سرطان پروستات یک بیماری شایع است که مردان، به ویژه افراد ۵۰ ساله و بالاتر را تحت تاثیر قرار می دهد. در غده پروستات، اندامی به اندازه گردو که در زیر مثانه قرار دارد، ایجاد می شود و مایعی را برای تغذیه و انتقال اسپرم تولید می کند.
هورمون درمانی یک گزینه درمانی مهم برای سرطان پیشرفته پروستات یا سرطانی است که پس از درمان اولیه بازگشته است. هدف این رویکرد مهار رشد سلول‌های سرطانی با کاهش سطح هورمون‌های جنسی مردانه معروف به آندروژن است که برای بقا و پیشرفت آنها ضروری است.
هدف این مقاله ارائه یک درک جامع از هورمون درمانی برای سرطان پروستات، مکانیسم‌ها، نشانه‌ها، انواع، عوارض جانبی، مدیریت و درمان‌های جایگزین آن است.
مکانیسم عمل
سلول های سرطانی پروستات برای رشد و تکثیر به آندروژن ها، در درجه اول تستوسترون نیاز دارند. آندروژن ها به گیرنده های آندروژن در سلول های سرطانی متصل می شوند و رشد و تقسیم آنها را تحریک می کنند. هورمون درمانی این گیرنده ها را هدف قرار می دهد تا رشد و گسترش بیماری را متوقف کند.
دو رویکرد اصلی برای هورمون درمانی وجود دارد: روش های جراحی و دارویی. مداخله جراحی شامل ارکیکتومی، برداشتن بیضه ها است که به طور قابل توجهی تولید تستوسترون را کاهش می دهد، در حالی که هورمون درمانی پزشکی از داروها برای کاهش سطح آندروژن استفاده می کند. این داروها ممکن است شامل آگونیست ها و آنتاگونیست های هورمون آزاد کننده هورمون لوتئین کننده (LHRH)، آنتی آندروژن ها، استروژن ها و مهارکننده های سنتز آندروژن باشند.
آگونیست های LHRH از ترشح هورمون لوتئینیزه کننده توسط غده هیپوفیز جلوگیری می کنند، بنابراین تولید تستوسترون را محدود می کنند، در حالی که آنتی آندروژن ها اتصال آندروژن ها به گیرنده های خود را مسدود می کنند یا سنتز آنها را سرکوب می کنند. استروژن ها از تولید تستوسترون در بیضه ها جلوگیری می کنند. با این حال، آنها دارای خطرات بالقوه هستند و به ندرت به دلیل عوارض جانبی شدید مورد استفاده قرار می گیرند.
موارد مصرف هورمون درمانی
هورمون درمانی معمولاً برای چندین موقعیت مرتبط با سرطان پروستات استفاده می شود:
- در ترکیب با پرتودرمانی خارجی برای مراحل ۲–۴ سرطان پروستات
- به عنوان بخشی از یک رژیم در کنار پرتودرمانی برای مرحله ۳ سرطان پروستات
- برای مدیریت سرطان پروستات که پس از درمان قبلی عود کرده است
محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا هورمون درمانی می تواند اثربخشی مراحل اولیه درمان سرطان پروستات را افزایش دهد.
انواع هورمون درمانی برای سرطان پروستات
ارکیکتومی: این روش جراحی شامل برداشتن بیضه ها می شود که منجر به کاهش سطح تستوسترون تا ۹۵٪ می شود. این یک فرآیند برگشت ناپذیر است که منبع اولیه تولید تستوسترون را از بین می برد. اگرچه ارکیکتومی خطراتی مانند ناباروری و اختلال عملکرد جنسی را به همراه دارد، اما ارکیکتومی نتایج فوری ارائه می‌دهد و اغلب زمانی استفاده می‌شود که سایر درمان‌ها کمتر مؤثر یا غیرقابل تحمل باشند.
داروها: چندین دسته از عوامل هورمونی برای درمان سرطان پروستات در دسترس هستند. آگونیست‌ها و آنتاگونیست‌های LHRH غده هیپوفیز را هدف قرار می‌دهند و به ترتیب باعث کاهش ترشح یا مسدود کردن اتصال هورمون لوتئینیزه می‌شوند. به عنوان مثال می توان به لوپرولید، بوسرلین ، گوسرلین ، دگارلیکس و رلوگولیکس اشاره کرد .
درمان‌های ضدآندروژن شامل مسدودکننده‌های گیرنده آندروژن و مهارکننده‌های سنتز آندروژن، از جمله آبیراترون، کتوکونازول، و آمینوگلوتیتیمید می‌شوند. استروژن ها، اگرچه تولید تستوسترون را مهار می کنند، به ندرت به دلیل عوارض جانبی تجویز می شوند.
اثربخشی هورمون درمانی برای سرطان پروستات
اگرچه هورمون درمانی سرطان پروستات را درمان نمی کند، اما نقشی اساسی در مدیریت مراحل پیشرفته و کاهش سرعت رشد تومور ایفا می کند. در ابتدا، درمان های هورمونی منجر به کاهش قابل توجه مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات در طول دهه ۱۹۹۰ شد. با این حال، بسیاری از سرطان ها در نهایت به این درمان ها مقاوم می شوند و نیاز به مداخلات بیشتری دارند.
اثرات جانبی هورمون درمانی برای سرطان پروستات
هورمون درمانی می تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند که برخی از آنها عبارتند از:
- کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ
- کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی
- از دست دادن توده عضلانی و قدرت
- تغییرات در سطح کلسترول
- افزایش وزن
- نوسانات خلقی
- مقاومت به انسولین
- خستگی
- ژنیکوماستی (توسعه بافت پستان)
- افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی
- اسهال
- بثورات
- خارش
- آسیب کبدی (مخصوصاً با فلوتامید)
مدیریت و آماده سازی
هورمون درمانی را می توان از طریق جراحی، داروی خوراکی یا تزریق انجام داد. ارکیکتومی نیاز به بیهوشی عمومی دارد و حدود ۱ تا ۲ ساعت طول می کشد و شامل برشی در کیسه بیضه یا ناحیه شرمگاهی برای دسترسی به بیضه ها، بستن طناب های اسپرماتیک و استخراج آنها می شود. بهبودی پس از عمل معمولاً ۲ هفته طول می کشد. داروهای خوراکی، مانند رلوگولیکس ، خود تجویز می شوند، در حالی که داروهای تزریقی مانند بوسرلین در خانه یا در یک محیط مراقبت های بهداشتی بر اساس برنامه دوز تجویز می شوند.
قبل از انجام ارکیکتومی، آزمایشات اولیه مناسب بودن برای جراحی را تضمین می کند، به خصوص اگر بیهوشی عمومی در میان باشد. بیماران باید ۶ ساعت از خوردن غذا و ۲ ساعت قبل از نوشیدن خودداری کنند (منبع مطلب). هزینه ارکیکتومی بسته به محل و دستمزد جراح متفاوت است، در حالی که هزینه های هورمون درمانی دارویی به داروهای خاص و پوشش بیمه بستگی دارد.
جایگزین های هورمون درمانی برای سرطان پروستات
مدیریت سرطان پروستات علاوه بر هورمون درمانی شامل گزینه های جایگزین نیز می شود:
- نظارت مشاهده ای برای موارد منتخب بدون مداخله فعال
- جراحی برای برداشتن غده پروستات یا نواحی آسیب دیده
- پرتودرمانی با استفاده از پرتوهای پرانرژی یا دانه های کاشته شده در نزدیکی محل سرطان
- شیمی درمانی با استفاده از عوامل سیتوتوکسیک
- ایمونوتراپی تقویت کننده سیستم ایمنی در برابر سلول های سرطانی
- درمان‌های فرسایشی با استفاده از گرما یا سرما برای از بین بردن بافت‌های سرطانی (مانند سرما درمانی، اولتراسوند متمرکز با شدت بالا، درمان فتودینامیک).
سوالات متداول
۱. در چه مرحله سرطان هورمون درمانی لازم است؟
هورمون درمانی برای مراحل ۲–۴ سرطان پروستات و مواردی که پس از درمان برگشته اند، اندیکاسیون دارد (منبع مطلب).
۲. چه مدت فردی تحت هورمون درمانی سرطان پروستات باقی می ماند؟
مدت زمان سرطان پروستات متاستاتیک ممکن است از ۴ ماه تا چند سال متغیر باشد. ارکیکتومی یک روش یکبار مصرف است.
۳. آیا هورمون درمانی می تواند سرطان پروستات را درمان کند؟
خیر، هورمون درمانی به تنهایی نمی تواند سرطان پروستات را ریشه کن کند اما نتایج درمان را در ترکیب با سایر روش ها بهبود می بخشد.
۴. زندگی پس از هورمون درمانی برای سرطان پروستات چگونه است؟
تیم مراقبت های بهداشتی شما به مدیریت علائمی مانند اختلالات خواب و تورم سینه و سایر موارد کمک می کند و کیفیت زندگی بهتری را تضمین می کند.
کلام پایانی
- در نتیجه، هورمون درمانی برای سرطان پروستات شامل روش های جراحی یا دارویی برای کاهش سطح آندروژن و توقف رشد تومور است. معمولاً در مراحل پیشرفته یا موارد مکرر استفاده می شود. در حالی که این بیماری را درمان نمی کند، می تواند بقا را طولانی کند و پاسخ به درمان های دیگر را بهبود بخشد.
- عوارض جانبی می تواند شدید باشد و نیاز به نظارت دقیق و مدیریت علائم توسط متخصصان مراقبت های بهداشتی دارد. درمان‌های جایگزین، مانند مشاهده، جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، ایمونوتراپی و درمان‌های فرسایشی، راه‌های درمانی بیشتری را ارائه می‌دهند. برای تعیین مناسب ترین رویکرد بر اساس شرایط فردی با پزشک خود مشورت کنید.
