برای اکثر مردان، یک بار رفتن به دستشویی، مثانه را خالی می کند و برای چندین ساعت تسکین می دهد. مردان مبتلا به مثانه بیش فعال (OAB) به طور منظم در طول روز و شب احساس می‌کنند که میل شدیدی به ادرار کردن دارند.
مثانه بیش فعال می تواند زندگی را تغییر دهد، بر مردان در هر سنی تأثیر بگذارد و شغل، زندگی اجتماعی، فعالیت ها و خواب شما را خراب کند. خوشبختانه، روش‌های مختلفی برای تسکین مثانه بیش فعال وجود دارد.
این مقاله به بحث مثانه بیش فعال در مردان می پردازد. علائم و علل شایع مثانه بیش فعال و نحوه درمان آن را توضیح می دهد.
مثانه بیش فعال چیست؟
مثانه بیش فعال یک اصطلاح کلی برای مجموعه ای از علائم ادراری است، نه یک مشکل یا بیماری خاص. مثانه بیش فعال زمانی اتفاق می افتد که در سیگنال های عصبی بین مثانه و مغز ارتباط نادرست وجود داشته باشد (منبع مطلب).
در شرایط عادی، مثانه آرام است تا زمانی که شروع به پر شدن کند. وقتی مغز تشخیص می‌دهد که مثانه پر است، سیگنال‌هایی به مثانه می‌فرستد و به آن می‌گوید منقبض شود. سپس عضلات مثانه ادرار را فشار می دهند که از طریق مجرای ادرار به اسفنکتر می رود.
وقتی مثانه سالم است، مغز سیگنال می دهد که مثانه پر شود، اما شما هنوز زمان دارید تا به دستشویی بروید. اما با مثانه بیش فعال، میل به ادرار کردن ناگهانی و شدید است، حتی اگر مثانه شما پر نباشد (منبع مطلب).
مثانه بیش فعال زمانی رخ می دهد که ماهیچه های مثانه بیش از حد فعال هستند و قبل از پر شدن مثانه شروع به انقباض می کنند. این باعث علامت بارز مثانه بیش فعال می شود: فوریت ادرار.
علائم مثانه بیش فعال
علائم مثانه بیش فعال می تواند در فعالیت های روزانه شما اختلال ایجاد کند و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فوریت ادرار: این یک احساس شدید برای ادرار کردن است که ممکن است متوقف کردن یا نادیده گرفتن آن دشوار باشد.
- بی اختیاری فوری: از دست دادن غیرارادی ادرار به دنبال یک میل شدید به ادرار کردن است. برخی از افراد ممکن است مقادیر کمی ادرار نشت کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از دست دادن ناخواسته حجم زیادی از ادرار را تجربه کنند.
- تکرر ادرار: میل به ادرار کردن بیش از هشت بار در یک دوره ۲۴ ساعته رخ می دهد.
- شب ادراری: این اصطلاح نیاز به بیدار شدن دو یا چند بار در طول شب برای استفاده از توالت را توصیف می کند.
شیوع مثانه بیش فعال
بر اساس گزارش انجمن اورولوژی آمریکا، مثانه بیش فعال ۷ تا ۲۷ درصد از مردان را تحت تاثیر قرار می دهد (منبع مطلب).با این حال، علائم اغلب با انسداد خروجی مثانه به دلیل هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) – یک غده پروستات بزرگ شده اشتباه گرفته می شود. این امر منجر به تاخیر در تشخیص و درمان می شود (منبع مطلب).
علل مثانه بیش فعال
علائم مثانه بیش فعال می تواند ناشی از یک بیماری عصبی، بیماری زمینه ای یا مشکل ساختاری باشد. مثانه بیش فعال ممکن است مربوط به (منبع مطلب):
- محرک های مثانه در رژیم غذایی شما، از جمله الکل، کافئین، شکلات، مرکبات و ادویه ها
- عوارض جانبی دارویی
- شرایط عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس، بیماری پارکینسون، آسیب نخاعی یا سکته مغزی
- اسپاسم یا ضعف عضلات لگن
- عفونت مجاری ادراری
- بیماری های زمینه ای مانند یبوست یا دیابت
پروستات و مثانه بیش فعال
مثانه بیش فعال در مردان اغلب با بزرگ شدن پروستات اشتباه گرفته می شود. در حالی که هر دو می توانند علائم مشابهی در دستگاه ادراری تحتانی ایجاد کنند، اما شرایط متفاوتی هستند که نیاز به درمان های متفاوتی دارند (منبع مطلب).
گزینه های درمان
اولین خط درمان برای مثانه بیش فعال تغییر سبک زندگی و رفتار درمانی است. پزشک شما ممکن است شما را به یک متخصص سلامت لگن ارجاع دهد که می‌تواند نحوه تمرین مجدد مثانه، اجتناب از تحریک‌کننده‌های مثانه و انجام تمرین‌هایی برای تقویت کف لگن برای جلوگیری از بی اختیاری به شما آموزش دهد (منبع مطلب).
اگر این تغییرات باعث تسکین نشوند، پزشک شما ممکن است دارو و سایر درمان‌ها، از جمله جراحی یا تزریق بوتاکس را تجویز کند.
رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی
اولین قدم در درمان مثانه بیش فعال معمولاً تغییرات رژیم غذایی است. ممکن است به شما توصیه شود از غذاها و نوشیدنی هایی که ادرار آور یا تحریک کننده مثانه هستند اجتناب کنید. این شامل:
- غذاهای اسیدی مانند مرکبات و گوجه فرنگی
- الکل
- کافئین
- نوشیدنی های گازدار مانند نوشابه یا سلتزر
- شکلات
- قهوه
- غذاهای ادویه دار
- چای
همچنین ممکن است به شما توصیه شود که مصرف مایعات را در ساعات خاصی در طول روز محدود کنید. به عنوان مثال، اگر مکرراً برای ادرار کردن از خواب بیدار می شوید، توصیه می شود دو ساعت قبل از خواب نوشیدنی را قطع کنید.
سایر تغییرات توصیه شده در شیوه زندگی برای مثانه بیش فعال عبارتند از کاهش وزن (در صورت چاق یا اضافه وزن)، ورزش منظم، و کاهش یا مدیریت استرس – همه عواملی که ممکن است در مثانه بیش فعال نقش داشته باشند. علاوه بر این، افرادی که سیگار می کشند باید سیگار را ترک کنند زیرا نیکوتین یک محرک مثانه است (منبع مطلب).
آموزش مثانه
تمرین مثانه شامل ثبت گزارشی از میزان مایعات مصرفی شما، تعداد دفعات احساس اضطرار برای ادرار کردن، زمان ادرار کردن و سایر علائم است (منبع مطلب).تاکتیک های دیگری که می تواند به شما در بازیابی کنترل مثانه کمک کند عبارتند از (منبع مطلب):
- تأخیر در دفع ادرار : هنگامی که احساس می‌کنید میل به ادرار کردن دارید، آن را برای مدت زمان طولانی‌تری نگه دارید. این معمولاً با چند دقیقه صبر شروع می شود و تا یک یا دو ساعت ادامه می یابد.
- ادرار مضاعف : پس از اتمام ادرار، چند دقیقه صبر کنید و دوباره امتحان کنید. اگر بار اول در تخلیه کامل مثانه مشکل دارید، این ممکن است مفید باشد.
- دفع زمان‌بندی شده ادرار : زمان‌های استراحت در حمام را برای ساعات معینی در طول روز برنامه ریزی کنید تا سعی کنید ادرار کنید. این به جلوگیری از فوریت ادرار کمک می کند. پزشک شما ممکن است توصیه کند هر دو تا چهار ساعت یکبار بروید.
صبور و پیگیر باشید: تمرین مثانه معمولاً ۳ تا ۱۲ هفته طول می کشد تا موثر باشد (منبع مطلب).
تمرینات کف لگن
فیزیوتراپیست کف لگن می تواند تمریناتی را برای تقویت کف لگن به شما آموزش دهد، مانند:
- تمرینات کگل : عضلات کف لگن خود را سفت کنید و تا ۱۰ بشمارید. اینها عضلاتی هستند که از آنها برای توقف سریع ادرار کردن، نگه داشتن گاز یا کشیدن اندام تناسلی به سمت داخل استفاده می کنید. ماهیچه ها را برای ۱۰ عدد رها کرده و شل کنید. این حرکت را در مجموع ۱۰ انقباض تکرار کنید. این را سه تا پنج بار در روز تمرین کنید.
- تلنگرهای سریع : مانند کگل، این تمرین عضلات کف لگن را درگیر می کند. به جای نگه داشتن آن، به سرعت این ماهیچه ها را منقبض و شل کنید. وقتی احساس می‌کنید میل به ادرار کردن دارید، چند حرکت سریع ممکن است به دفع این حس کمک کند.
- تمرینات تقویتی : همچنین ممکن است تمریناتی برای تقویت عضلات هسته مرکزی، ران، باسن، باسن و کمر انجام شود. ضعف در این نواحی می تواند به مشکلات کف لگن نیز کمک کند.
- کشش : اگر سفتی عضلانی به مشکلات مثانه کمک می کند، به شما تمریناتی داده می شود تا کشاله ران، پاها، باسن یا کمرتان را بکشید.
فیزیوتراپی کف لگن همچنین ممکن است شامل بیوفیدبک، تحریکات الکترونیکی عضلات، یا تمرینات وزنی باشد (منبع مطلب).
داروها برای مثانه بیش فعال
دو دسته اصلی از داروهای تجویز شده برای مثانه بیش فعال، آنتی کولینرژیک ها و آگونیست های بتا-۳ هستند (منبع مطلب).
آنتی کولینرژیک ها با مسدود کردن یک ماده شیمیایی که باعث انقباضات مثانه می شود، علائم مثانه بیش فعال را کاهش می دهند. این داروهای مثانه بیش فعال عبارتند از:
- دترول (تولترودین)
- دیتروپان (اکسی بوتینین)
- Enablex (داریفناسین)
- Sanctura (تروسپیوم)
- توویاز (فزوترودین)
- وسیکار (سولیفاسین)
آگونیست های بتا ۳ با شل کردن ماهیچه صاف در دیواره مثانه مثانه بیش فعال را درمان می کنند. این شامل:
- میربتریک (میرابگرون)
- ویبگرون
داروهای مثانه بیش فعال می توانند عوارض جانبی از خفیف تا جدی داشته باشند که شامل خشکی چشم، خشکی دهان، یبوست، فشار خون بالا و احتباس ادرار می شود.
تزریق بوتاکس
تزریق بوتاکس در مثانه ممکن است تسکین کوتاه مدتی را در افرادی که بی اختیاری شدید اضطراری دارند و به درمان های دیگر پاسخ نمی دهند، ایجاد کند (منبع مطلب).با شل کردن عضلات دیواره مثانه عمل می کند و از فشردن بیش از حد آن جلوگیری می کند (منبع مطلب).
با این حال، برای باقی ماندن موثر، تزریق باید تکرار شود. همچنین برای اطمینان از تخلیه کامل مثانه، باید بیشتر تحت نظر باشید.
در حالی که تزریق بوتاکس برای مثانه بیش فعال مؤثر است، میزان بالایی از عفونت های دستگاه ادراری و عوارضی دارد که ممکن است نیاز به انجام کاتتریزاسیون داشته باشد. در مورد عوارض جانبی و خطرات احتمالی با پزشک خود صحبت کنید (منبع مطلب).
تحریک اعصاب
تحریک عصبی، که به آن درمان نورومدولاسیون نیز می‌گویند، مثانه بیش فعال را با استفاده از سیگنال‌های الکتریکی برای تحریک اعصابی که مسیر مشابهی با مثانه دارند، درمان می‌کند. این به تنظیم مجدد ارتباط مغز و مثانه کمک می کند.
دو نوع اصلی تحریک عصبی برای مثانه بیش فعال وجود دارد (منبع مطلب):
- تحریک عصب تیبیا محیطی (PTNS) : این شامل قرار دادن یک الکترود کوچک در نزدیکی مچ پا در امتداد عصب تیبیا است که از پایین ساق در کنار زانو به سمت پایین کمر می رود.
- تعدیل عصبی ساکرال (SNS) : این درمان عصب خاجی را هدف قرار می دهد که سیگنال ها را بین نخاع و مثانه حمل می کند. SNS شامل کاشت یک سیم الکتریکی در زیر پوست کمر و یک ضربان ساز است که به صورت دستی یا کاشته شده است.
عمل جراحی
زمانی که گزینه های درمانی قبلی موفقیت آمیز نبوده اند، جراحی آخرین راه حل محسوب می شود. مداخلات جراحی برای مثانه بیش فعال عبارتند از (منبع مطلب):
- سیستوپلاستی تقویتی : این جراحی مثانه را با استفاده از بافت روده منبسط می کند. این باعث افزایش ظرفیت مثانه و کاهش تکرر ادرار می شود (منبع مطلب).
- انحراف ادرار : این جراحی برای دور زدن قسمت‌هایی از دستگاه ادراری استفاده می‌شود و راه جدیدی برای خروج ادرار ایجاد می‌کند. جریان را می توان به یک مثانه جایگزین داخلی برای ذخیره موقت یا از طریق یک سوراخ در دیواره شکم (استوما) متصل به کیسه استومی هدایت کرد (منبع مطلب).
کلام پایانی
- مثانه بیش فعال در زنان شایع تر است، اما مردان نیز می توانند تحت تأثیر قرار گیرند. علائم مثانه بیش فعال فوریت، تکرر ادرار و تصادفات می تواند زندگی شما را مختل کند.
- مثانه بیش فعال ابتدا با تغییر سبک زندگی، بازآموزی مثانه و درمان کف لگن درمان می شود. اگر اینها به تسکین علائم مثانه بیش فعال کمک نکرد، ممکن است داروهای آنتی کولینرژیک یا آگونیست بتا-۳ تجویز شود. درمان های اضافی و فشرده تر شامل تزریق بوتاکس، تحریک عصبی و جراحی است.
- اگر علائم مثانه بیش فعال را دارید، با پزشک خود صحبت کنید. هرچه زودتر ارزیابی شوید، سریعتر می توانید در مسیر یافتن تسکین و مدیریت شرایط باشید.
