آمنوره (عدم قاعدگی): علل، علائم، مدیریت و درمان عدم وجود پریود

آمنوره: درک و مدیریت عدم وجود پریود

معرفی

آمنوره اصطلاحی است که برای توصیف عدم قاعدگی استفاده می شود. این یک نگرانی رایج زنان و زایمان است که بسیاری از زنان و افرادی را که در بدو تولد زنان تعیین شده اند (AFAB) تحت تاثیر قرار می دهد. آمنوره را می توان به اولیه و ثانویه تقسیم کرد. آمنوره اولیه زمانی است که فرد در سن ۱۵ سالگی یا در عرض ۵ سال پس از شروع بلوغ، پریود را تجربه نکرده باشد، در حالی که آمنوره ثانویه توقف قاعدگی برای حداقل سه ماه در فردی است که قبلاً عادت ماهانه منظم داشته یا به مدت شش ماه. در کسانی که پریودهای نامنظم دارند هدف این مقاله ارائه یک درک عمیق از آمنوره، علل، تشخیص، مدیریت و پیشگیری و پاسخ به برخی از سوالات متداول است.

علل آمنوره

آمنوره را می توان به دلایل مختلفی نسبت داد که به طور کلی به دلایل طبیعی یا طبیعی و شرایط یا عوامل پزشکی طبقه بندی می شوند.

دلایل طبیعی:

1. بارداری: شایع ترین علت طبیعی آمنوره ثانویه بارداری است، زیرا تخمک بارور شده در رحم لانه گزینی می کند و منجر به تغییرات هورمونی می شود که از قاعدگی جلوگیری می کند.
2. شیردهی: که به نام آمنوره شیردهی نیز شناخته می شود، به دلیل تولید پرولاکتین، هورمونی که چرخه قاعدگی را مهار می کند و از بارداری در دوران شیردهی جلوگیری می کند، رخ می دهد.
3. یائسگی: پایان چرخه قاعدگی به دلیل تخلیه تخمک در تخمدان ها و در نتیجه کاهش تولید استروژن.
4. یائسگی جراحی: قطع قاعدگی به دلیل جراحی برای برداشتن رحم (هیسترکتومی) یا تخمدان ها (اووفورکتومی).

شرایط و عوامل پزشکی:

1. مشکلات کروموزومی یا ژنتیکی: شرایطی مانند سندرم ترنر، که در آن یک زن تنها با یک کروموزوم X متولد می شود، می تواند منجر به آمنوره اولیه شود زیرا تخمدان ها ممکن است توسعه نیافته یا وجود نداشته باشند.
2. مشکلات هورمونی: آمنوره می تواند ناشی از مشکلاتی در هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز باشد که تولید هورمون را کنترل می کند. به عنوان مثال، آمنوره هیپوتالاموس با سیگنال دهی نامناسب بین هیپوتالاموس و غده هیپوفیز مشخص می شود که منجر به پریودهای نامنظم یا غایب می شود.
3. مشکلات ساختاری: اندام های از دست رفته یا توسعه نیافته، مانند رحم یا واژن، یا ناهنجاری های مادرزادی مانند سپتوم واژن یا پرده بکارت بدون سوراخ، می تواند منجر به آمنوره اولیه شود.
4. چاقی یا کمبود وزن: افزایش یا کاهش شدید وزن می تواند تعادل هورمونی مورد نیاز برای قاعدگی را مختل کند.
5. ورزش بیش از حد: فعالیت بدنی شدید یا تمرین بیش از حد می تواند منجر به کاهش سطح چربی بدن و سرکوب تولید هورمون شود.
6. تغذیه نامناسب: کمبود مواد مغذی ضروری مانند آهن، کلسیم و ویتامین D می تواند بر چرخه قاعدگی تأثیر بگذارد.
7. استرس: استرس روانی می تواند محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تخمدان (HPO) را مختل کند و باعث عدم تعادل هورمونی و آمنوره شود.
8. بیماری مزمن: شرایط خاصی مانند بیماری کلیوی، بیماری التهابی روده یا درمان سرطان می تواند بر چرخه قاعدگی تأثیر بگذارد.
9. تومورهای تخمدان: رشد خوش خیم یا بدخیم در تخمدان ها می تواند تولید هورمون را مختل کرده و منجر به آمنوره شود.
10. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): یک اختلال هورمونی که باعث بزرگ شدن تخمدان ها با کیست های کوچک در لبه های بیرونی می شود که منجر به پریودهای نامنظم یا غایب می شود.
11. اختلالات آدرنال: تولید بیش از حد یا تولید کم برخی از هورمون ها توسط غدد فوق کلیوی می تواند چرخه قاعدگی را تحت تاثیر قرار دهد.
12. کم کاری تیروئید: کم کاری غده تیروئید می تواند باعث عدم تعادل هورمونی و آمنوره شود.

تشخیص و آزمایشات

اگر پریود را از دست دادید، ضروری است که با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید. آنها یک ارزیابی جامع از جمله گرفتن سابقه پزشکی شما، انجام معاینه فیزیکی و لگنی و پرسیدن در مورد سابقه قاعدگی شما انجام خواهند داد.

برای تأیید تشخیص، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است آزمایش‌هایی را تجویز کند:

1. تست بارداری: یک آزمایش خون یا ادرار ساده برای بررسی بارداری.
2. آزمایش خون: این آزمایشات برای اندازه گیری سطح هورمون ها، به ویژه استروژن و پروژسترون، و تشخیص بیماری هایی مانند کم کاری تیروئید یا هیپرپرولاکتینمی (تولید بیش از حد پرولاکتین) استفاده می شود.
3. آزمایش ژنتیک: اگر سابقه خانوادگی یائسگی زودرس یا اختلالات ژنتیکی وجود داشته باشد، ممکن است برای آمنوره اولیه ضروری باشد.
4. آزمایشات تصویربرداری: در صورت مشکوک شدن به ناهنجاری های ساختاری، ممکن است اسکن اولتراسوند یا MRI برای ارزیابی رحم، تخمدان ها یا غده هیپوفیز انجام شود.
5. تکنیک های مدیریت استرس: ثبت تغییرات چرخه قاعدگی می تواند به شناسایی الگوها و علل بالقوه آمنوره کمک کند.

مدیریت و درمان

مدیریت و درمان آمنوره به علت آن بستگی دارد. در برخی موارد، نیازی به درمان نیست، مانند زمانی که آمنوره به دلیل بارداری، شیردهی یا یائسگی است.

با این حال، اگر یک بیماری زمینه‌ای وجود داشته باشد که باعث آمنوره شود، ممکن است چندین گزینه درمانی در نظر گرفته شود:

1. مدیریت وزن: دستیابی و حفظ وزن بدن سالم از طریق رژیم غذایی و ورزش می تواند به تنظیم چرخه قاعدگی کمک کند.
2. مدیریت استرس: تکنیک هایی مانند مدیتیشن، یوگا یا مشاوره می تواند به کاهش استرس و تاثیر آن بر چرخه قاعدگی کمک کند.
3. تغییرات سبک زندگی: کاهش سطح ورزش شدید، اطمینان از تغذیه کافی و رسیدگی به مشکلات خواب می تواند به بازیابی قاعدگی منظم کمک کند.
4. درمان هورمونی: داروهایی مانند قرص های ضد بارداری، پروژسترون یا استروژن ممکن است برای تنظیم سطح هورمون ها و شروع مجدد چرخه قاعدگی تجویز شوند.
5. جراحی: در موارد نادر، مداخله جراحی ممکن است برای درمان آمنوره ناشی از ناهنجاری های فیزیکی مانند سپتوم واژن یا پرده بکارت بدون سوراخ ضروری باشد.
6. درمان های باروری: ناباروری ممکن است برای افراد مبتلا به آمنوره نگران کننده باشد و درمان های باروری مانند تلقیح داخل رحمی (IUI) یا لقاح آزمایشگاهی (IVF) ممکن است توصیه شود.

جلوگیری

در حالی که برخی از موارد آمنوره اجتناب ناپذیر است، حفظ سلامت کلی می تواند به پیشگیری از برخی علل آمنوره ثانویه کمک کند:

1. حفظ وزن سالم: از افزایش یا کاهش شدید وزن خودداری کنید، زیرا این امر می تواند چرخه قاعدگی را مختل کند.
2. ورزش در حد اعتدال: ورزش منظم را انجام دهید، اما از ورزش بیش از حد یا فعالیت های بدنی شدید که ممکن است چرخه قاعدگی را سرکوب کند، خودداری کنید.
3. از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید: از تغذیه کافی، به ویژه آهن، کلسیم و ویتامین D که برای چرخه قاعدگی سالم ضروری هستند، اطمینان حاصل کنید.
4. معاینات منظم داشته باشید: در قرارهای معمول زنان و زایمان شرکت کنید تا سلامت باروری خود را کنترل کنید، از جمله معاینه لگن و تست پاپ.
5. خواب را در اولویت قرار دهید: اطمینان حاصل کنید که استراحت و خواب کافی برای حمایت از سلامت و تندرستی کلی دارید.

پیش آگهی و زندگی با آمنوره

پیش آگهی آمنوره به علت اصلی و اولیه یا ثانویه بودن آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد، آمنوره را می توان با موفقیت درمان کرد و چرخه قاعدگی به حالت عادی باز خواهد گشت.

هنگام زندگی با آمنوره، ضروری است:

1. علائم خود را زیر نظر داشته باشید: علائم یا تغییر در بدن خود را پیگیری کنید، زیرا این کار می تواند به شما و ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما کمک کند تا علل بالقوه و گزینه های درمانی را شناسایی کنید.
2. در معاینات منظم شرکت کنید: برای معاینات معمول زنان و هر گونه آزمایش لازم به پزشک مراجعه کنید.
3. در مورد نگرانی های باروری بحث کنید: اگر می خواهید باردار شوید، گزینه های باروری را با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در میان بگذارید.
4. صبور باشید: ممکن است بازگشت سیکل قاعدگی پس از درمان زمان ببرد، اما در بیشتر موارد، در نهایت دوباره از سر گرفته می شود.
5. به دنبال حمایت باشید: با دوستان، خانواده یا یک درمانگر صحبت کنید تا به مدیریت هر گونه چالش عاطفی یا روانی که با زندگی با آمنوره همراه است کمک کند.

سوالات متداول

۱. آیا هنوز هم می توانم با آمنوره باردار شوم؟

اگرچه پریود برای اکثر بارداری ها ضروری است، اما هنوز هم می توان بدون پریودهای منظم باردار شد، به خصوص اگر آمنوره به دلیل عدم تعادل هورمونی یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد که می تواند باعث تخمک گذاری نامنظم شود. در چنین مواردی، درمان های باروری مانند تلقیح داخل رحمی (IUI) یا لقاح آزمایشگاهی (IVF) ممکن است برای افزایش شانس لقاح توصیه شود.

۲. آیا بعد از درمان آمنوره پریود من برمی گردد؟

در بیشتر موارد، پس از درمان علت اصلی آمنوره، پریود شما برمی گردد. با این حال، ممکن است مدتی طول بکشد تا چرخه قاعدگی عادی شود. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما می تواند در مورد جدول زمانی مورد انتظار برای مورد خاص شما صحبت کند.

۳. آیا می توانم بعد از درمان آمنوره دوباره دچار آمنوره شوم؟

در حالی که ممکن است آمنوره عود کند، به خصوص اگر علت اصلی به طور کامل برطرف نشده باشد یا اگر یک مشکل سلامتی جدید ایجاد شود، درمان معمولا به بازیابی قاعدگی منظم کمک می کند. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما می تواند راهنمایی هایی در مورد حفظ یک سبک زندگی سالم و نظارت بر سلامت باروری شما برای کاهش خطر عود آمنوره ارائه دهد.

۴. عواقب طولانی مدت آمنوره چیست؟

عواقب طولانی مدت آمنوره به علت و مدت زمان آن بستگی دارد. برخی از عوارض بالقوه عبارتند از پوکی استخوان و بیماری های قلبی عروقی به دلیل کمبود استروژن، مشکلات باردار شدن یا ناباروری و درد لگن در صورتی که مشکلات ساختاری علت آن باشد. مداخله و درمان زودهنگام می تواند به به حداقل رساندن این خطرات کمک کند.

۵. آیا بروز آمنوره پس از قطع قرص های ضد بارداری طبیعی است؟

تجربه آمنوره یا پریودهای نامنظم پس از قطع قرص های ضدبارداری معمول است. این به این دلیل است که بدن شما پس از مصرف هورمون‌های مصنوعی با سطوح طبیعی هورمونی سازگار می‌شود. پس از قطع قرص، ممکن است تا سه ماه طول بکشد تا بدن شما قاعدگی را از سر بگیرد. اگر پس از قطع قرص بیش از چهار تا شش ماه بدون پریود سپری کردید، با پزشک خود مشورت کنید.