راهنمای بسیار کامل پوکی استخوان (اُستئوپروز)

پوکی استخوان چیست؟

پوکی استخوان وضعیتی است که با کاهش تراکم استخوان، کاهش استحکام آن و در نتیجه استخوان‌های شکننده مشخص می‌شود. پوکی استخوان به معنای واقعی کلمه منجر به استخوان متخلخل غیرطبیعی می شود که مانند اسفنج قابل تراکم است.

این اختلال در اسکلت استخوان، آن را را ضعیف می کند و منجر به شکستگی مکرر استخوان می شود. استئوپنی، طبق تعریف، وضعیتی از استخوان است که تراکم آن کمی کمتر از استخوان طبیعی است، اما هم اندازه ی استئوپروز (پوکی استخوان)  نیست.

استخوان طبیعی از پروتئین، کلاژن و کلسیم تشکیل شده است که همگی به استخوان استحکام می بخشند. استخوان هایی که تحت تأثیر پوکی استخوان قرار می گیرند می توانند با آسیب های نسبتاً جزئی بشکنند (شکستگی) که معمولاً آن وضعیت ها نبایدباعث شکستگی استخوان شوند.

شکستگی می تواند به صورت ترک خوردگی (مانند شکستگی لگن) یا فرو ریختن (مانند شکستگی مهره های ستون فقرات) باشد. ستون فقرات، باسن، دنده‌ها و مچ‌ها نواحی شایع شکستگی‌های استخوان ناشی از پوکی استخوان هستند، اگرچه شکستگی‌های مرتبط با پوکی استخوان تقریباً در هر استخوان اسکلتی ممکن است رخ دهد.

چرا پوکی استخوان یک مسئله مهم بهداشت عمومی است؟

• در ایالات متحده، ۴۴ میلیون نفر دارای تراکم استخوان پایین هستند (۱۰ میلیون پوکی استخوان و ۳۴ میلیون نفر مبتلا به استئوپنی هستند). این ۵۵ درصد از جمعیت ۵۰ ساله و بالاتر ایالات متحده را تشکیل می دهد.
• از هر دو زن قفقازی یک نفر در طول زندگی خود به دلیل پوکی استخوان دچار شکستگی می شود.
• در ایالات متحده، هزینه های مستقیم مراقبت های بهداشتی ناشی از شکستگی های ناشی از پوکی استخوان، بدون در نظر گرفتن هزینه های غیرمستقیم، مانند روزهای از دست دادن کار و بهره وری، بالغ بر یک میلیارد دلار است.
• تقریباً ۲۰٪ از کسانی که شکستگی لگن را تجربه می کنند در سال بعد از شکستگی، خواهند مُرد.
• یک سوم بیماران شکستگی لگن در طی یک سال پس از شکستگی به خانه سالمندان ارجاع داده می شوند.
• فقط یک سوم از بیماران شکستگی لگن سطح عملکرد قبل از شکستگی خود را به دست می آورند.

با افزایش سن آمریکا، تعداد افراد مبتلا به شکستگی های ناشی از پوکی استخوان به طور تصاعدی افزایش می یابد. درد، رنج و تأثیر کلی بر سلامت و هزینه های اقتصادی بسیار زیاد خواهد بود.

عواقب پوکی استخوان چیست؟

شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان مسئول درد قابل توجه، کاهش کیفیت زندگی، از دست دادن روزهای کاری و ناتوانی است.

• تا ۳۰ درصد از بیمارانی که از شکستگی لگن رنج می برند به مراقبت طولانی مدت در منزل نیاز دارند.
• بیماران مسن ممکن است به دلیل استراحت طولانی مدت پس از شکستگی لگن، ذات‌الریه و لخته‌های خون در وریدهای پا ایجاد کنند که می‌تواند به ریه‌ها برود (آمبولی ریه).
• پوکی استخوان حتی با افزایش خطر مرگ مرتبط است. حدود ۲۰ درصد از زنان مبتلا به شکستگی لگن در سال بعد در نتیجه غیرمستقیم شکستگی، خواهند مُرد.
• علاوه بر این، هنگامی که فردی شکستگی ستون فقرات را به دلیل پوکی استخوان تجربه می کند، در معرض خطر بسیار بالایی است که در آینده نزدیک (چند سال آینده) دچار شکستگی دیگری از این قبیل شود.
• حدود ۲۰ درصد از زنان یائسه که دچار شکستگی مهره می شوند، در سال بعد دچار شکستگی مهره جدیدی از استخوان می شوند.

علل و عوامل خطرساز برای ابتلا به پوکی استخوان

۲۲ عامل زیر خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد:

1. زَن بودن (جنسیت مونث)
2. نژاد قفقازی یا آسیایی
3. داشتن جثه ی بدنی کوچک و استخوان های ظریف
4. سابقه خانوادگی پوکی استخوان (به عنوان مثال، داشتن یک مادر با شکستگی استخوان لگن، خطر شکستگی لگن را دو برابر می کند)
5. سابقه شخصی شکستگی در بزرگسالی
6. سیگار کشیدن
7. مصرف زیاد الکل
8. عدم ورزش
9. رژیم غذایی کم کلسیم
10. تغذیه نامناسب و سلامت عمومی ضعیف، به ویژه با التهاب مزمن یا بیماری روده همراه است
11. سوء جذب (مواد مغذی به درستی از سیستم گوارشی جذب نمی شوند) ناشی از بیماری های روده، مانند اسپرو سلیاک که می تواند با بیماری های پوستی مانند درماتیت هرپتی فرمیس همراه باشد.
12. سطوح پایین استروژن در زنان (که ممکن است در یائسگی یا با برداشتن زودهنگام جراحی هر دو تخمدان رخ دهد)
13. سطح پایین تستوسترون در مردان (هیپوگنادیسم)
14. شیمی درمانی به دلیل اثرات سمی بر تخمدان ها می تواند باعث یائسگی زودرس شود.
15. آمنوره (از دست دادن دوره قاعدگی) در زنان جوان با استروژن پایین و پوکی استخوان همراه است. آمنوره می تواند در زنانی که تمرینات ورزشی بسیار شدید انجام می دهند و در زنان با چربی بدن بسیار کم (به عنوان مثال، زنان مبتلا به بی اشتهایی عصبی) رخ دهد.
16. التهاب مزمن، ناشی از آرتریت التهابی مزمن یا بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید یا بیماری‌های کبدی
17. بی تحرکی، مانند پس از سکته مغزی، یا از هر وضعیتی که در راه رفتن اختلال ایجاد کند.
18. پرکاری تیروئید شرایطی است که در آن هورمون تیروئید بیش از حد توسط غده تیروئید تولید می شود (مانند بیماری گریو) یا استفاده از داروی هورمون تیروئید.
19. پرکاری پاراتیروئید بیماری است که در آن هورمون پاراتیروئید بیش از حد توسط غده پاراتیروئید تولید می شود، غده کوچکی که در نزدیکی یا درون غده تیروئید قرار دارد. به طور معمول، هورمون پاراتیروئید با حذف بخشی از کلسیم از استخوان، سطح کلسیم خون را حفظ می کند. در هیپرپاراتیروئیدیسم درمان نشده، هورمون پاراتیروئید بیش از حد باعث حذف بیش از حد کلسیم از استخوان می شود که می تواند منجر به پوکی استخوان شود.
20. هنگامی که ویتامین D کمبود داشته باشد، بدن نمی تواند مقادیر کافی کلسیم را از رژیم غذایی برای جلوگیری از پوکی استخوان جذب کند. کمبود ویتامین D می تواند ناشی از کمبود رژیم غذایی، کمبود نور خورشید، یا عدم جذب روده ای این ویتامین باشد، مانند مواردی که در اسپرو سلیاک و سیروز صفراوی اولیه رخ می دهد.
21. برخی از داروها می توانند باعث پوکی استخوان شوند. این داروها شامل استفاده طولانی مدت از هپارین (رقیق کننده خون)، داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین (دیلانتین) و فنوباربیتال و استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدهای خوراکی (مانند پردنیزون) است.
22. اختلالات ارثی بافت همبند، از جمله استخوان زایی ناکامل، هموسیستینوری، سندرم پوکی استخوان- شبه گلیوما، و بیماری های پوستی، مانند سندرم مارفان و سندرم اهلرز-دانلوس (این علل پوکی استخوان ثانویه ارثی هر کدام به طور متفاوتی درمان می شوند).

علائم پوکی استخوان چیست؟

پوکی استخوان می تواند برای چندین دهه بدون هیچ علامتی وجود داشته باشد زیرا پوکی استخوان تا زمانی که استخوان شکسته نشود، علائمی ایجاد نمی کند.

علاوه بر این، برخی از شکستگی‌های پوکی استخوان ممکن است برای سال‌ها در زمانی که علائمی ایجاد نمی‌کنند، تشخیص داده نمی‌شوند. بنابراین، بیماران ممکن است تا زمانی که دچار شکستگی دردناک نشوند، از پوکی استخوان خود آگاه نباشند.

علامت همراه با شکستگی های پوکی استخوان معمولاً درد است. محل درد به محل شکستگی بستگی دارد. علائم پوکی استخوان در مردان مشابه علائم پوکی استخوان در زنان است.

علائم و نشانه های رایج پوکی استخوان

1. شکستگی ستون فقرات (مهره) می تواند باعث درد شدید شود که ازکمر به طرفین بدن تابش می کند.
2. در طول سال ها، شکستگی های مکرر ستون فقرات می تواند منجر به کمردرد مزمن شود.
3. افراد از دست دادن قد و یا انحنای ستون فقرات به دلیل فروپاشی مهره ها را تجربه می کنند. این فرورفتگی به افراد ظاهری قوز کرده در قسمت بالایی کمر می دهد که اغلب به آن “قوز دواگر” (کیفوز) می گویند زیرا معمولاً در زنان مسن دیده می شود.
4. مشکل تنفس
5. عقب نشینی لثه به دلیل از دست دادن استخوان
6. شانه های شیب دار
7. انحنای پایین ستون فقرات
8. شکستگی که در طول فعالیت عادی رخ می دهد، ترومای حداقلی یا شکستگی استرس نامیده می شود. به عنوان مثال، برخی از بیماران مبتلا به پوکی استخوان هنگام راه رفتن یا پایین آمدن از جدول کنار خیابان، دچار شکستگی های استرسی در پا می شوند.
9. شکستگی لگن معمولاً در نتیجه زمین خوردن رخ می دهد. در پوکی استخوان، شکستگی‌های لگن می‌تواند در نتیجه اتفاقات بسیار جزئی و بی اهمیت، لغزش و سقوط رخ دهد. شکستگی های لگن نیز ممکن است به آرامی  پس از ترمیم جراحی به دلیل بهبود ضعیف استخوان بهبود یابد.

چه عواملی استحکام استخوان را تعیین می کند؟

توده استخوان (تراکم استخوان) با مقدار استخوان موجود در ساختار اسکلتی تعیین می شود. به طور کلی، هر چه تراکم استخوان بیشتر باشد، استخوان ها قوی تر می شوند. تراکم استخوان تا حد زیادی تحت تأثیر عوامل ژنتیکی است که به نوبه خود گاهی اوقات توسط عوامل محیطی و داروها اصلاح می شود.

به عنوان مثال، مردان تراکم استخوان بالاتری نسبت به زنان دارند و آمریکایی های آفریقایی تبار تراکم استخوان بیشتری نسبت به آمریکایی های قفقازی یا آسیایی آمریکایی دارند.

• به طور معمول، تراکم استخوان در دوران کودکی انباشته می شود و در حدود ۲۵ سالگی به اوج خود می رسد.
• سپس تراکم استخوان برای حدود ۱۰ سال حفظ می شود. پس از ۳۵ سالگی، هم مردان و هم زنان به طور معمول سالانه ۰.۳ تا ۰.۵ درصد از تراکم استخوان خود را به عنوان بخشی از روند پیری از دست می دهند.

استروژن در حفظ تراکم استخوان در زنان مهم است. هنگامی که سطح استروژن پس از یائسگی کاهش می یابد، از دست دادن تراکم استخوان تسریع می شود.

• در طی ۵ تا ۱۰ سال اول پس از یائسگی، زنان می توانند سالانه ۲ تا ۴ درصد از تراکم استخوان را از دست بدهند!
• این عمدتا به استروژن ناکافی نسبت داده می شود و می تواند منجر به از دست دادن ۲۵ تا ۳۰ درصد از تراکم استخوان آنها در این دوره زمانی شود.
• از دست دادن سریع استخوان پس از یائسگی یکی از دلایل اصلی پوکی استخوان در زنان است که به آن پوکی استخوان پس از یائسگی گفته می شود. این امر حتی در زنانی که به نظر می رسد از سلامتی طبیعی برخوردارند نیز صادق است.

چه کسانی باید آزمایش تراکم استخوان انجام دهند؟

دستورالعمل های بنیاد ملی پوکی استخوان بیان می کند که چندین گروه از افراد وجود دارند که باید آزمایش سنجش تراکم استخوان (DXA) را برای تشخیص صحیح سلامت استخوان در نظر بگیرند:

• همه زنان یائسه زیر ۶۵ سال که دارای عوامل خطر پوکی استخوان هستند.
• همه زنان ۶۵ سال و بالاتر.
• زنان یائسه با شکستگی، اگرچه این امر اجباری نیست زیرا ممکن است درمان بدون توجه به تراکم استخوان شروع شود.
• برای زنان با هر یک از بیش از ۵۰ بیماری مرتبط با پوکی استخوان؛ یک پزشک عمومی می تواند لیست بیماری های پزشکی بیمار را اسکن کند تا مشخص کند که آیا یکی از این شرایط وجود دارد یا خیر (به علل بالا مراجعه کنید).
• زنانی که تصمیم به شروع درمان پوکی استخوان دارند ممکن است به آزمایش تراکم استخوان برای تعیین وجود یا عدم وجود پوکی استخوان یا استئوپنی اقدام کنند.

دستورالعمل‌های بنیاد ملی پوکی استخوان بیان می‌کند که اگر فردی دارای شکستگی شناخته شده پوکی استخوان باشد، نیازی به انجام آزمایش تراکم استخوان نیست، زیرا بیمار با یا بدون مطالعه تراکم استخوان، برای پوکی استخوان درمان می‌شود.

علاوه بر این، اگر فردی که تحت آزمایش قرار می گیرد، بر اساس نتایج، مایل به انجام درمان نباشد، آزمایش تراکم استخوان مناسب نیست. بنابراین، اگر آزمایش تراکم استخوان انجام شود، باید بر روی افرادی که مایل به انجام اقدامات خاصی برای بهبود سلامت استخوان خود بر اساس نتایج هستند، انجام شود.

تشخیص و آزمایش پوکی استخوان

اشعه ایکس معمولی می‌تواند پوکی استخوان را آشکار کند، زیرا استخوان‌ها بسیار نازک‌تر و سبک‌تر از استخوان‌های معمولی به نظر می‌رسند. متأسفانه، تا زمانی که اشعه ایکس بتواند پوکی استخوان را تشخیص دهد، حداقل ۳۰ درصد از استخوان از بین رفته است.

علاوه بر این، اشعه ایکس نشانگر دقیق تراکم استخوان نیست. بنابراین، ظاهر استخوان در اشعه ایکس اغلب تحت تأثیر تغییرات درجه قرار گرفتن در معرض فیلم اشعه ایکس است.

بنیاد ملی پوکی استخوان، انجمن پزشکی آمریکا و سایر سازمان‌های بزرگ پزشکی توصیه می‌کنند که برای تشخیص پوکی استخوان از اسکن جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DXA، که قبلا DEXA نامیده می‌شد) استفاده شود.

سنجش تراکم استخوان (DXA) به طور معمول تراکم استخوان را در لگن، ستون فقرات و ساعد اندازه گیری می کند. انجام این آزمایش تنها ۵ تا ۱۵ دقیقه طول می کشد، بیماران را در معرض تابش بسیار کمی قرار می دهد (کمتر از یک دهم تا یک صدم مقدار استفاده شده در یک رادیوگرافی قفسه سینه استاندارد)، و  این آزمایش کاملا دقیق است.

تراکم استخوان بیمار با میانگین اوج تراکم استخوان بزرگسالان از همان جنس و نژاد مقایسه می شود. این امتیاز «نمره T» یا T-score نامیده می‌شود و تراکم استخوان را بر حسب تعداد انحرافات استاندارد (SD) زیر اوج توده استخوانی بزرگسالان جوان بیان می‌کند.

1. پوکی استخوان به عنوان نمره T تراکم استخوان ۲.۵- یا کمتر تعریف می شود.
2. استئوپنی (بین نرمال و پوکی استخوان) به عنوان نمره T تراکم استخوان بین -۱ و -۲.۵ تعریف می شود.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که در حالی که استئوپنی نسبت به پوکی استخوان درجات کمتری از از دست دادن استخوان در نظر گرفته می شود، با این وجود هنگامی که با سایر عوامل خطر (مانند سیگار کشیدن، مصرف استروئیدهای کورتیزون، آرتریت روماتوئید، سابقه خانوادگی پوکی استخوان، سابقه خانوادگی پوکی استخوان) همراه باشد، می تواند نگران کننده باشد.

داشتن استئوپنی به همراه شرایط بالا، می تواند شانس ایجاد شکستگی های مهره، لگن و سایر شکستگی ها را افزایش دهد. در این شرایط، استئوپنی ممکن است به عنوان بخشی از برنامه درمانی، به دارو نیاز داشته باشد.

چه پزشکانی پوکی استخوان را درمان می کنند؟

پزشکانی که پوکی استخوان را درمان می کنند عبارتند از

• متخصصین عمومی و داخلی و نیز متخصص زنان
• متخصصان غدد
• روماتولوژیست ها
• جراحان استخوان (ارتوپد)

درمان و پیشگیری از پوکی استخوان

هدف از درمان پوکی استخوان، پیشگیری از شکستگی استخوان با کاهش تحلیل استخوان یا ترجیحاً افزایش تراکم و استحکام استخوان است.

اگرچه تشخیص زودهنگام و درمان به موقع پوکی استخوان می تواند به میزان قابل توجهی خطر شکستگی های آینده را کاهش دهد، اما هیچ یک از درمان های موجود برای پوکی استخوان درمان کامل نیستند.

به عبارت دیگر، بازسازی کامل استخوانی که در اثر پوکی استخوان ضعیف شده است دشوار است. بنابراین پیشگیری از پوکی استخوان به اندازه درمان مهم است. اقدامات زیر درمان و پیشگیری از پوکی استخوان برای سلامت بهینه استخوان است:

1. تغییرات سبک زندگی: از جمله ترک سیگار، کاهش و یا قطع مصرف الکل، ورزش منظم و مصرف یک رژیم غذایی متعادل با کلسیم و ویتامین D کافی
2. داروهایی که از دست دادن استخوان را متوقف می کنند و استحکام استخوان را افزایش می دهند، مانند آلندرونات (فوساماکس)، ریزدرونات (اکتونل)، رالوکسیفن (Evista)، ایباندرونات (Boniva)، کلسی تونین (Calcimar)، زولدرونات (Reclast) و دنوزوماب (Prolia)
3. داروهایی که استخوان سازی را افزایش می دهند مانند تری پاراتید (فورتئو)

انتخاب داروی پوکی استخوان

در انتخاب دارو برای پوکی استخوان، پزشک تمام جنبه های تاریخچه پزشکی بیمار و همچنین شدت پوکی استخوان را در نظر می گیرد.

اگر یک زن یائسه سایر علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و خشکی واژن را داشته باشد، هورمون درمانی (HRT) گزینه مناسبی برای این علائم یائسگی و همچنین برای پیشگیری از پوکی استخوان خواهد بود. پس از پایان علائم یائسگی، برخی از داروهای تجویزی غیر استروژنی دیگر برای طولانی مدت در نظر گرفته می شوند.

اگر پیشگیری و درمان پوکی استخوان تنها موضوع مورد بررسی است، بیس فسفونات هایی مانند آلندرونات، ایباندرونات یا ریزدرونات نسبت به هورمون درمانی یائسگی در پیشگیری از شکستگی های پوکی استخوان موثرتر هستند و احتمال کمتری دارد که با عوارض جانبی قابل توجهی همراه باشند.

تا کنون، بیس فسفونات ها به خوبی مطالعه شده و موثرترین دسته از داروهای تجویزی برای درمان پوکی استخوان پس از یائسگی هستند. چند بیماری جدی مری، استفاده از بیس فسفونات های خوراکی، به ویژه تنگی مری یا آشالازی را ممنوع می کند.

در این دو حالت، این احتمال وجود دارد که قرص بیس فسفونات در مری باقی بماند و منجر به التهاب مری، زخم و اسکار شود. معمولاً برای افراد مبتلا به دیسفاژی (مشکل بلع) احتیاط توصیه می شود زیرا دیسفاژی ممکن است تظاهر مشکلی در مری باشد که باعث گیرکردن قرص های بیس فسفونات می شود.

همچنین در صورت وجود گاستریت، اثنی عشر یا زخم به دلیل احتمال تشدید التهاب ناشی از این شرایط، بیس فسفونات نیز احتیاط می شود. هر گونه بدتر شدن علائم گوارشی باید فورا گزارش شود، اما اکثریت قریب به اتفاق افراد با رعایت دقیق دستورالعمل های تجویز، بیس فسفونات ها را بدون علامت تحمل می کنند.

خوشبختانه، ریفلاکس اسید و بیماری ریفلاکس معده به مری (GRED)  یا سوزش سر دل، که شایع هستند، دلیلی برای خودداری از مصرف بیس فسفونات نیستند، اما در انتخاب درمان بهینه برای یک فرد مورد توجه قرار می گیرند.

دستورالعمل های تجویز باید به دقت دنبال شود. علاوه بر این، بیس فسفونات های داخل وریدی، مانند زولدرونات (Reclast) یا دنوزوماب تزریقی (Prolia)، ممکن است به افرادی که تنگی مری، آشالازی، دیسفاژی، یا عوارض گوارشی ناشی از بیس فسفونات های خوراکی دارند داده شود.

در بیماران مبتلا به بیماری ریفلاکس معده به مری یا کسانی که علائم سوزش سر دل دارند، رزیدرونات ممکن است باعث تحریک کمتر مری نسبت به آلندرونات شود، اما اکنون بیس فسفونات های داخل وریدی مانند زولدرونات ممکن است ترجیح داده شود.

کلسی تونین یک داروی ضد جذب ضعیف تر از بیس فسفونات ها است. این دارو برای بیمارانی که نمی توانند داروهای دیگر را مصرف کنند یا نمی خواهند مصرف کنند، اختصاص دارد.

رالوکسیفن همچنین در مقایسه با استروژن یا بیس فسفونات ها، داروی ضعیف تری برای بهبود تراکم استخوان یا جلوگیری از شکستگی است. در بیماران مبتلا به پوکی استخوان متوسط تا شدید، استفاده از داروهای ضد جذب قوی تر (بیس فسفونات ها) توصیه می شود.

علاوه بر این، ایمنی و اثربخشی بیش از ۳ سال رالوکسیفن، یا بیش از ۲۴ ماه تری پاراتید، به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است.

جایگزینی استروژن و رالوکسیفن از نظر عوارض جانبی و همچنین تأثیر آنها بر سطح کلسترول متفاوت است. برای مثال، رالوکسیفن کلسترول HDL “خوب” را افزایش نمی دهد، اما جایگزینی استروژن باعث افزایش کلسترول خوب می شود. هر دو استروژن و رالوکسیفن کلسترول بد LDL را کاهش می دهند.

هورمون درمانی (هورمون درمانی یائسگی)

هورمون درمانی استروژن پس از یائسگی (که قبلا به عنوان درمان جایگزینی هورمون یا HRT نامیده می شد) نشان داده شده است که از تحلیل استخوان، افزایش تراکم استخوان و جلوگیری از شکستگی استخوان جلوگیری می کند.

برای پیشگیری از پوکی استخوان در زنان یائسه مفید است. استروژن به صورت خوراکی (Premarin، Estrace، Estratest، و دیگران) یا به عنوان یک چسب پوستی (Estraderm، Vivelle، و دیگران) در دسترس است.

استروژن همچنین در ترکیب با پروژسترون به عنوان قرص و چسب در دسترس است. پروژسترون به طور معمول همراه با استروژن برای جلوگیری از سرطان رحم که ممکن است در اثر مصرف استروژن به تنهایی ایجاد شود، تجویز می شود.

زنانی که هیسترکتومی (برداشتن رحم با جراحی) انجام داده اند، ممکن است به تنهایی از استروژن استفاده کنند، زیرا آنها دیگر رحم ندارند تا سرطانی شوند. استروژن از طریق بینی و قرص‌های ترکیبی استروژن و پروژسترون با دوز پایین‌تر نیز در حال مطالعه هستند.

با این حال، به دلیل اثرات نامطلوب هورمون درمانی، مانند افزایش خطر حمله قلبی، سکته مغزی، لخته شدن خون در وریدها و سرطان سینه. هورمون درمانی (HRT) دیگر برای استفاده طولانی مدت در درمان پوکی استخوان توصیه نمی شود. در عوض، هورمون درمانی کوتاه مدت برای تسکین گرگرفتگی یائسگی استفاده می شود.

هر زنی باید در مورد هورمون درمانی (HRT) با پزشک خود بحثی جداگانه داشته باشد زیرا هر زن متفاوت است و شرایط وی برای خطرات و مزایای درمان باید بررسی شود.

نظارت بر درمان پوکی استخوان

انجمن پزشکی آمریکا و سایر سازمان های پزشکی معتبر توصیه می کنند که آزمایش تراکم استخوان (اسکن DXA) برای نظارت بر درمان یا پیشگیری از پوکی استخوان به طور معمول انجام نشود.

گاهی اوقات دانستن چگونگی استفاده از اندازه گیری های مکرر تراکم استخوان در طول درمان دشوار است. در اینجا به چند مورد از مهمترین دلایل اشاره می کنیم:

• تراکم استخوان با درمان، آنقدر آهسته تغییر می کند که تغییرات کوچکتر از خطای اندازه گیری دستگاه است. به عبارت دیگر، تکرار اسکن DXA نمی تواند بین افزایش واقعی تراکم استخوان به دلیل درمان و تفاوت درخطای اندازه گیری خود دستگاه ، تمایز قائل شود.
• هدف واقعی درمان پوکی استخوان کاهش شکستگی استخوان در آینده است. هیچ ارتباط خوبی بین افزایش تراکم استخوان با کاهش خطر شکستگی با درمان وجود ندارد. به عنوان مثال، نشان داده شده است که آلندرونات خطر شکستگی را تا ۵۰ درصد کاهش می دهد اما فقط چند درصد تراکم استخوان را افزایش می دهد. در واقع، بیشتر کاهش شکستگی با رالوکسیفن با اثرات رالوکسیفن بر تراکم مواد معدنی استخوان توضیح داده نمی شود.
• یک اندازه گیری تراکم که در طول درمان انجام می شود به پزشک کمک نمی کند تا درمان را برنامه ریزی یا اصلاح کند. به عنوان مثال، حتی اگر اسکن DXA ادامه بدتر شدن تراکم استخوان را در طول درمان نشان دهد، هنوز اطلاعات تحقیقاتی وجود ندارد که نشان دهد تغییر دارو، ترکیب داروها یا دو برابر کردن دوز دارو برای کاهش خطر شکستگی در آینده ایمن و مفید باشد.
• حتی اگر تراکم استخوان در طول درمان بدتر شود، این احتمال وجود دارد که بیمار بدون درمان، تراکم استخوان بیشتری را از دست داده باشد.
• تحقیقات اخیر نشان داده است که زنانی که پس از اولین سال همورنی درمانی (HRT) تراکم استخوانی خود را از دست می دهند، در ۲ سال بعد از درمان تراکم استخوان خود را افزایش می دهند، در حالی که زنانی که در سال اول افزایش تراکم استخوان را افزایش می دهند، در ۲ سال بعدی درمان، کاهش تراکم استخوان دارند.

بنابراین، تراکم استخوان در طول درمان به طور طبیعی در نوسان است و این نوسانات ممکن است با پیشگیری از شکستگی ناشی از دارو ارتباطی نداشته باشد.

به همه این دلایل، همانطور که ممکن است برای بسیاری از مردم (و حتی برخی از پزشکان!) تعجب آور به نظر برسد، بررسی مجدد تراکم استخوان به هیچ وجه مانند بررسی فشار خون در طول درمان فشار خون بالا نیست.

آزمایش تراکم استخوان در طول درمان ممکن است مفید نباشد. با این حال، در آینده، اگر تحقیقات مداوم فناوری جدید یا درمان‌های جدید را به همراه داشته باشد، تصمیمات آزمایش ممکن است تغییر کند.

داروهایی که از تحلیل استخوان جلوگیری می کنند

در حال حاضر، موثرترین داروها برای پوکی استخوان که توسط FDA تایید شده است، داروهای ضد جذب هستند که حذف کلسیم از استخوان ها را کاهش می دهند. استخوان یک ساختار پویا زنده است. دائماً در حال ساخت و حذف (جذب) است.

این فرآیند بخش مهمی از حفظ سطح طبیعی کلسیم در خون است و برای ترمیم تَرَک‌های ریز در استخوان‌ها که با فعالیت عادی روزانه ایجاد می‌شوند و بازسازی استخوان بر اساس استرس‌های فیزیکی وارد شده به استخوان، عمل می‌کند.

پوکی استخوان زمانی رخ می دهد که سرعت تحلیل استخوان از سرعت بازسازی استخوان بیشتر شود. داروهای ضد جذب، از برداشتن استخوان جلوگیری می‌کنند، در نتیجه تعادل را به نفع بازسازی استخوان و افزایش تراکم استخوان می‌کنند.

هورمون درمانی (HRT) نمونه ای از یک عامل ضد جذب است. سایر موارد عبارتند از آلندرونات (فوساماکس)، ریزدرونات (اکتونل)، رالوکسیفن (Evista)، ایباندرونات (Boniva)، کلسی تونین (Calcimar)، زولدرونات (Reclast) و دنوزوماب (Prolia).

بیس فسفونات ها ( Bisphosphonates)

بیس فسفونات ها خطر شکستگی لگن، شکستگی مچ دست و شکستگی ستون فقرات را در افراد مبتلا به پوکی استخوان کاهش می دهد و می تواند امتیاز T را بهبود بخشد. آلندرونات (فوساماکس)، ریزدرونات (آکتونل، آتلویا)، ایباندرونات (بونیوا) و زولدرونات (ریکلاست) تعدادی از بیس فسفونات هستند.

برای کاهش عوارض جانبی و افزایش جذب دارو، تمام بیس فسفونات های خوراکی (خوراکی) باید صبح، ناشتا، ۳۰ دقیقه قبل از صبحانه و با حداقل ۸ اونس (۲۴۰ میلی لیتر) آب مصرف شوند ; نه آبمیوه. این باعث بهبود جذب بیس فسفونات می شود.

مصرف قرص در حالت نشسته یا ایستاده (و همچنین نوشیدن مقادیر کافی مایعات) احتمال گیرکردن قرص در مری را به حداقل می‌رساند، جایی که می‌تواند باعث ایجاد زخم و اسکار شود.

همچنین بیماران باید حداقل ۳۰ دقیقه پس از مصرف قرص عمودی بمانند تا از برگشت قرص به مری جلوگیری شود. بیس فسفونات های جدیدتر داخل وریدی، مانند ایباندرونات (Boniva) و زولدرونات (Reclast)، مشکلات احتمالی مری و معده را دور می زند.

غذا، کلسیم، مکمل‌های آهن، ویتامین‌های حاوی مواد معدنی، یا آنتی‌اسیدهای حاوی کلسیم، منیزیم یا آلومینیوم می‌توانند جذب بیس فسفونات‌های خوراکی را کاهش دهند و در نتیجه اثربخشی آن‌ها از بین برود.

بنابراین، بیس فسفونات های خوراکی باید فقط صبح ها قبل از صبحانه با آب ساده مصرف شوند. همچنین حداقل ۳۰ دقیقه پس از آن نباید غذا یا نوشیدنی مصرف شود.

آلندرونات (فوسامکس)

آلندرونات (فوساماکس) یک داروی ضد جذب بیس فسفونات است. آلندرونات برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان پس از یائسگی و همچنین برای پوکی استخوان ناشی از داروهای مرتبط با کورتیزون (پوکی استخوان ناشی از گلوکوکورتیکوئید) تایید شده است.

نشان داده شده است که آلندرونات باعث افزایش تراکم استخوان و کاهش شکستگی در ستون فقرات، لگن و بازوها می شود. آلندرونات (فوساماکس یا Fosamax) برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان پس از یائسگی هفته ای یک بار از راه خوراکی مصرف می شود.

آلندرونات اولین داروی پوکی استخوان است که برای افزایش تراکم استخوان در مردان مبتلا به پوکی استخوان، چه در یک برنامه دوز روزانه یا هفتگی، تایید شده است.

آلندرونات (فوساماکس یا Fosamax) به طور کلی به خوبی با عوارض جانبی کمی همراه است. یکی از عوارض جانبی آلندرونات تحریک مری (لوله غذایی که دهان را به معده متصل می کند) است. التهاب مری (ازوفاژیت) و زخم های مری با مصرف آلندرونات به ندرت گزارش شده است.

ریزدرونات (اکتونل)

ریزدرونات (Risedronate،  Actonel یا Atelvia) یکی دیگر از داروهای ضد جذب بیس فسفونات است. مانند آلندرونات، این دارو برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان پس از یائسگی و همچنین برای پوکی استخوان ناشی از داروهای مرتبط با کورتیزون (پوکی استخوان ناشی از گلوکوکورتیکوئید) تایید شده است.

ریزدرونات از نظر شیمیایی با آلندرونات متفاوت است و احتمال کمتری برای ایجاد تحریک مری دارد. ریزدرونات همچنین در جلوگیری از تحلیل استخوان از آلندرونات قوی تر است.

ایباندرونات

ایباندرونات (Ibandronate یا Boniva)  یک بیس فسفونات برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان پس از یائسگی است. این دارو به صورت فرمولاسیون برای مصرف خوراکی روزانه و ماهانه و همچنین برای استفاده داخل وریدی هر سه ماه یکبار موجود است.

زولدرونات (Reclast)

زولدرونات (Zoledronate یا  Reclast) یک داروی ضد جذب بیس فسفونات داخل وریدی منحصر به فرد است که هر سال یک بار تجویز می شود. به نظر می رسد این فرمولاسیون توانایی بسیار خوبی در تقویت استخوان ها و جلوگیری از شکستگی استخوان های نخاعی و غیر نخاعی دارد.

مانند سایر بیس فسفونات ها، بیمارانی که زولدرونات مصرف می کنند باید قبل و بعد از تزریق دارو، کلسیم و ویتامین D کافی مصرف کنند تا نتایج مطلوبی داشته باشند. به طور کلی، به بیماران در روز انفوزیون و چند روز پس از آن استامینوفن (تیلنول) داده می شود تا از دردهای مختصر عضلانی و مفاصل جلوگیری شود.

انفوزیون تقریباً ۲۰-۳۰ دقیقه طول می کشد. زولدرونات برای درمان و پیشگیری از پوکی استخوان در زنان یائسه و افزایش توده استخوانی در مردان مبتلا به پوکی استخوان استفاده می شود.

زولدرونات همچنین برای درمان و پیشگیری از پوکی استخوان ناشی از استروئید (پوکی استخوان ناشی از گلوکوکورتیکوئید) استفاده می شود. زولدرونات خطر شکستگی بعد از شکستگی لگن با ضربه کم را کاهش می دهد. زولدرونات نباید در بیمارانی که نکروز آواسکولار یا در حین/قبل از بارداری داشته اند استفاده شود.

تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن (SERMs)

رالوکسیفن (Evista)

رالوکسیفن (Evista) متعلق به دسته ای از داروها به نام تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن (SERMs) است. SERM ها در برخی بافت ها مانند استروژن عمل می کنند اما در بافت های دیگر به عنوان یک آنتی استروژن عمل می کنند.

تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن (SERM ها) برای بهره مندی از مزایای استروژن و در عین حال اجتناب از عوارض جانبی احتمالی استروژن ساخته شده اند. بنابراین، رالوکسیفن می تواند مانند استروژن بر روی استخوان عمل کند، اما به عنوان یک آنتی استروژن در پوشش داخلی رحم، جایی که اثرات استروژن می تواند باعث ایجاد سرطان شود.

اولین SERM که به بازار رسید تاموکسیفن (Nolvadex) بود که اثر محرک استروژن بر بافت سینه را مسدود می کند. تاموکسیفن در زنانی که سرطان یک سینه داشته اند برای پیشگیری از سرطان سینه دوم ارزشمند است.

رالوکسیفن دومین SERM است که توسط FDA تایید شده است. رالوکسیفن (Evista) برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان در زنان یائسه تایید شده است.

در یک مطالعه ۳ ساله بر روی ۶۰۰ زن یائسه، مشخص شد که رالوکسیفن تراکم استخوان را افزایش می دهد (و کلسترول LDL را کاهش می دهد) در حالی که هیچ اثر مضری بر پوشش داخلی رحم ندارد (به این معنی که بعید است باعث سرطان رحم شود).

به دلیل اثرات ضد استروژنی، شایع ترین عوارض جانبی رالوکسیفن (Evista)، گرگرفتگی است. برعکس، به دلیل اثرات استروژنی، رالوکسیفن (Evista) خطر لخته شدن خون، از جمله ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریه (لخته شدن خون در ریه) را افزایش می دهد.

بیشترین افزایش خطر در چهار ماه اول استفاده رخ می دهد. بیمارانی که رالوکسیفن مصرف می‌کنند باید از دوره‌های طولانی بی‌حرکتی در طول سفر که لخته‌های خونی مستعد بروز لخته‌های خون هستند، اجتناب کنند.

خطر ترومبوز ورید عمقی با رالوکسیفن احتمالاً با خطر استروژن قابل مقایسه است، حدود دو تا سه برابر بیشتر از نرخ معمول بروز کم.

رالوکسیفن (Evista) خطر شکستگی ستون فقرات را در زنان یائسه مبتلا به پوکی استخوان کاهش می دهد، اما مشخص نیست که آیا مزایای مشابهی در کاهش خطر شکستگی لگن وجود دارد یا خیر. (تنها داروهایی که به طور قطع خطر شکستگی لگن را کاهش می دهند بیس فسفونات ها و دنوزوماب هستند.)

کلسی تونین (کلسیمار، میاکالسین)

کلسی تونین (Calcimar، Miacalcin) هورمونی است که توسط FDA در ایالات متحده برای درمان پوکی استخوان تایید شده است. کلسی تونین ها از چندین گونه حیوانی می آیند، اما کلسی تونین ماهی قزل آلا بیشترین استفاده را دارد.

کلسی تونین را می توان به صورت تزریقی در زیر پوست (زیر جلدی)، داخل عضله (داخل عضلانی) یا استنشاق بینی (داخل بینی) تزریق کرد. کلسی تونین داخل بینی راحت ترین روش از سه روش تجویز است.

نشان داده شده است که کلسی تونین از تحلیل استخوان در زنان یائسه جلوگیری می کند. در زنان مبتلا به پوکی استخوان ثابت شده است، کلسی تونین تنها باعث افزایش تراکم استخوان و استحکام در ستون فقرات می شود.

کلسی تونین یک داروی ضد جذب ضعیف تر از بیس فسفونات ها است. کلسی تونین در افزایش تراکم استخوان و تقویت استخوان به اندازه استروژن و سایر عوامل ضد جذب، به ویژه بیس فسفونات ها موثر نیست.

علاوه بر این، به اندازه بیس فسفونات ها در کاهش خطر شکستگی ستون فقرات موثر نیست و در کاهش خطر شکستگی لگن موثر نیست. بنابراین، کلسی تونین اولین انتخاب درمانی در زنان مبتلا به پوکی استخوان ثابت نیست. با این وجود، کلسی تونین یک درمان جایگزین مفید برای بیمارانی است که نمی توانند سایر داروها را تحمل کنند.

عوارض جانبی رایج اسپری کلسی تونین تزریقی یا بینی تهوع و گرگرفتگی است. بیمارانی که از اسپری بینی کلسی تونین (Miacalcin) استفاده می کنند ممکن است دچار سوزش بینی، آبریزش بینی یا خونریزی بینی شوند.

کلسی تونین تزریقی می تواند باعث قرمزی موضعی پوست در محل تزریق، بثورات پوستی و گرگرفتگی شود.

تری پاراتید (فورتئو)

تری پاراتید (Forteo) یک نسخه مصنوعی از هورمون انسانی، هورمون پاراتیروئید است که به تنظیم متابولیسم کلسیم کمک می کند. برخلاف سایر داروهای پوکی استخوان که تحلیل استخوان را کاهش می دهند، تری پاراتید به طور موثری رشد استخوان جدید را تقویت می کند.

تری پاراتید (فورتئو) به خودی خود به پوست تزریق می شود. از آنجایی که ایمنی طولانی مدت هنوز ایجاد نشده است، فقط برای ۲۴ ماه استفاده مورد تایید FDA است.

شکستگی ستون فقرات در زنان مبتلا به پوکی استخوان شناخته شده را کاهش می دهد، اما مشخص نیست که آیا کاهش مشابهی در خطر شکستگی لگن وجود دارد یا خیر. به طور کلی، پس از یک دوره ۲ ساله تری پاراتید، بیمار برای حفظ تراکم استخوان به درمان بیس فسفونات سوئیچ می شود.

دنوزوماب

دنوزوماب (Denosumab یا  Prolia) آخرین درمان تایید شده برای پوکی استخوان است، یک آنتی بادی تزریقی که یک پیام رسان شیمیایی را که نقشی در تقویت نازک شدن استخوان توسط سلول های استخوانی که مسئول تحلیل استخوان هستند، مسدود می کند.

پرولیا با افزایش تراکم و کاهش شکستگی، استخوان را تقویت می کند. پرولیا با تزریق دو بار در سال زیر پوست انجام می شود.

دنوزوماب برای درمان زنان یائسه مبتلا به پوکی استخوان در معرض خطر بالای شکستگی، که به عنوان سابقه شکستگی ناشی از پوکی استخوان، عوامل خطر متعدد برای شکستگی تعریف می‌شود، یا بیمارانی که شکست خورده‌اند یا به سایر درمان‌های پوکی استخوان قابل تحمل نیستند، استفاده می‌شود. دنوزوماب می تواند باعث افزایش خطر عفونت و کاهش سطح کلسیم خون (هایپوکلسمی یا هیپوکلسمی) شود.

پیشگیری از پوکی استخوان ناشی از مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئیدها

استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزون، کورتیزون و پردنیزولون) می تواند منجر به پوکی استخوان شود. کورتیکواستروئیدها باعث کاهش جذب کلسیم از روده ها، افزایش از دست دادن کلسیم از طریق کلیه ها در ادرار و افزایش از دست دادن کلسیم از استخوان ها می شوند.

1. برای جلوگیری از تحلیل استخوان در حین مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئید، بیماران باید کلسیم کافی (۱۰۰۰ میلی گرم در روز در دوران قبل از یائسگی، ۱۵۰۰ میلی گرم در روز در صورت یائسگی) و دریافت ویتامین D داشته باشند (میزان واقعی ویتامین D بدن خود  را می توان با یک آزمایش خون ساده اندازه گیری کرد).
2. با این حال، نمی توان صرفا به مکمل کلسیم به تنهایی یا همراه با ویتامین D برای جلوگیری از تحلیل استخوان ناشی از کورتیکواستروئیدها اعتماد کرد، مگر اینکه داروهای تجویزی دیگری اضافه شوند.
3. با پزشک خود در مورد استفاده از آلندرونات، ریزدرونات و زولدرونات که برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان ناشی از کورتیکواستروئید تایید شده اند، صحبت کنید.
4. با پزشک خود در مورد انجام اسکن تراکم استخوان DXA و همچنین آزمایش خون برای کلسیم، عملکرد کلیه و ویتامین D قبل از شروع درمان و نظارت بر پوکی استخوان در طول درمان صحبت کنید.

مکمل های کلسیم برای پوکی استخوان

ساختن استخوان‌های قوی و سالم نیاز به دریافت کافی کلسیم از دوران کودکی و نوجوانی برای هر دو جنس دارد.

مهم‌تر از همه، مصرف زیاد کلسیم در رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌های کلسیم به تنهایی برای درمان پوکی استخوان کافی نیست و نباید به عنوان جایگزینی برای داروهای تجویزی قوی‌تر برای پوکی استخوان در نظر گرفته شود.

در چند سال اول پس از یائسگی، از دست دادن سریع استخوان ممکن است حتی در صورت مصرف مکمل های کلسیم رخ دهد.

دریافت کلسیم به میزان زیر، توسط کنفرانس اجماع مؤسسه ملی سلامت در مورد پوکی استخوان برای همه افراد با یا بدون پوکی استخوان توصیه شده است:

1. ۸۰۰ میلی گرم در روز برای کودکان ۱ تا ۱۰ ساله
2. ۱۰۰۰ میلی گرم در روز برای مردان، زنان قبل از یائسگی و زنان یائسه که استروژن مصرف می کنند.
3. ۱۲۰۰ میلی گرم در روز برای نوجوانان و جوانان ۱۱ تا ۲۴ ساله.
4. ۱۵۰۰ میلی گرم در روز برای زنان یائسه که استروژن مصرف نمی کنند.
5. ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی گرم در روز برای مادران باردار و شیرده.
6. کل دریافت روزانه کلسیم نباید بیش از ۲۰۰۰ میلی گرم باشد.

مصرف روزانه کلسیم را می توان با روش زیر محاسبه کرد:

1. در یک لیوان ۲۴۰ میلی لیتری (۸ اونس) شیر تقریباً ۳۰۰ میلی گرم کلسیم وجود دارد.
2. تقریباً ۴۵۰ میلی گرم کلسیم در ۲۴۰ میلی لیتر ماست ساده وجود دارد.
3. تقریباً ۱۳۰ میلی گرم کلسیم در ۱ فنجان پنیر دَلَمه وجود دارد.
4. تقریباً ۲۰۰ میلی گرم کلسیم در ۳۰ گرم پنیر چدار وجود دارد.
5. تقریباً ۹۰ میلی گرم کلسیم در نصف فنجان بستنی وانیلی وجود دارد.
6. تقریباً ۳۰۰ میلی گرم کلسیم در ۲۴۰ میلی لیتر آب پرتقال غنی شده با کلسیم وجود دارد.

متأسفانه، بررسی ها نشان داده است که زنان به طور متوسط در ایالات متحده کمتر از ۵۰۰ میلی گرم کلسیم در روز در رژیم غذایی خود مصرف می کنند که کمتر از مقدار توصیه شده است.

کلسیم اضافی را می توان با نوشیدن شیر بیشتر و خوردن بیشتر ماست یا پنیر یا با مصرف قرص های مکمل کلسیم و همچنین از غذاهای غنی شده با کلسیم مانند آب پرتقال به دست آورد.

مکمل های مختلف کلسیم حاوی مقادیر متفاوتی از کلسیم عنصری هستند. هر قرص نمک کربنات کلسیم ۱۲۵۰ میلی گرم حاوی ۵۰۰ میلی گرم کلسیم عنصری است.

فردی که به ۱۰۰۰ میلی گرم در روز مکمل کلسیم نیاز دارد می تواند یک قرص ۵۰۰ میلی گرمی اضافی (حاوی ۵۰۰ میلی گرم کلسیم عنصری) را دو بار در روز همراه با غذا مصرف کند.

مکمل‌های کربنات کلسیم بهتر است در دوزهای تقسیم شده کوچک همراه با وعده‌های غذایی مصرف شوند، زیرا روده‌ها ممکن است نتوانند به طور قابل اعتماد بیش از ۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم را به یکباره جذب کنند.

بنابراین، بهترین راه برای مصرف ۱۰۰۰ میلی گرم مکمل کلسیم، تقسیم آن به دو دوز است. به همین ترتیب، دوز ۱۵۰۰ میلی گرم باید به سه دوز تقسیم شود.

مکمل های کلسیم بی خطر هستند و به طور کلی به خوبی قابل تحمل هستند. عوارض جانبی آن سوء هاضمه و یبوست است. در صورت بروز یبوست و سوء هاضمه با مکمل های کربنات کلسیم، می توان از سیترات کلسیم (سیتراکال) استفاده کرد.

برخی از بیماران در بلعیدن قرص کلسیم مشکل دارند. در این شرایط، کلسیم به شکل آب نبات جویدنی موجود است.

برخی از داروها می توانند در جذب کربنات کلسیم اختلال ایجاد کنند. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از مهارکننده‌های پمپ پروتون مانند امپرازول (Prilosec)، لانزوپرازول (Prevacid)، لانزوپرازول (Protonix) و رابپرازول (Aciphex) که در درمان بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) یا زخم‌های پپتیک استفاده می‌شوند. هنگامی که این داروها مصرف می شوند، سیترات کلسیم ترجیح داده می شود.

بسیاری از فرآورده‌های کربنات کلسیم طبیعی، مانند پوسته صدف یا پودر استخوان، ممکن است حاوی سطوح بالایی از سرب یا سایر عناصر مضر باشند و باید از آنها اجتناب شود.

ویتامین D برای پوکی استخوان

دریافت کافی کلسیم و ویتامین D پایه های مهمی برای حفظ تراکم و استحکام استخوان هستند. با این حال، کلسیم و ویتامین D به تنهایی برای درمان پوکی استخوان کافی نیستند و باید همراه با سایر درمان ها تجویز شوند. ویتامین D از چند جهت مهم است:

• ویتامین D به جذب کلسیم رژیم غذایی از روده کمک می کند.
• کمبود ویتامین D به تنهایی می تواند باعث کاهش کلسیم استخوان (استئومالاسی) شود که باعث ضعیف شدن بیشتر استخوان ها و افزایش خطر شکستگی می شود.
• ویتامین D همراه با کلسیم کافی (۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم عنصری) در برخی از مطالعات نشان داده است که باعث افزایش تراکم استخوان و کاهش شکستگی در زنان یائسه می شود اما در زنان یائسه یا قبل از یائسگی نه.

ویتامین D هم از طریق رژیم غذایی و هم از طریق قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید به دست می آید. تولید ویتامین D توسط پوست به قرار گرفتن در معرض نور خورشید بستگی دارد.

افراد فعالی که در مناطق آفتابی زندگی می کنند می توانند بیشتر ویتامین D مورد نیاز خود را در پوست خود تولید کنند. برعکس، عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید به دلیل سکونت در عرض های جغرافیایی شمالی یا ناتوانی جسمی، باعث کمبود ویتامین D می شود.

در مناطق معتدل تر تولید ویتامین D توسط پوست در ماه های زمستان به طور قابل توجهی کاهش می یابد، به ویژه در میان افراد مسن. در آن جمعیت، دریافت ویتامین D از طریق رژیم غذایی اهمیت بیشتری پیدا می کند.

متأسفانه، کمبود ویتامین D در ایالات متحده کاملاً رایج است. در یک مطالعه در یک بخش عمومی پزشکی یک بیمارستان، کمبود ویتامین D در ۵۷٪ از بیماران تشخیص داده شد.

تخمین زده می شود که ۵۰ درصد از زنان مسن ویتامین D بسیار کمتری را در رژیم غذایی خود مصرف می کنند. وضعیت ویتامین D به راحتی با یک آزمایش خون ساده ارزیابی می شود.

هیئت غذا و تغذیه انستیتوی پزشکی موارد زیر را به عنوان مصرف کافی ویتامین D توصیه کرده است:

1. ۸۰۰ واحد بین المللی در روز برای مردان و زنان بالای ۷۱ سال
2. ۶۰۰ واحد بین المللی در روز برای زنان در سایر گروه های سنی، مردان و کودکان
3. ۴۰۰ واحد بین المللی در روز برای نوزادان زیر ۱۲ ماه

اما اگر فردی قبلاً به پوکی استخوان مبتلا شده است، توصیه می‌شود از ۴۰۰ واحد بین‌المللی دو بار در روز به‌عنوان مقدار مصرف معمول روزانه اطمینان حاصل شود، معمولاً به عنوان مکمل در کنار داروهای تجویز شده برای پوکی استخوان.

یک قرص مولتی ویتامین متوسط حاوی ۴۰۰ واحد بین المللی ویتامین D است. بنابراین، یک تا دو مولتی ویتامین در روز باید مقدار توصیه شده ویتامین D را تامین کند. همچنین، ویتامین D را می توان در ترکیب با کلسیم  دریافت کرد.

سطوح کافی کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان ضروری است، به ویژه زمانی که با داروهای تجویز شده برای پوکی استخوان استفاده شود.

مصرف بیش از حد و طولانی مدت ویتامین D می تواند منجر به سطوح سمی ویتامین D، افزایش سطح کلسیم در خون و ادرار شود و همچنین ممکن است باعث ایجاد سنگ کلیه شود.

از آنجایی که مکمل های غذایی مختلف ممکن است حاوی ویتامین D نیز باشند، بررسی محتوای ویتامین D در مکمل های غذایی قبل از مصرف ویتامین D ضروری است.

چگونه رژیم غذایی به پیشگیری از پوکی استخوان کمک می کند؟

رژیم غذایی حاوی کلسیم و ویتامین D کافی می تواند در پیشگیری از پوکی استخوان مفید باشد.

آیا در مورد پوکی استخوان غذاهایی وجود دارد که باید از آنها اجتناب کرد؟

افراد مبتلا به پوکی استخوان باید از مصرف الکل کنند. برای کسانی که بیماری سلیاک زمینه ای دارند، اجتناب از غذاهای حاوی گلوتن (گندم، جو و چاودار) ضروری است.

ورزش کنید، سیگار و الکل را ترک کنید

ورزش دارای طیف گسترده ای از اثرات مفید برای سلامتی است. با این حال، ورزش باعث افزایش قابل توجهی در تراکم استخوان نمی شود. فواید ورزش برای پوکی استخوان بیشتر با کاهش خطر زمین خوردن مرتبط است، احتمالاً به این دلیل که تعادل بهبود یافته و/یا قدرت عضلانی افزایش یافته است.

تحقیقات هنوز مشخص نکرده است که چه نوع ورزش برای پوکی استخوان بهترین است یا برای چه مدت باید ادامه یابد. تا زمانی که تحقیقات به این سوالات پاسخ ندهد، اکثر پزشکان ورزش های تحمل وزن مانند پیاده روی را ترجیحاً روزانه برای سلامتی مطلوب توصیه می کنند.

یک نکته احتیاطی در مورد ورزش: مهم است که از ورزش هایی که می توانند به استخوان های ضعیف شده آسیب وارد کنند اجتناب کنید. در بیماران بالای ۴۰ سال و مبتلایان به بیماری قلبی، چاقی، دیابت و فشار خون بالا، ورزش باید توسط پزشک تجویز و تحت نظر باشد.

سطوح شدید ورزش (مانند دوی ماراتن) ممکن است برای استخوان ها مفید نباشد. دوی ماراتن در زنان جوان که منجر به کاهش وزن و از دست دادن دوره های قاعدگی می شود، در واقع می تواند باعث پوکی استخوان شود.

کشیدن یک بسته سیگار در روز در طول زندگی بزرگسالی می تواند به از دست دادن ۵ تا ۱۰ درصد توده استخوانی منجر شود. کشیدن سیگار سطح استروژن را کاهش می دهد و می تواند منجر به از دست دادن استخوان در زنان قبل از یائسگی شود.

کشیدن سیگار نیز می تواند منجر به یائسگی زودتر شود. در زنان یائسه، سیگار کشیدن با افزایش خطر پوکی استخوان مرتبط است. اطلاعات در مورد تأثیر مصرف منظم الکل و کافئین بر پوکی استخوان به اندازه ورزش و سیگار روشن نیست.

در واقع، تحقیقات در مورد الکل و کافئین به عنوان عوامل خطر برای پوکی استخوان نتایج بسیار متفاوتی را نشان می دهد و بحث برانگیز است. مطمئناً تأثیر آنها به اندازه سایر عوامل نیست. با این وجود، اعتدال در مصرف کافئین محتاطانه است.

پیشگیری از شکستگی لگن در افراد مسن مبتلا به پوکی استخوان

افراد مسن مبتلا به پوکی استخوان می توانند با حفظ قدرت عضلانی، هماهنگی و تعادل با برنامه های ورزشی، خطر شکستگی لگن را کاهش دهند.  نور خوب برای راه رفتن ایمن به دستشویی در روز و شب ضروری است.

علاوه بر این، برای آن دسته از افراد مسن که از عصا برای پیاده روی و غیره استفاده می کنند، ضروری است که نوک لاستیکی عصاها به طور مرتب از نظر هرگونه علائم سایش بررسی شوند.

هنگامی که این لاستیک از طریق آن ساییده می شود، خطر جدی برای لغزش عصا (و بنابراین، شخص) وجود دارد که می تواند منجر به آسیب جدی بدنی شود – از جمله شکستگی لگن.

در حال حاضر، مشخص نیست که بیماران مبتلا به پوکی استخوان چه مدت با بیس فسفونات ها درمان می شوند و باید درمان بیس فسفونات را ادامه دهند.

عوارض پوکی استخوان چیست؟

اولین عارضه پوکی استخوان شکستگی استخوان است.

• این ممکن است منجر به هیچ علامتی نشود یا با درد شدید و غیرقابل درمان همراه باشد.
• شکستگی های مکرر شایع هستند و می توانند منجر به خراب شدن ساختار اسکلتی شوند.
• گاهی اوقات، شکستگی مهره های نخاعی می تواند استخوان را به اعصاب مجاور و/یا نخاع فشار دهد.
• این حالت می تواند به مداخله جراحی مغز و اعصاب نیاز داشته باشد.
• شکستگی‌های مهره ناشی از پوکی استخوان را می‌توان با روش‌های ورتبروپلاستی (کیفوپلاستی) تسکین داد که در آن مهره فرو ریخته شده توسط یک بالون باد می‌شود و سیمان (متیل متاکریلات) برای اصلاح ساختار مهره تزریق می‌شود.

امید به بهبودی پوکی استخوان چقدر است؟

امید به بهبودی و زندگی در بیماران مبتلا به پوکی استخوان تا حد زیادی به محل وقوع شکستگی بستگی دارد. علاوه بر این، اگر زمانی که بیماری استخوانی زود تشخیص داده شود، درمان شروع شود، نتیجه بهتر است.

شکستگی لگن یکی از پیامدهای خطرناک پوکی استخوان در افراد مسن است. تقریباً ۲۰٪ از کسانی که شکستگی لگن را تجربه می کنند در سال بعد از شکستگی از دنیا می روند.

فقط یک سوم از بیماران شکستگی لگن سطح عملکرد قبل از شکستگی خود را به دست می آورند. یک سوم بیماران شکستگی لگن در طی یک سال پس از شکستگی به خانه سالمندان مرخص می شوند.

داروهای جدیدتر، دارو با روش‌های مختلف زایمان، و تحقیقات در مورد مدیریت بهینه پوکی استخوان، گزینه‌های بهتری را برای مراقبت‌های بهداشتی بیماران مبتلا به پوکی استخوان در آینده به ارمغان خواهد آورد.

افراد علاقه مند به اطلاعات بیشتر در مورد پوکی استخوان و گزینه های درمانی آن می توانند از بنیاد ملی پوکی استخوان اطلاعات کسب کنند.