اسهال، انوع آن و روش های درمان هریک

فهرست مطالب

اسهال افزایش دفعات اجابت مزاج یا کاهش شکل مدفوع (شل شدن بیشتر مدفوع) است. اگرچه تغییرات در دفعات اجابت مزاج و شلی مدفوع می تواند مستقل از یکدیگر متفاوت باشد، تغییرات اغلب در هر دو رخ می دهد.

اسهال باید از چهار حالت دیگر متمایز شود. اگرچه این شرایط ممکن است همراه با اسهال باشد، اما اغلب علل و درمان های متفاوتی نسبت به اسهال دارند. این شرایط دیگر عبارتند از:

بی اختیاری مدفوع که عبارت است از ناتوانی در کنترل (به تاخیر انداختن) حرکات روده تا زمان مناسب، به عنوان مثال، تا زمانی که فرد بتواند به توالت برسد.
اورژانس رکتوم ، که یک اصرار ناگهانی برای اجابت مزاج است که آنقدر قوی است که اگر توالت فوراً در دسترس نباشد، بی اختیاری ادرار ایجاد می شود.
تخلیه ناقص ، که احساس این است که دفع دیگری بلافاصله پس از اجابت مزاج ضروری است، اما دفع بیشتر مدفوع برای بار دوم مشکل است.
حرکات روده بلافاصله بعد از صرف غذا

چه چیزی اسهال در نظر گرفته می شود؟

اسهال را می توان به صورت مطلق یا نسبی بر اساس تعداد دفعات اجابت مزاج یا قوام (شل بودن) مدفوع تعریف کرد.

دفعات اجابت مزاج: اسهال مطلق بیشتر از حالت عادی است. بنابراین، از آنجایی که در بین افراد سالم، حداکثر تعداد دفعات مدفوع روزانه تقریباً سه است، اسهال را می‌توان به عنوان هر تعداد مدفوع بیشتر از سه تعریف کرد، اگرچه برخی پنج یا بیشتر دفع مدفوع را اسهال می‌دانند. «اسهال نسبی» به معنی دفع بیشتر از حد معمول است. بنابراین، اگر فردی که معمولاً هر روز یک بار اجابت مزاج دارد، شروع به اجابت مزاج دو بار در روز کند، در این صورت اسهال نسبی وجود دارد، اگرچه بیش از سه یا پنج بار در روز دفع نمی شود، یعنی اسهال مطلق وجود ندارد.
قوام مدفوع: تعریف اسهال مطلق بر روی قوام مدفوع دشوارتر است زیرا قوام مدفوع در افراد سالم بسته به رژیم غذایی آنها می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. بنابراین، افرادی که مقادیر زیادی سبزیجات می خورند، مدفوع شل تری نسبت به افرادی که سبزیجات و/یا میوه های کمی می خورند، دارند. مدفوع مایع یا آبکی همیشه غیرطبیعی بوده و اسهال محسوب می شود. اسهال نسبی بر اساس قوام مدفوع آسان تر است. بنابراین، فردی که مدفوع شلتر از حد معمول دارد، اسهال نسبی دارد – حتی اگر مدفوع ممکن است از نظر قوام در محدوده نرمال باشد.

چرا اسهال ایجاد می شود؟

وضعیت اسهال با مدفوع شل مشخص می شود، صرف نظر از اینکه آیا دفعات دفع مدفوع افزایش می یابد یا خیر. این شلی در مدفوع می تواند از قوام کمی نرم تا آبکی متغیر باشد که در نتیجه وجود آب اضافی در مدفوع است. در فرآیند هضم عادی، غذا به دلیل آزاد شدن مقادیر قابل توجهی آب توسط اندام های مختلف مانند معده، روده کوچک فوقانی، لوزالمعده و کیسه صفرا در حالت مایع باقی می ماند. اگر غذای هضم نشده به شکل مایع به قسمت تحتانی روده کوچک و روده بزرگ برسد، آب توسط قسمت پایینی روده کوچک و روده بزرگ جذب می شود و غذا را به شکل جامدتری از مدفوع تبدیل می کند.

وجود آب بیش از حد در مدفوع می تواند در نتیجه تولید بیش از حد مایعات توسط معده و روده کوچک، جذب ناکافی آب توسط روده کوچک و روده بزرگ، یا عبور سریع غذای هضم نشده از دستگاه گوارش باشد که از آب کافی جلوگیری می کند. جذب در موارد اسهال، این روند مختل می شود و منجر به افزایش مقدار آب در مدفوع و در نتیجه مدفوع شل می شود.

راه دیگر برای بررسی دلایل اسهال ، تقسیم آن به پنج نوع است:

اسهال ترشحی نامیده می شود زیرا مایعات بیش از حد به روده ترشح می شود.
نوع دوم به اسهال اسمزی گفته می شود که در آن مولکول های کوچکی که بدون هضم و جذب به روده بزرگ می روند، آب و الکترولیت ها را به روده بزرگ و مدفوع می کشند.
نوع سوم به اسهال مرتبط با تحرک گفته می شود که در آن ماهیچه های روده بیش از حد فعال هستند و محتویات روده را بدون زمان کافی برای جذب آب و الکترولیت ها از طریق روده منتقل می کنند.
نوع چهارم غیر معمول است. این بیماری با وضعیتی به نام کولیت کلاژنی نشان داده می شود . در کولیت کلاژنی، مکانیسم اسهال ممکن است ناتوانی روده بزرگ در جذب مایعات و الکترولیت ها به دلیل اسکار گسترده پوشش روده باشد. التهاب نیز ممکن است نقش داشته باشد.
اسهال التهابی نامیده می شود و بیش از یک مکانیسم را شامل می شود. به عنوان مثال، برخی از ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها باعث افزایش ترشح مایعات می‌شوند، یا با حمله و ملتهب به پوشش روده کوچک (التهاب باعث تحریک پوشش داخلی برای ترشح مایع می‌شود) یا با تولید سموم (مواد شیمیایی) که باعث تحریک پوشش داخلی برای ترشح می‌شوند. مایع اما بدون ایجاد التهاب. التهاب روده کوچک و/یا کولون ناشی از باکتری یا ایلیت/کولیت غیر باکتریایی می‌تواند سرعت عبور غذا از روده را افزایش دهد و زمان جذب آب را کاهش دهد.

انواع اسهال چیست؟

اسهال به طور کلی به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود:

اسهال حاد از چند روز تا یک هفته طول می کشد.
اسهال مزمن را می توان به روش های مختلفی تعریف کرد اما معمولاً بیش از سه هفته طول می کشد.

مهم است که بین اسهال حاد و مزمن تمایز قائل شویم زیرا معمولاً علل مختلفی دارند، نیاز به آزمایش‌های تشخیصی متفاوتی دارند و نیاز به درمان‌های متفاوتی دارند.

علل شایع اسهال حاد چیست؟

شایع ترین علت اسهال حاد عفونت ویروسی، باکتریایی و انگلی است. باکتری ها همچنین می توانند باعث مسمومیت غذایی حاد شوند. سومین علت مهم اسهال حاد شروع یک داروی جدید است زیرا بسیاری از داروها می توانند باعث اسهال شوند.

علل شایع اسهال مزمن چیست؟

علل شایع اسهال مزمن شامل موارد زیر است:

سندرم روده تحریک پذیر: سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یکی از علل عملکردی اسهال یا یبوست است. معمولاً التهاب در روده آسیب دیده وجود ندارد. (با این وجود، اطلاعات اخیر نشان می دهد که ممکن است یکی از اجزای التهاب در IBS باشد.) ممکن است به دلیل چندین مشکل زمینه ای مختلف ایجاد شود، اما اعتقاد بر این است که شایع ترین علت عبور سریع محتویات روده از روده بزرگ است.
بیماری های عفونی: برخی از بیماری های عفونی می توانند باعث اسهال مزمن شوند، به عنوان مثال، ژیاردیا لامبلیا . بیماران مبتلا به ایدز اغلب عفونت های مزمن روده خود را دارند که باعث اسهال می شود.
رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک: به دلیل مشکلات روده کوچک، باکتری های کولون طبیعی ممکن است از روده بزرگ و به روده کوچک پخش شوند. وقتی این کار را انجام می دهند، در موقعیتی قرار می گیرند که می توانند غذایی را هضم کنند که روده کوچک فرصت هضم و جذب آن را نداشته است. مکانیسمی که منجر به ایجاد اسهال در رشد بیش از حد باکتری می شود مشخص نیست.
پس از عفونی: به دنبال عفونت های حاد ویروسی، باکتریایی یا انگلی، برخی افراد دچار اسهال مزمن می شوند. علت این نوع اسهال مشخص نیست، اما برخی از افراد ممکن است رشد بیش از حد باکتریایی روده کوچک داشته باشند. همچنین مشخص شده است که آنها دارای ناهنجاری های میکروسکوپی یا بیوشیمیایی در نمونه برداری از روده هستند که نشان می دهد ممکن است التهاب وجود داشته باشد. این وضعیت به عنوان IBS پس از عفونی نیز شناخته می شود.
بیماری التهابی روده (IBD): بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، بیماری هایی که باعث التهاب روده کوچک و/یا کولون می شوند، معمولاً باعث اسهال مزمن می شوند.
سرطان روده بزرگ: سرطان روده بزرگ می تواند باعث اسهال یا یبوست شود. اگر سرطان عبور مدفوع را مسدود کند، معمولاً باعث یبوست می شود. اما گاهی اوقات، ترشح آب در پشت انسداد وجود دارد و مدفوع مایع از پشت انسداد به اطراف سرطان نشت می کند و منجر به اسهال می شود. سرطان، به ویژه در قسمت انتهایی روده بزرگ، می تواند منجر به مدفوع نازک شود. اسهال یا یبوست ناشی از سرطان معمولاً پیشرونده است، یعنی به تدریج بدتر می شود. سرطان در رکتوم می تواند منجر به احساس تخلیه ناقص شود.
یبوست شدید: با انسداد روده بزرگ، مدفوع سفت شده می تواند منجر به مشکلات مشابه سرطان روده بزرگ شود، همانطور که قبلاً بحث شد.
سوء جذب کربوهیدرات (قند): سوء جذب کربوهیدرات یا قند ناتوانی در هضم و جذب قندها است. شناخته شده ترین سوء جذب قند با کمبود لاکتاز (همچنین به عنوان عدم تحمل لاکتوز یا شیر شناخته می شود) رخ می دهد که در آن محصولات شیر حاوی قند شیر و لاکتوز منجر به اسهال می شوند. لاکتوز به دلیل عدم وجود آنزیم روده، لاکتاز که به طور معمول لاکتوز را به قندهای تشکیل دهنده خود، گالاکتوز و گلوکز تجزیه می کند، در روده تجزیه نمی شود. لاکتوز بدون تجزیه نمی تواند جذب بدن شود. لاکتوز هضم نشده به روده بزرگ می رسد و آب را (با اسمز) به روده بزرگ می کشد. لاکتوز همچنین توسط باکتری های روده بزرگ به گاز (هیدروژن و متان) و همچنین مواد شیمیایی که باعث حفظ یا ترشح مایع در روده بزرگ می شود هضم می شود. نتیجه این اتفاقات منجر به اسهال می شود. اگرچه لاکتوز شایع ترین شکل سوء جذب قند است، سایر قندهای موجود در رژیم غذایی نیز ممکن است باعث اسهال شوند، از جمله فروکتوز و سوربیتول.
سوء جذب چربی: سوء جذب چربی عبارت است از عدم توانایی در هضم یا جذب چربی. سوء جذب چربی ممکن است به دلیل کاهش ترشحات پانکراس که برای هضم طبیعی چربی ضروری است (مثلاً به دلیل پانکراتیت یا سرطان لوزالمعده) یا به دلیل بیماری های پوشش داخلی روده کوچک که از جذب چربی هضم شده جلوگیری می کند (مثلاً سلیاک) رخ دهد. بیماری). چربی هضم نشده وارد آخرین قسمت روده کوچک و روده بزرگ می شود و باکتری ها آن را به مواد (مواد شیمیایی) تبدیل می کنند که باعث ترشح آب توسط روده کوچک و روده بزرگ می شود. عبور از روده کوچک و روده بزرگ نیز ممکن است در هنگام سوء جذب چربی سریعتر باشد.
بیماری های غدد درون ریز: چندین بیماری غدد درون ریز (عدم تعادل هورمون ها) ممکن است باعث اسهال شوند، به عنوان مثال، غده تیروئید بیش از حد فعال (پرکاری تیروئید) و غده هیپوفیز یا آدرنال کم کار (بیماری آدیسون).
سوء مصرف ملین ها: سوء استفاده از ملین ها توسط افرادی که خواهان توجه یا کاهش وزن هستند یکی از علل گاه به گاه اسهال مزمن است.

داروهایی که باعث اسهال می شوند

اسهال ناشی از دارو بسیار شایع است زیرا بسیاری از داروها باعث اسهال می شوند. سرنخ اسهال ناشی از دارو این است که اسهال بلافاصله پس از شروع درمان با دارو شروع می شود. داروهایی که اغلب باعث اسهال می شوند، آنتی اسیدها و مکمل های غذایی حاوی منیزیم هستند.

سایر گروه های دارویی که باعث اسهال می شوند عبارتند از:

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
داروهای شیمی درمانی
آنتی بیوتیک ها
داروهای کنترل ضربان قلب نامنظم (ضد آریتمی)
داروهای فشار خون بالا

چند نمونه از داروهای خاص که معمولاً باعث اسهال می شوند عبارتند از:

میزوپروستول (سیتوتک)
کینیدین (Quinaglute، Quinidex)
اولسالازین (دیپنتوم)
کلشی سین (کلشی سین)
متوکلوپرامید (Reglan)
سیزاپراید (Propulsid، Motilium)

اسهال مسافرتی

طیف گسترده‌ای از سویه‌های باکتری E. coli وجود دارد که اکثر آنها به طور هماهنگ در روده کوچک و روده بزرگ زندگی می‌کنند بدون اینکه هیچ آسیبی ایجاد کنند. با این حال، اگر E. coli به طور معمول بی ضرر راه خود را به خارج از روده باز کند، می تواند منجر به عفونت در سایر قسمت های بدن مانند دستگاه ادراری یا جریان خون شود.

از سوی دیگر، سویه‌های بیماری‌زای E. coli وجود دارند که می‌توانند با ایجاد سموم یا التهاب پوشش داخلی دستگاه گوارش، باعث ایجاد بیماری‌هایی مانند اسهال شوند. یک سویه بیماریزای رایج، ETEC، سمی تولید می کند که باعث اسهال می شود، در حالی که دیگری، EPEC، روده ها را ملتهب می کند و باعث کولیت می شود. اسهال مسافرتی اغلب در نتیجه قرار گرفتن در معرض ETEC، معمولاً از مصرف غذا یا آب آلوده در کشورهایی با آب و هوای گرم و بهداشت نامناسب است.

کسانی که از سرزمین های خارجی مانند مکزیک یا مناطق خاصی از آفریقا بازدید می کنند در معرض خطر ابتلا به ETEC از طریق مصرف مواد غذایی آلوده مانند میوه ها، سبزیجات، غذاهای دریایی یا گوشت خام هستند. سموم آزاد شده توسط ETEC می توانند منجر به موارد ناگهانی اسهال، همراه با گرفتگی معده، حالت تهوع و گاهی استفراغ شوند که معمولاً ۳ تا ۷ روز پس از ورود به قلمرو خارجی ظاهر می شود و معمولاً در عرض چند روز کاهش می یابد.

شایان ذکر است که علاوه بر E. coli، مقصران دیگری مانند شیگلا، ژیاردیا و کمپیلوباکتر نیز می توانند مسئول اسهال مسافرتی باشند که علائم آن به طور بالقوه بیش از ۳ روز طول می کشد.

گاستروانتریت ویروسی

گاستروانتریت ویروسی (عفونت ویروسی معده و روده کوچک) شایع ترین علت اسهال حاد در سراسر جهان است.

علائم گاستروانتریت ویروسی معمولاً تنها ۴۸ تا ۷۲ ساعت طول می کشد و شامل موارد زیر است:

حالت تهوع
استفراغ
گرفتگی شکم
اسهال

برخلاف انتروکولیت باکتریایی (عفونت باکتریایی روده کوچک و کولون)، بیماران مبتلا به گاستروانتریت ویروسی معمولاً خون یا چرکی در مدفوع خود ندارند و تب کمی دارند.

گاستروانتریت ویروسی می تواند به صورت پراکنده (در یک فرد منفرد) یا یک شکل اپیدمی (در میان گروه های افراد) رخ دهد.

اسهال پراکنده احتمالاً توسط چندین ویروس مختلف ایجاد می شود و اعتقاد بر این است که از طریق تماس فرد به فرد منتقل می شود.
شایع‌ترین علت اسهال اپیدمی (مثلاً در کشتی‌های کروز) عفونت با خانواده‌ای از ویروس‌ها به نام caliciviruses است که جنس نوروویروس شایع‌ترین آن‌ها است (مثلاً “عامل نورواک”).

کالیسی ویروس ها از طریق مواد غذایی آلوده به غذا توسط افراد بیمار یا تماس فرد به فرد منتقل می شوند.

انتروکولیت باکتریایی

عفونت های ناشی از باکتری های مضر اغلب روده کوچک و روده بزرگ را هدف قرار می دهند که منجر به انتروکولیت، التهاب این نواحی می شود. علائم انتروکولیت باکتریایی شامل علائم التهاب مانند خون یا چرک در مدفوع، تب، درد شکم و اسهال است. کمپیلوباکتر ژژونی شایع ترین باکتری مسئول انتروکولیت حاد در ایالات متحده همراه با باکتری هایی مانند شیگلا، سالمونلا و EPEC است. این باکتری ها معمولاً از طریق آب آلوده یا غذاهایی مانند سبزیجات، مرغ و محصولات لبنی آلوده می شوند.

از طرف دیگر، کلستریدیوم دیفیسیل باعث ایجاد انتروکولیت به عنوان یک عارضه جانبی درمان آنتی بیوتیکی می شود و آن را به یک مورد منحصر به فرد تبدیل می کند. همچنین علت اصلی عفونت های بیمارستانی است که منجر به اسهال می شود. با کمال تعجب، میزان عفونت در میان افرادی که آنتی بیوتیک مصرف نکرده اند یا در بیمارستان بستری شده اند در حال افزایش است.

E. coli O157:H7 یک سویه خاص از E. coli است که سمی تولید می کند که منجر به انتروکولیت هموراژیک می شود که با خونریزی مشخص می شود. یک شیوع شناخته شده در ایالات متحده که با گوشت چرخ کرده آلوده در همبرگر مرتبط است، نام مستعار “کولیت همبرگر” را به آن داده است. برخی از بیماران، به ویژه کودکان، آلوده به این سویه ممکن است دچار سندرم همولیتیک اورمیک (HUS) شوند که منجر به نارسایی کلیه می شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد استفاده طولانی مدت از داروهای ضد اسهال یا آنتی بیوتیک ها ممکن است خطر ابتلا به HUS را افزایش دهد.

مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی یک بیماری موقتی است که توسط سموم باکتریایی ایجاد می شود. این سموم باعث درد معده و استفراغ می شود و روده کوچک را وادار می کند تا آب اضافی را آزاد کند و در نتیجه اسهال ایجاد شود. اپیزودهای مسمومیت غذایی معمولاً در عرض یک روز برطرف می شوند. برخی از باکتری ها قبل از مصرف در مواد غذایی سم تولید می کنند، در حالی که برخی دیگر پس از آن در دستگاه گوارش سم ایجاد می کنند.

علائم معمولاً بلافاصله پس از مصرف مواد غذایی حاوی سموم از پیش ساخته شده ظاهر می شوند، در حالی که زمانی که سموم پس از خوردن غذا تولید می شوند به دوره کمون طولانی تری نیاز است. در مورد دوم، علائم ممکن است ۷–۱۵ ساعت پس از مصرف ظاهر شود. به عنوان مثال، استافیلوکوکوس اورئوس در مواد غذایی که در دمای اتاق در طول شب باقی می‌ماند، سم تولید می‌کند، به‌ویژه در مواردی مانند سالاد، گوشت یا ساندویچ‌های مایونز. از طرف دیگر، کلستریدیوم پرفرنجنس در غذاهای کنسرو شده تکثیر می شود و پس از مصرف در روده کوچک سموم تولید می کند.

انگل ها

عفونت های انگلی یکی از علل شایع اسهال در ایالات متحده نیست. یکی از انواع عفونت، که توسط انگل Giardia lamblia ایجاد می شود، به احتمال زیاد افرادی را که از پیاده روی در کوهستان لذت می برند یا به کشورهایی که آب ممکن است آلوده به خارج از کشور سفر می کنند، تحت تاثیر قرار دهد. این انگل معمولاً از طریق آب آشامیدنی آلوده منتقل می شود.

وقتی افراد مبتلا به ژیاردیا می شوند، معمولاً در سیستم گوارشی خود التهاب را تجربه نمی کنند. معمولاً در مدفوع خون یا چرک وجود ندارد و در صورت وجود، فقط تب خفیف وجود دارد. از سوی دیگر، آمیب که به اسهال خونی آمیبی معروف است، بیشتر بر افرادی که به خارج از کشور به کشورهای توسعه نیافته سفر می کنند تأثیر می گذارد. در موارد اسهال خونی آمیبی، فرد مبتلا به احتمال زیاد التهاب را تجربه می کند، همراه با خون یا چرک در مدفوع و تب به عنوان علائم شایع.

انگل دیگری که می تواند باعث اسهال شود کریپتوسپوریدیوم است. این انگل می تواند از طریق آب آلوده پخش شود، زیرا می تواند از فرآیند کلرزنی که اغلب برای تصفیه آب در ایالات متحده استفاده می شود زنده بماند.

آگاهی از خطرات احتمالی عفونت های انگلی هنگام سفر، به ویژه به مناطقی که کیفیت آب و بهداشت ممکن است در حد استاندارد نباشد، مهم است.

چه علائمی با اسهال همراه است؟

علائم مرتبط با اسهال به علت و نوع اسهال بستگی دارد.

اگر یک جزء ترشحی بزرگ برای اسهال وجود داشته باشد، حرکات روده مکرر و آبکی است. درد شایع نیست و هیچ نشانه ای از التهاب وجود ندارد.
به طور مشابه، اسهال اسمزی آبکی است، اما ویژگی اصلی آن این است که به محض قطع مصرف غذا (که شامل غذای رژیمی یا ماده ای که هضم یا جذب نمی شود) اسهال متوقف می شود.
اسهال مربوط به تحرک بیشتر با درد شکمی همراه است.
اسهال التهابی اغلب با درد کرامپی شکم و همچنین علائم التهاب، به عنوان مثال، تب، و حساسیت شکمی همراه است. همچنین ممکن است با خونریزی روده همراه باشد، یا با خون قابل مشاهده در مدفوع یا خون نامرئی که فقط با آزمایش خون مدفوع تشخیص داده می شود.
اگرچه ممکن است انتظار داشته باشیم که اسهال کولیت کلاژنی بدون درد باشد (از آنجایی که تصور می‌شود اسهال به دلیل جذب ضعیف مایعات و الکترولیت‌ها باشد)، اغلب با درد شکمی همراه است، که نشان می‌دهد کولیت کلاژنی بیشتر از عدم جذب مایعات است. و الکترولیت ها

چه زمانی برای اسهال باید با پزشک تماس گرفت؟

اغلب دوره های اسهال خفیف و کوتاه هستند و نیازی به توجه پزشک ندارند. در صورت وجود موارد زیر باید با پزشک مشورت کرد:

تب بالا (دمای بیش از ۱۰۱ فارنهایت یا ۳۸.۳ درجه سانتیگراد)
درد یا حساسیت شکمی متوسط یا شدید
اسهال خونی که نشان دهنده التهاب شدید روده است
اسهال در افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای جدی که کم آبی ممکن است عواقب جدی تری برای آنها داشته باشد، به عنوان مثال، افراد مبتلا به دیابت، بیماری قلبی و ایدز.
اسهال شدید که بعد از ۴۸ ساعت بهبودی نشان نمی دهد.
کم آبی متوسط یا شدید
استفراغ طولانی مدت که از مصرف مایعات به صورت خوراکی جلوگیری می کند
اسهال حاد در زنان باردار به دلیل نگرانی برای سلامت جنین
اسهالی که در طول یا بلافاصله پس از اتمام دوره آنتی بیوتیک رخ می دهد زیرا اسهال ممکن است نشان دهنده عفونت مرتبط با آنتی بیوتیک با C. difficile باشد که نیاز به درمان دارد.
اسهال پس از بازگشت از کشورهای در حال توسعه یا کمپینگ در کوهستان به دلیل ابتلا به ژیاردیا (که درمانی برای آن وجود دارد)
اسهال در بیماران مبتلا به بیماری های مزمن روده مانند کولیت یا بیماری کرون ایجاد می شود زیرا اسهال ممکن است نشان دهنده بدتر شدن بیماری زمینه ای یا یک عارضه بیماری باشد که هر دو نیاز به درمان دارند.
اسهال حاد در نوزاد یا کودک خردسال برای اطمینان از استفاده مناسب از مایعات خوراکی (نوع، مقدار و میزان)، برای پیشگیری یا درمان کم آبی بدن، و برای جلوگیری از عوارض استفاده نامناسب از مایعات مانند تشنج و الکترولیت های غیر طبیعی خون (مواد معدنی)
اسهال مزمن

کدام نوع از پزشکان اسهال را تشخیص و درمان می کنند؟

متخصصین گوارش، متخصصانی هستند که معمولاً بیماران مبتلا به اسهال را مدیریت می کنند و به دنبال تشخیص علت آن هستند، به خصوص زمانی که اسهال مزمن باشد.

علت اسهال چگونه تشخیص داده می شود؟

اسهال حاد

اسهال حاد معمولا نیاز به چند آزمایش دارد.

اندازه گیری فشار خون در حالت نشسته و سپس در وضعیت عمودی می تواند افت فشار خون ارتواستاتیک (کاهش قابل توجه فشار خون) را نشان دهد و وجود کم آبی بدن را تأیید کند. اگر کم آبی متوسط یا شدید یا کمبود الکترولیت محتمل باشد، الکترولیت های خون را می توان اندازه گیری کرد.
بررسی مقدار کمی مدفوع در زیر میکروسکوپ ممکن است گلبول های سفید خون را نشان دهد که نشان دهنده وجود التهاب روده است و باعث آزمایش بیشتر، به ویژه کشت باکتریایی مدفوع و بررسی مدفوع از نظر انگل می شود.
اگر در دو هفته گذشته آنتی بیوتیک مصرف شده باشد، مدفوع باید از نظر سم C. difficile یا ژن باکتریایی که برای تولید سم مناسب است آزمایش شود. همچنین امکان کشت باکتری C. difficile وجود دارد .
آزمایش مدفوع یا خون برای ویروس ها به ندرت انجام می شود زیرا هیچ درمان خاصی برای ویروس هایی که باعث گاستروانتریت می شوند وجود ندارد.
اگر اخیراً به کشورهای توسعه نیافته یا کوهستان سفر کرده باشید، ممکن است مدفوع از نظر ژیاردیا و سایر انگل ها زیر میکروسکوپ بررسی شود.
همچنین آزمایش‌های ایمونولوژیک وجود دارد که می‌توان روی نمونه‌های مدفوع برای تشخیص عفونت با ژیاردیا انجام داد.

اسهال مزمن

در اسهال مزمن، تمرکز معمولاً از کم آبی و عفونت (به جز ژیاردیا که گاهی باعث عفونت مزمن می شود) به تشخیص علل غیر عفونی اسهال تغییر می کند. (به بحث قبلی در مورد علل شایع اسهال مزمن مراجعه کنید.)

برای این کار ممکن است نیاز به عکسبرداری با اشعه ایکس از روده (سری دستگاه گوارش فوقانی و/یا تنقیه باریم) یا آندوسکوپی (ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی، EGD یا کولونوسکوپی) همراه با بیوپسی باشد. معاینه روده کوچک از طریق کپسول حاوی دوربین. آندوسکوپی تخصصی روده کوچک نیز می تواند برای بررسی بصری و بیوپسی روده کوچک انجام شود.
سوء جذب چربی را می توان با اندازه گیری چربی در یک مجموعه مدفوع ۷۲ ساعته تشخیص داد. مجموعه های اختصاری بیشتر دقت کمتری دارند.
سوء جذب قند را می توان با حذف قند مزاحم از رژیم غذایی یا با انجام آزمایش تنفس هیدروژن تشخیص داد. آزمایش تنفس هیدروژن همچنین می تواند برای تشخیص رشد بیش از حد باکتریایی روده کوچک استفاده شود.
کم کار بودن غده هیپوفیز یا آدرنال و غده تیروئید پرکار را می توان به ترتیب با اندازه گیری سطح کورتیزول و هورمون های تیروئید در خون تشخیص داد.
بیماری سلیاک را می توان با آزمایش خون و نمونه برداری از روده کوچک تشخیص داد.

درمان اسهال در کودکان بزرگتر و بزرگسالان چیست؟

در موارد اسهال خفیف، توصیه می شود با نوشیدن آب میوه های رقیق شده، نوشابه های حاوی شکر، نوشیدنی های ورزشی مانند گاتورید و آب، هیدراته بمانید. مهم است که از کافئین و محصولات لبنی حاوی لاکتوز خودداری کنید زیرا می توانند اسهال را بدتر کنند، به خصوص برای کسانی که به عدم تحمل لاکتوز موقتی مبتلا هستند. در صورت عدم وجود حالت تهوع یا استفراغ، توصیه می شود به خوردن غذاهای جامد مانند برنج، غلات، موز، سیب زمینی و مواد بدون لاکتوز ادامه دهید.

برای اسهال متوسط شدید همراه با کم آبی در کودکان بالای ۱۰ سال و بزرگسالان، محلول های آبرسانی خوراکی توصیه می شود. این محلول‌ها باید به میزان ۵۰ میلی‌لیتر/کیلوگرم در طی ۶–۴ ساعت برای کم‌آبی خفیف یا ۱۰۰ میلی‌لیتر/کیلوگرم در مدت ۶ ساعت برای کم‌آبی متوسط داده شوند. پس از آبرسانی مجدد، محلول را می توان برای حفظ هیدراتاسیون با سرعت ۱۰۰-۲۰۰ میلی لیتر بر کیلوگرم طی ۲۴ ساعت تا زمان توقف اسهال استفاده کرد. دستورالعمل های روی بسته بندی محلول باید برای مقادیر صحیح رعایت شود.

پس از اتمام آبرسانی مجدد، کودکان بزرگتر و بزرگسالان می توانند پس از رفع تهوع یا استفراغ، دوباره شروع به خوردن غذاهای جامد کنند. شروع با غذاهایی مانند برنج، غلات، موز، سیب زمینی و محصولات بدون لاکتوز و کم چرب توصیه می شود. با بهبود اسهال، می توان طیف وسیع تری از غذاها را دوباره به رژیم غذایی اضافه کرد.

درمان اسهال در نوزادان و کودکان چیست؟

اکثر موارد اسهال شدید در نوزادان و کودکان خردسال به دلیل یک ویروس معمولی معده ایجاد می شود و معمولاً فقط برای مدت کوتاهی ادامه می یابد. پزشکان معمولاً برای این عفونت ویروسی آنتی بیوتیک تجویز نمی کنند. با این حال، هنگامی که نوزادان علائمی مانند تب، استفراغ و مدفوع آبکی را نشان می دهند، می تواند نشانه بیماری های جدی دیگری مانند عفونت گوش، ذات الریه، عفونت مثانه، عفونت خون یا مننژیت باشد. در چنین مواردی، درمان زودهنگام آنتی بیوتیکی ضروری است.

توجه به این نکته ضروری است که نوزادان مبتلا به اسهال شدید می توانند به سرعت دچار کم آبی بدن شوند، بنابراین نیاز به آبرسانی فوری دارند. به همین دلیل است که والدین برای تشخیص و برنامه درمانی مناسب، از جمله راهنمایی در مورد استفاده از محلول های آبرسانی خوراکی، با پزشک اطفال خود مشورت کنند.

در موارد کم آبی متوسط تا شدید، نوزادان ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و دریافت مایعات از طریق قطره IV داشته باشند. با این حال، موارد خفیف کم آبی بدن به دلیل عفونت ویروسی را می توان در خانه با استفاده از محلول های آبرسانی خوراکی کنترل کرد.

نوزادانی که با شیر مادر یا با شیر خشک تغذیه می شوند باید در طول فرآیند آبرسانی مجدد به شیر مادر ادامه دهند، مگر اینکه استفراغ مانع از آن شود. پس از بهبودی از ویروس معده، نوزادان ممکن است عدم تحمل لاکتوز موقت را تجربه کنند که باعث اسهال و گرفتگی در هنگام مصرف لبنیات می شود. برای کاهش این مشکل، در ابتدا شیر خشک بدون لاکتوز و آبمیوه های رقیق شده توصیه می شود و با بهبود تدریجی شیر، محصولات شیری مجدداً مصرف می شود.

کدام داروها اسهال را درمان می کنند؟

جاذب ها

جاذب ها موادی هستند که توانایی جذب آب را دارند. هنگامی که به صورت خوراکی مصرف می شوند، با اتصال آب در روده کوچک و روده بزرگ عمل می کنند که به آبکی کمتر مدفوع اسهالی کمک می کند. علاوه بر این، جاذب ها پتانسیل اتصال مواد شیمیایی سمی تولید شده توسط باکتری ها در روده کوچک را دارند که می تواند به کاهش ترشح مایعات و کاهش بیشتر علائم اسهال کمک کند. با این حال، نقش دقیق اتصال سم در مدیریت اسهال به طور کامل شناخته نشده است.

دو نوع اصلی جاذب وجود دارد که معمولاً مورد استفاده قرار می گیرند: آتاپولژیت که یک کمپلکس معدنی طبیعی است و پلی کربوفیل که یک جاذب مبتنی بر فیبر است. اینها را می توان بدون نسخه خریداری کرد. پسیلیوم یکی دیگر از مواد جاذب است که برای درمان موارد خفیف اسهال مورد استفاده قرار گرفته است، اگرچه کاربرد اصلی آن برای مدیریت یبوست است.

در اصل، جاذب ها برای اتصال آب و مواد سمی بالقوه در دستگاه گوارش کار می کنند که می تواند به کاهش علائم اسهال کمک کند. آنها یک گزینه راحت و در دسترس برای مدیریت این علائم ارائه می دهند و به اشکال مختلف برای سهولت استفاده در دسترس هستند.

نمونه هایی از محصولات حاوی آتاپولژیت عبارتند از:

دوناگل
ریبان
فرمول پیشرفته Kaopectate
پارپکتولین
Diasorb

نمونه هایی از محصولات حاوی پلی کربوفیل عبارتند از:

اکوالاکتین
فیبر درمانی روزانه Konsyl
میترولان
پلی کرب

محصولات حاوی پلی کربوفیل برای درمان اسهال و یبوست استفاده شده است. آتاپولژیت و پلی کربوفیل در روده باقی می مانند و بنابراین هیچ عارضه جانبی در خارج از دستگاه گوارش ندارند. آنها ممکن است گاهی باعث یبوست و نفخ شوند. یکی از نگرانی ها این است که جاذب ها نیز می توانند داروها را متصل کرده و در جذب آنها در بدن اختلال ایجاد کنند. به همین دلیل، اغلب توصیه می شود که داروها و جاذب ها با فاصله چند ساعت از هم مصرف شوند تا از نظر فیزیکی در روده ها جدا شوند.

داروهای ضد تحرک

داروهای ضد تحرک، همچنین به عنوان داروهایی که عضلات روده کوچک و/یا کولون را شل می‌کنند، شناخته می‌شوند، با کاهش سرعت حرکت محتویات روده عمل می‌کنند. این داروها با دادن زمان بیشتری برای جذب آب از روده و روده بزرگ، به کاهش محتوای آب مدفوع کمک می کنند. علاوه بر این، آنها همچنین گرفتگی های ناشی از اسپاسم عضلانی در روده ها را تسکین می دهند.

دو داروی اصلی ضد تحرک لوپرامید (Imodium) و دیفنوکسیلات (Lomotil) هستند. در حالی که لوپرامید را می توان بدون نسخه خریداری کرد، دیفنوکسیلات نیاز به نسخه دارد. هر دو دارو از مواد افیونی مانند کدئین مشتق می شوند، اما خاصیت تسکین دهنده درد مواد افیونی را ندارند.

اگرچه لوپرامید مربوط به مواد افیونی است، اما پتانسیل اعتیاد را ندارد. از سوی دیگر، دیفنوکسیلات به دلیل اثرات شبه مواد افیونی که خلق و خو را بالا می برد، می تواند در دوزهای بالاتر اعتیاد آور باشد. برای جلوگیری از سوء مصرف و اعتیاد، آتروپین با لوپرامید در Lomotil ترکیب می شود. در موارد مصرف بیش از حد لوموتیل، عوارض جانبی ناخوشایند ناشی از مصرف بیش از حد آتروپین ممکن است رخ دهد.

به طور کلی، لوپرامید و دیفنوکسیلات به طور کلی بی خطر و به خوبی قابل تحمل هستند.

داروهای ضد تحرک نباید بدون راهنمایی پزشک برای درمان اسهال ناشی از کولیت اولسراتیو متوسط یا شدید، کولیت C. difficile و عفونت های روده ای توسط باکتری هایی که به روده حمله می کنند (مثلا شیگلا ) استفاده شود. استفاده از آنها ممکن است منجر به التهاب جدی تر و طولانی شدن عفونت شود.
دیفنوکسیلات می تواند باعث خواب آلودگی یا سرگیجه شود و در صورت رانندگی یا انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری و هماهنگی دارند باید احتیاط کرد.
در کودکان کمتر از دو سال نباید از داروهای ضد تحرک استفاده کرد.
مهم‌تر از همه، اسهال حاد باید ظرف ۷۲ ساعت بهبود یابد. اگر علائم بهبود نیافت یا بدتر شدند، قبل از ادامه درمان با داروهای ضد حرکت باید با پزشک مشورت شود.

ترکیبات بیسموت

محصولات مختلفی بر پایه بیسموت در سرتاسر جهان موجود است که یکی از گزینه های محبوب بیسموت ساب سالیسیلات است که به نام پپتو-بیسمول در ایالات متحده شناخته می شود. این دارو حاوی دو ماده اصلی – بیسموت و سالیسیلات است که معمولاً در آسپرین یافت می شود. در حالی که اثربخشی واقعی ترکیبات بیسموت کاملاً مشخص نیست، آنها نتایج مثبتی را در درمان اسهال مسافرتی و عفونت معده هلیکوباکتر پیلوری نشان داده‌اند.

مکانیسم اثر بیسموت ساب سالیسیلات به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که دارای خواص آنتی بیوتیکی است که باکتری های مسئول ایجاد اسهال را هدف قرار می دهد. جزء سالیسیلات دارای خواص ضد التهابی است که ممکن است به کاهش التهاب و کاهش ترشح آب در روده کمک کند. خود بیسموت نیز ممکن است مستقیماً بر ترشح آب در روده تأثیر بگذارد.

پپتو بیسمول به طور کلی به خوبی تحمل می شود، با عوارض جانبی جزئی مانند تیره شدن مدفوع و زبان. با این حال، هنگام استفاده از این دارو باید احتیاط کرد.

از آنجایی که حاوی سالیسیلات است، یک ماده شیمیایی مرتبط با آسپرین (استیل سالیسیلات)، بیمارانی که به آسپرین حساسیت دارند، نباید پپتو بیسمول مصرف کنند.
Pepto-Bismol نباید با سایر داروهای حاوی آسپرین استفاده شود زیرا ممکن است بیش از حد آسپرین مصرف شود و منجر به سمیت آسپرین شود که شایع ترین تظاهرات آن زنگ زدن در گوش است.
سالیسیلات موجود در پپتو بیسمول، مشابه آسپرین، می تواند اثرات ضد انعقادها، به ویژه وارفارین (کومادین) را تشدید کند و منجر به خونریزی بیش از حد شود. همچنین ممکن است باعث خونریزی غیرطبیعی در افرادی شود که به دلیل اختلالات ژنتیکی یا بیماری های زمینه ای، به عنوان مثال، سیروز که ممکن است باعث خونریزی غیرطبیعی شود، خونریزی کنند.
سالیسیلات موجود در پپتو بیسمول می تواند بیماری زخم معده و اثنی عشر مانند آسپرین را تشدید کند.
پپتو بیسمول و محصولات حاوی سالیسیلات نباید به کودکان و نوجوانان مبتلا به آبله مرغان، آنفولانزا و سایر عفونت های ویروسی داده شود زیرا ممکن است باعث سندرم ری شوند. سندرم ری یک بیماری جدی است که عمدتاً بر کبد و مغز تأثیر می گذارد و می تواند منجر به نارسایی کبد و کما شود و میزان مرگ و میر آن حداقل ۲۰ درصد است.
Pepto-Bismol نباید به نوزادان و کودکان کمتر از دو سال داده شود.

چه زمانی باید از آنتی بیوتیک برای اسهال استفاده کرد؟

اکثر دوره های اسهال حاد و کوتاه مدت هستند و نیازی به آنتی بیوتیک ندارند. آنتی بیوتیک ها حتی برای شایع ترین عفونت های باکتریایی که باعث اسهال می شوند ضروری نیستند.

با این حال، آنتی بیوتیک ها اغلب برای موارد زیر استفاده می شوند:

بیماران اسهال شدیدتر و مداوم دارند
بیماران بیماری های ناتوان کننده دیگری مانند نارسایی قلبی، بیماری ریوی و ایدز دارند
معاینه و آزمایش مدفوع انگل ها، عفونت های باکتریایی جدی تر (مثلا شیگلا ) یا C. difficile را آشکار می کند.
اسهال مسافرتی

چه داروهای خانگی به علائم اسهال کمک می کند؟

بسیاری از درمان های خانگی برای درمان اسهال پیشنهاد شده است. با این حال، تعداد کمی از آنها به خوبی مطالعه شده اند. سه مورد که مورد مطالعه قرار گرفته اند و به نظر می رسد موثر باشند عبارتند از:

پکتین
موز سبز پخته شده
پروبیوتیک ها

عوارض اسهال چیست؟

کم آبی زمانی رخ می دهد که به دلیل اسهال، با یا بدون استفراغ، مایعات و مواد معدنی (الکترولیت ها) از بدن به مقدار زیاد از دست برود.

کم آبی در میان بیماران بزرگسال مبتلا به اسهال حاد که مقادیر زیادی مدفوع آبکی دارند، به ویژه زمانی که مصرف مایعات به دلیل بی حالی محدود شده یا با حالت تهوع و استفراغ همراه است، رایج است.
همچنین در نوزادان و کودکان خردسال که به گاستروانتریت ویروسی یا عفونت باکتریایی مبتلا می شوند، شایع است.
بیماران با کم آبی خفیف ممکن است فقط تشنگی و خشکی دهان را تجربه کنند.
کم آبی متوسط تا شدید ممکن است باعث افت فشار خون ارتواستاتیک (غش کردن یا سبکی سر در هنگام ایستادن) به دلیل کاهش حجم خون شود که باعث افت فشار خون در هنگام ایستادن می شود. کاهش برون ده ادرار، ضعف شدید، شوک، نارسایی کلیه، گیجی، اسیدوز (اسید بیش از حد در خون) و کما.

هنگامی که اسهال طولانی یا شدید باشد، الکترولیت ها (مواد معدنی) با آب از بین می روند و ممکن است کمبود مواد معدنی یا الکترولیت رخ دهد. شایع ترین کمبودها در سدیم و پتاسیم رخ می دهد. ناهنجاری های کلرید و بی کربنات نیز ممکن است ایجاد شود.

در نهایت، ممکن است به دلیل عبور مکرر مدفوع آبکی حاوی مواد تحریک کننده، مقعد تحریک شود.

چگونه می توان از کم آبی ناشی از اسهال پیشگیری و آن را درمان کرد؟

محلول های آبرسانی خوراکی (ORS) مایعاتی با فرمولاسیون ویژه هستند که ترکیبی از کربوهیدرات ها و الکترولیت ها را برای کمک به آبرسانی مجدد بدن فراهم می کنند. این محلول‌ها معمولاً شامل موادی مانند گلوکز یا شربت برنج به همراه الکترولیت‌های ضروری مانند سدیم، پتاسیم، کلرید و سیترات یا بی‌کربنات هستند.

محلول WHO-ORS که در اصل توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای درمان اسهال شدید، به ویژه وبا ایجاد شد، به استانداردی برای آبرسانی سریع در موارد کم آبی بدن تبدیل شده است. گلوکز موجود در ORS نقش مهمی در تحریک روده کوچک برای جذب سریع مایعات و الکترولیت ها ایفا می کند، در حالی که الکترولیت ها به جبران مواد مغذی حیاتی بدن کمک می کنند.

در ایالات متحده، محصولات ORS تجاری مناسب و پیش مخلوط شده مختلفی وجود دارد که بسیار شبیه فرمول WHO-ORS است و به طور گسترده برای آبرسانی مجدد و پیشگیری از کم آبی استفاده می شود. برندهای معروفی مانند Pedialyte، Rehydralyte، Infalyte و Resol راه حل های موثری برای حفظ سطح مناسب هیدراتاسیون ارائه می دهند.

در حالی که بسیاری از محصولات تجاری ORS در ایالات متحده حاوی گلوکز هستند، Infalyte به دلیل استفاده از کربوهیدرات برنج برجسته است. متخصصان پزشکی به طور کلی موافق هستند که گلوکز و کربوهیدرات برنج به یک اندازه در درمان کم آبی و عدم تعادل الکترولیت موثر هستند. این محصولات ORS به عنوان یک ابزار مهم در مبارزه با کم آبی بدن و ارتقای سلامت و رفاه کلی عمل می کنند.