کنترل شود یا سوراخ هایی در روده بزرگ ایجاد شود.

• اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی: اجتناب از غذاهای محرک، حفظ یک رژیم غذایی متعادل و تمرین مدیریت استرس می تواند به مدیریت علائم کولیت اولسراتیو (UC) کمک کند. با این حال، این روش ها این بیماری را درمان نمی کنند، اما می توانند کیفیت زندگی را بهبود بخشند.

درمان های طبیعی

اگرچه شواهد علمی محدودی برای حمایت از استفاده از داروهای طبیعی وجود دارد، برخی از افراد از طریق درمان های مکمل تسکین می یابند. پروبیوتیک ها، طب سوزنی، و گیاهانی مانند زردچوبه و جینسینگ در مدیریت علائم کولیت اولسراتیو (UC) موثر بوده اند. برای اطمینان از ایمنی و سازگاری با سایر داروها، قبل از گنجاندن آنها در برنامه درمانی خود با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.

عوارض

کولیت اولسراتیو سمت چپ در صورت عدم درمان یا مدیریت ناکافی می تواند منجر به عوارضی شود، مانند:

1. مگاکولون سمی: التهاب شدید می تواند منجر به متسع و متسع شدن روده بزرگ شود و خطر سوراخ شدن را افزایش دهد.
2. سرطان کولورکتال: کولیت اولسراتیو (UC) طولانی مدت خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش می دهد، به خصوص با بیماری گسترده.
3. کم خونی: از دست دادن خون مزمن می تواند منجر به کم خونی ناشی از فقر آهن شود و نیاز به مکمل آهن و تزریق خون منظم داشته باشد.
4. پوکی استخوان: استفاده از کورتیکواستروئیدها می تواند منجر به از دست دادن استخوان و کاهش تراکم استخوان شود و خطر شکستگی را افزایش دهد.

پیش بینی

با درمان مناسب، اکثر افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو سمت چپ می توانند زندگی نسبتاً طبیعی داشته باشند. با این حال، این وضعیت اغلب نیاز به مدیریت طولانی مدت دارد و خطر عوارض همچنان باقی است. پیگیری منظم و رعایت برنامه درمانی برای حفظ بهبودی و جلوگیری از عوارض جدی بسیار مهم است.

زندگی با کولیت اولسراتیو سمت چپ

زندگی با کولیت اولسراتیو سمت چپ می تواند چالش برانگیز باشد، اما با رویکرد صحیح، بیماران می توانند علائم را مدیریت کرده و کیفیت زندگی خوبی را حفظ کنند. در اینجا چند نکته برای مدیریت این وضعیت وجود دارد:

• حفظ یک رژیم غذایی متعادل: یک رژیم غذایی کامل و غنی از فیبر و پروتئین های بدون چربی برای حمایت از سلامت کلی و جلوگیری از سوء تغذیه داشته باشید. از غذاهای محرک مانند غذاهای تند یا پرچرب خودداری کنید.
• هیدراته بمانید: برای جایگزینی مایعات از دست رفته به دلیل اسهال و حفظ عملکرد طبیعی روده، مقدار زیادی آب بنوشید.
• استرس را مدیریت کنید: استرس می تواند علائم UC را بدتر کند. تکنیک های کاهش استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا درمان شناختی رفتاری را برای کمک به مدیریت سطوح استرس تمرین کنید.
• علائم را زیر نظر بگیرید: حرکات روده، دفعات دفع آن و ثبات را دنبال کنید تا علائم اولیه شعله ور شدن را شناسایی کنید.
• به برنامه درمانی پایبند باشید: داروهای تجویز شده را دنبال کنید و در معاینات منظم شرکت کنید تا از عوارض جلوگیری کنید و مطمئن شوید که وضعیت قابل کنترل است.

کلام پایانی

• کولیت اولسراتیو سمت چپ نوعی بیماری التهابی روده است که رکتوم و سمت چپ روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می دهد. این علائم با سایر اشکال کولیت اولسراتیو (UC) مشترک است، اما دارای ویژگی های منحصر به فرد، از جمله علائم کمتر شدید و پیش آگهی بهتر از پانکولیت است. درمان معمولاً شامل داروهایی برای مدیریت التهاب و جلوگیری از عوارض است. یک رویکرد جامع، از جمله اصلاح شیوه زندگی و درمان های طبیعی، می تواند به مدیریت شرایط و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند.
• همکاری نزدیک با یک پزشک برای ایجاد یک برنامه درمانی مؤثر و شخصی برای کاهش تأثیر این بیماری بر زندگی روزمره ضروری است. تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع برای مدیریت موثر و کاهش خطر عوارض بسیار مهم است. در حالی که کولیت اولسراتیو (UC) قابل درمان نیست، می توان آن را با درمان مناسب و استراتژی های خودمراقبتی مدیریت کرد.
• معاینات منظم و نظارت دقیق برای اطمینان از اینکه وضعیت تحت کنترل باقی می ماند و به حداقل رساندن خطر عوارض شدید ضروری است. اگر علائم نشان دهنده کولیت اولسراتیو (UC) را تجربه کردید، برای ارزیابی کامل و درمان مناسب با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.